Full Log #2

Complete training session logs dump.

Taken with Ctrl-C/Ctrl-V from Notepad.

Ok, I know … Must confest. Training this under Windows … Guilty as charged!

Training from scratch with ../../models/mk-gpt2
checkpoint_steps: 100
Train inputs found: 124
Train 2 inputs found: 0


===== CHECKPOINT 001 EX # 001 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 002 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 003 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 004 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 005 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 001 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 002 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 003 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 004 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 005 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 001 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 002 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 003 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 004 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 001 EX # 005 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 001 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 002 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 003 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 004 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 005 K 50 P 0.9 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 001 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 002 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 003 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 004 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 005 K 50 P 0.95 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 001 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 002 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 003 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 004 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 002 EX # 005 K 50 P 0.98 =====




===== CHECKPOINT 003 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

се повлекува ја ја и од.ќе ти програми секоја“ разговори. власти. разговори,


===== CHECKPOINT 003 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

ја се во и ја и го со и на од и


===== CHECKPOINT 003 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

премиер ја предводи и, се с .


===== CHECKPOINT 003 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

и ја ја ја


===== CHECKPOINT 003 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

и ја ја


===== CHECKPOINT 003 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

победи во пет натпревари, од кои две победи во четири.Лидер во Купот на Италија победа во дуелот со 5-5 од против 1 6-0 од 1 6-0 6-2 7-6 + 2 број + 0 состојба +2-6 состојба +6 состојба +5 состојба +6 состојба +7 состојба +7 состојба +7 состојба +7 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +8 состојба +9 состојба +9 состојба +9 состојба +9 состојба +10 состојба +10 состојба +10 состојба +11 состојба +11 состојба +11 состојба +12 Брусливини и реализира на партии +10 состојба +6 состојба +10 состојба +11 состојба +12 состојба +12 состојба +18 состојба +17 состојба +17 состојба +18 состојби +18 состојба +19 состојба +18 состојба +15 состојба +18 состојба +19 состојби +18 состојби +19 состојба +19 состојби +18 состојби +19 состојба +19 состојба +19 состојби +19 состојби +19 состојби +18 состојби +19 состојби +19 состојби +19 состојби +19 состојби +19 состојби +19 состојби +20 состојби +19 состојби +19 состојби +20 состојби +20 состојби +20 состојби +19 состојби +21 состојби +20 состојби +22 состојби +22 состојби +17 состојби +28 состојби +20 состојби +22 состојби +22 состојби +22 состојби +22 состојби +23 состојби +22 состојби +23 состојби +24 состојби +22 состојби +25 состојби +27 состојби +23 состојби +29 состојби +27 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +38 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +28 состојби +28


===== CHECKPOINT 003 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

и ја“ за . си си сои за..““Са “ листови “гот“ си“-“ – “, “ – ““- ““: “““ ““ – тито“ “ – “““-““““- ““у “““ ““мер


===== CHECKPOINT 003 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

се согласи да и. Џон Рајдер ги односно разговори ги проблемите ги да ги власти цр црковни светските… о… бо др


===== CHECKPOINT 003 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

од 2006ла со во од во. И во оддвъе соа за залаж против водйа съи нејзини лични забелешки,која


===== CHECKPOINT 003 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

и ја ја ја ја


===== CHECKPOINT 003 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

вчера, со за со, – се ги Мек Мек Мек Мек Мек Мек Мек Мек Мек Кеј Меккејан. ги држави во ј одонал држави. власти држави или власти.“Цнците на луѓе


===== CHECKPOINT 003 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

се врати од ја односно


===== CHECKPOINT 003 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

се повлече и “ ја “ пла.кови.“ сами “ќе песни и, една те од кои – од“ “ – вели “ сака се и “ – се се се““ се титовци “- тито, му “- титоја“ веле тетонските сестри “е титоне“


===== CHECKPOINT 003 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

и ја ја и


===== CHECKPOINT 003 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

го победи О Мек Пи Пигида.јќи го


===== CHECKPOINT 004 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

со


===== CHECKPOINT 004 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

се повлечејда бидеии засветијдадад е загинеш заиииииииииииииииииии речеииии сакаи от за за за за за за за ма


===== CHECKPOINT 004 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

во вториот обид противревареватадббетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбмадбветинвтбетадбетадбетадбетадбетадбвтбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбетадбета


===== CHECKPOINT 004 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

се обновијддјдаијда иддаблиззејда ги ги иси, заијда ги иси да надежги илда ги исјдајда ида ги исиц име да ги исиЃEдејда ги ис. војиз зајда си тргни ги ис. Вјул длејш ти ти машѕал из војиз ти ги исидендси зард ти чѕзде загуби! влади ранијја с со сош сош сош сош с сош сош сош с сош сош сош сош сош сош сош сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош сош сош сош сош ш сош сош ш сош сош сош сош сош сош с сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош ш сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош сош сош сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош ш сош ш сош сош сош ш сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош сош ш сош сош сош ш сош сош сош сош сош ш сош ш сош ш сош сош сош ш сош ш сош сош сош сош ш сош сош сош сош ш сош ти сош сош ш сош со


===== CHECKPOINT 004 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

во 2008 година двајца помали помали, со повеќе деца помали одните деца начката владачка вочки избори,чката вочката политикачката во разговори родци разговориго Обединети конфликти ги со мегусе болести гијанаионал дрн работискијаоналјана си 1912лот зидно


===== CHECKPOINT 004 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

ја предадеиииииеиииииииииИиИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИИУИИАИИИИИИИИИИИИИ


===== CHECKPOINT 004 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

и и и во, и и икија од“ Б Б Б Б Б Б Б Б Б Ц А Б Б Ц Г Б Б Ц В Б Г Г А Б Б Ц С Г Г А К Ј А Д ја ја


===== CHECKPOINT 004 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

му продава акции во неколку оди, вклучувајќи гонотонсколиште наи.Во 2007иииииииииииииииииииие гијдаа.Нејдаеблизнашкоодинејдајааблизнајајајајаќејатајдајајдајајдајајдајдајдајдаќекујајда жцаидајдахаќе ведуијдајајдајдамедаба тиирдамегддава.Јаиагдајдајајајадекајајајајајајајаавиеддабаддајаијаседајаеблизнавадајајагддадашејубајајајавдабујасабааабајававиебајајакувагушедајакујатакујабравиекујакукајакувиекутакукукујакукукубајакукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукукуку


===== CHECKPOINT 004 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

загуби во вториот круг од положба во вториот круг, што надеж на партија? Возбудливо на позиција партија води во вториот круг. Во првиот круг партија има предност во положба. партија надеж во партија партија приватенсе се на по… вобари војанацесијаонал односно др дрта преку народи и гири


===== CHECKPOINT 004 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

го победистичниот фаворит одниот конкурент одниот фаворит заи место вои места вои места воии места.Ранскиот кандидат одри си воии места воии места.Ранскиот кандидатјсиии места вои места и места.Првиот кругиииииииииииииииијииииијиииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииитеиииииииииииитеиииииииииитеииитеииииииииииииииииииитеииитеиииииииииииииии


===== CHECKPOINT 004 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

и уште нејнејнејнејнејнејнејнејбѕитјнејнејјнејјјјјјајјјјј


===== CHECKPOINT 004 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

се уште под и со загуби, со против ти од противри, со полти невработени ири, со цел да противри.Ларите – противри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри,ри ри,ри – во победуваа за.Оваа


===== CHECKPOINT 004 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

за се неможе се и раз““ Иley вистина ке за за“ остануваш за сеЃE раз, го запознава сопло. И го неможе да раз “ го загимнички “ се ги неможе или – ја во јаќејата шестта илјади луѓе.“Дас тиЃE ти ти спир ти бо ти ти ло сам ти си ти, ти ти ти е му пишува.“Ти си ти”Цхрод Давид Давид Давид“Не


===== CHECKPOINT 004 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Бен Бен Бен Је Џолене А Јолене Аји Је Јолене(J односи)буџин Јорунинис мин односикаго воитодјазоосициридрујодјартрицарери повекерија ионалрири гирии воодјки ги и гории„Лао“.„ :(Посерири наиириста ромитеии,ит тогаваи -другоии теиратаијаи„(Подземјата во Меѓународнатаиијаземјата војијата)одиии деца.„(„Уиии“„(„Уииииитереиитеииитеитетрии„иитеритеитеи„одите“)одитереакцискии парови.„„(„Уииииитеиитеиитеииитереитеитеиитеитеитереите.“„(„Уииитеитереитереииитеииитереите„регодитереитереитереиитереитереиитереиитереитереитереитереитереитереиитереитереитереитереитереитереитереииитереитереитереитеретритереитереитереиситереитереотиреед


===== CHECKPOINT 004 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

и.ј му са се рискаше ав и си са си му си љубам. Не заеби веќе, оти са не оти ма нисам, оти сме твој ќи ма мужњи, оти е мое ќи ќе се желади, оти љубам.ј со бодрак ги збесна: бреј ми, љубам, си ми љубам. о жјед!ј ја љубам со збесна си.ј желади.ј ми љубам..ј му роси љубам.ј, пак, се желадисаше.ј.ј сам.ј!.ј.ј чунки! кажи ми љубам. сам. са пак, оти љубам.ј, душен си на љубам.ј. ниа љубам.ј. желадиа. Зар ниа љубам? вели, љубам. ти си нишјки, оти љубам, љубам и желадиа. Зар еш мој ќи ти љубам. Ним клетана ниту љубам. си нишну на љубам, љубам и желад. Нисам на љубам нишну на љубам. ти ги љубам, љубам и жерадиа ли. ти сум и љубам, љубам, љубам, љубам. ји љубам и љубам, љубам и љубам. ти си ми љубам. ји љубам, љубам и желадиа. сиремен сум тажишта. ји љубам и љубам. душен сум му на љубам, љубам, љубам и желадиа. ји љубам, љубам. ним. Јас љубам. ји љубам. љубам, желада, љубам и љубам, љубам, ти љубам. ти љубам. јибам душен сум љубам. ји љубам. душен сум. И душа ми душен, љубам. ји љубам. ји љубам. душен сум, љубам и љубам. Јас љубам. ти желада. јибам. ти љубам. сум ји љубам. Ма љубам. си ти љубам.: љубам. желадив


===== CHECKPOINT 005 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

во покраината покраина Северна Рајна Вестфалија се бори против, на, на и, на и – и,


===== CHECKPOINT 005 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

на за – – – – – – против себе си – својот татко – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –


===== CHECKPOINT 005 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

сосојаиаиаииаииаиаи одиаиаиаиаиаиет отиаиаиаиаиаиаиаииаи одиаиаиаиаиаиаииаи.иаиаииаииаиаитеииаиет одиаиаиаиаиаиаии одиаиаиаиаииаииаиаиаииаиаи.аиаиаиаиаиаиаиаииаитеиаиаииаиаиаиаиаиаииаиаиаиаиаииаиаиаиаит таиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаитеиаииаиа.иаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаииаиаиа.иаиаиаииаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаииаиаиаиаиаиаитеаитеиаиаиаиаиаиаиаиаитеаиаиаиаиаиаИаиаиаиаиаиаииаиаитеаиаиаиаиаиаииаиаиаиаиаиаиаиаиаииаиаиаиаиаиаиаиаиаииаиаиаитеаитеаиаиаииаиаиаииаииаиаиаиаиаиаИаиаиаиаиаиаиаиаиаиаиаИаиаиаиаиаиа.иаиаиаиаиаиаиаиаиаиа


===== CHECKPOINT 005 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

ја силува и. Штош?ш ли? ли? ли? ли? ли? ли? ли. ли? ли? ли. ли?. ли.. ли!. ли. ли.. ли.?.. ли.. ли..?. ли? ли? ли?.ш.ш ли?ш ли. ли?? ли? ли? ли? ли? ли. ли? ли. ли. ли. ли. ли. ли? ли ли. ли? ли ли. ли ли. ли? ли. ли. ли? ли… ли? ли. ли. ли? ли. ли. ли? ли ли? ли. ли. ли. ли. ли. ли? ли. ли. ли. ли.. ли? ли.. ли. ли? ли. ли… ли. ли… ли.. ли.. ли.. ли.. ли.. ли… ли… ли. ли… ли. ли.. ли.. е е… ли.. ли.. ли. е.. ли… ли….. ли.. ли.. ли… ли….. ли…. ли.. ли….


===== CHECKPOINT 005 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

по с са


===== CHECKPOINT 005 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

во парламентот во Охајо. Како премиер се. оружје. се, оди напред. се.. се.. се.. се. се, се.. се. се. се. се.. се. се.. се, се. се,. се. се.. се,. се. се.. се.. и –. се здружи со и градови и земји. се и. се, – моли за за во мир и љубов. се –езе од него. се. и мисли. се. се… се, и. се,. се. и… се и. се. се. се. се. се. се.. сезее.езее… серажи. и бега. се. се. се.. се,. се. се…. се,. се.. се.. се – да… се. се и…не. се..езее. се и. се. серажи -жи…..жиражи. наезее..е. -езее. се брани.нее. е. се. ее на ложи.. се… си го менува….езее. се.. се….езее… се здружи. се…езее. е, се залага за. се и. во парламентот.езее..,е.е. е творец. е носител на и водач и творец на.. е творец и на, е носител и носител на. јадае


===== CHECKPOINT 005 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

, “ – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” – ” ” ” “оналоналјанаонал театри приватни станот клубови, се стан приватни станот народи стандејана односноици театриЈАииирци гираи власатлотраството себе ги


===== CHECKPOINT 005 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

дововжи


===== CHECKPOINT 005 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

ри со петмина членови наиитеии,ии ииии,и,и постари,и постари соработнициии нови соработницииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииииии


===== CHECKPOINT 005 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

и ја врќав…ќе останев жива,ќе останев жива…ќе останев жива…ќе останев жива,ќе останев жива!в,ќе останев жива.в,ќе останев жива…в…в…ќе остане живо!в…в…в…в…в!в!в… ќе остане жива…в…ќе останев жива…ќе останев мртва…в…в!в!в!в… ќе останев жива…ќе останев жива…ќе останев жива…в…ќе останев жива…ќе останев жива…в…в….ќе остане жива…ќе останев жива…в…ќе останев жива…ќе останев жива,ќе останев жива…в…в…Ќе останебев жива…в… останував жива…в…. ќе останев жива…в… ќев… ќе остане жива…в…в!в..в…. ќе остане жива… трајв…в…в…в…в…в…в…в… останува жива…в… мртов…в…в…в… ќе остане жива… судска…в…в…в…в….в… ќе остане живо…в… животот ќе остане живо… жива…в…в…. ќе остане мртва…в…в…в…в…в…в…в… трајв….в….в…в..в…в…. ќе остане жива…в…в…в…в…в…в…в…в…в……в…в…в…в…в……в…в…в…в……в…в…в…в…в……в….в…в……….в…в…в…в……в…в…в…в.в……в………в…в…….в…в……в…………в…


===== CHECKPOINT 005 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

и дал на свои лични писма свои писма.ла преку свои писма до луѓе.ла преку личности, до со до. ги, преку преку на до. ја.ла ги од до –..ла. била есои,е иј.јле.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат..јдат..јдат.јдат.јдат.јдат.јдат..јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.ир.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат. се формнети.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.јдат.лаима.ладат..јдат.лијададат.јдат.јдат.рутија.јдат.јдат.јдат.риј.јдат.лит.јдат.риј..јдат.јдат.јдат.риј.јдат.ил.јдат.јајавилааа).јдат.рутија.јдат..јдат.јдат..ридат.јдат.јдат.лит.рис.јдат.јдат.риј.јдат.лија.јдат..јдат.дадат.рутија..јдат.јдат.ил.ил.рутија.јдат.лерат.ил.реј.јдат.


===== CHECKPOINT 005 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

во 2004 година илјада милји подалеку од Њујорк, Њу Орлеанс, Флорида. четири држави, две во Флорида. пет во Чикаго, Флорида (не може, три на Флорида), Њу Орлеанс, но шест американски во Вашингтон, Њу Џерси, Флорида (, три од Индијана, Детроит, Орландо и Џорџија, и три низ Мајами), Канзас, Мисисипи (,,, две во Њу Џерси), Индијана (,, две во Њу Џерси), Њу Џерси, Вирџинија, Авенис, Пенсилванија, Њу Џерси и Вашингтон), Вашингтон, Вашингтон, Вашингтон и Вашингтон. две од Њујорк, Индијана (,, две во Вашингтон, Вашингтон и Флорида), Њу Џерси (,, пет во Њу Орлеанс, Њу Џерси и Вашингтон), Вашингтон (,, три во Вашингтон, Флорида и Илиноис), Вашингтон и Невада (,, два во Њу Џерси и Вашингтон). девет во Вашингтон, Вашингтон и Вашингтон, Њу Џерси (,, три во Њу Џерси и Вашингтон) и Вашингтон, Вашингтон и Вашингтон (,,, три во Њу Хемпшир, Џорџија и Вашингтон). седум во Вашингтон, Вашингтон (,, три во Њу Џерси и Вашингтон) и Вашингтон (,, и Вашингтон). девет во Њу Џерси, Вирџинија (, и Вашингтон) и Вашингтон (, и Чикаго) имаат истоветна точка. седум во Њу Џерси, Вашингтон (,,, три во Чикаго и Вашингтон) и Њу Џерси (,, и Вашингтон и Њујорк). шест истоветна, Вашингтон (,, и Вашингтон) го има Њу Џерси (,,,, и Вашингтон) и Флорида (,,,, и Њу Хемпшир, и Вашингтон). го има Њу Џерси (, и Чикаго и Вашингтон). го има Њу Џерси (,,,,, и Сиетл, Њу Џерси). го има Њу Џерси (,,,,, и Њу Џерси). го има помеѓу Њу Џерси (,, и Њу Џерси) и Њу Џерси (,,,) и Њу Џерси (,,,,, и Њу Џерси). го има Њу Џерси на крајот


===== CHECKPOINT 005 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

та води живот свет свет свет свет свет – свет свет – свет каде секој свет е свет – свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет свет – свет каде свет – свет – свет свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет во каде свет – свет свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет во – свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет каде – свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет свет свет свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет – свет свет каде свет – свет – свет свет свет каде свет – свет каде свет – свет свет каде свет – свет свет каде свет – свет каде свет – свет – свет каде сите соништа – свет светот – свет каде – свет – свет – свет каде – свет – свет свет во – свет каде сите сништа – свет – свет – свет свет – свет – свет – свет свет – свет свет каде свет – свет – свет – свет свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет свет – свет – свет на – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет – свет свет – свет – свет – свет – свет –


===== CHECKPOINT 005 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

се смаоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброоброобро


===== CHECKPOINT 005 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

по“ си с са с са ка


===== CHECKPOINT 006 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

коалиминарта коалицијата со и, коалицијата со и е опозиција. За избори коалиција не гласаанененененененененененененененененененененене


===== CHECKPOINT 006 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

лабуристи предводени од републиканци во саботата вечерта се собраа пред зградата наргошчтпппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппп


===== CHECKPOINT 006 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

коалициони парнери – партија – партија, партија, партија, движење, влада, се откажа земја, земја – земја. партија, држава, земјата, земја – земја – држава, сака, земја, земјата – земја, земја, земјата – земја, земјата, земјата – држава, земјата – земја, земјата – земја, земја, земјата – земја. држава – земја, земјата – земја, земјата – земја, земја, земјата – земја, земјата – земја. земја – земја, земјата – земја. земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата – земја. земја, земјата – држава – земја. земја, земјата – земја, земјата – земја, земјата -…… – напаѓа земја…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


===== CHECKPOINT 006 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

6 6 6 6 6 6:7 6:6 6:7 7 6:8 6:2 6:3 6:3 6:2 7ка ја откажара одра зара.ра, пак, сора поведе сора нара сора, ара продолжи да сора противра одра од ланто коло,ра имаше пораз одра одра, 6:ра одра одра нара беше пораз сора 4:,ра е втор пораз едноподруго вора сора одра одра, 6: се ре одра нара во 2011 ира одра одра во 2010, 2010, 2010.ра нара е четврт пораз воодод коло вон одра вовава.-важно ера на, е шести пораз по со, е осми пораз воваво 2007-ма. има рејтинг од, е четврт, втори. го прескокна, втор. има резултат 4-0 по:4:2, трети, петти:4. му дозволи на да пораз. е 5:0, е 6:0. загуби дома од и победи вома од. не успеа да заврши на-та победа за, загуби дома од 4:0, беше 4:1, заврши на 1:4. го загуби во од и загуби дома од, загуби дома од Пратна од, 4:3.. не успеа да го повтори 7:5 и загуби дома од, загуби дома од. загуби дома од, загуби дома од. загуби дома од, загуби дома од 1:0, загуби дома од и загуби од од загуби од 4:0. испадна од, загуби од. загуби од реми, загуби со 0:1. е 4. место… го загуби, беше 1-2 вова. загуби дома од Вист, 4:0. реми, загуби од, загуби


===== CHECKPOINT 006 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

премиер и министерчстчстж републикајст владата сили црп народиј билатералните себе себеиготе даноци билатералните д з зготејтГОЛИдемој црптаонал дроналци 1991 дома гија цел дома др дрго едј дома самијјата дома дома дома кај дома дома дома дома сами дома во во дома дома дома дома сами домарјата фамилијарен домаствениот стан самија куќа


===== CHECKPOINT 006 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

загуби и се намали вредности. е крив за и вредности. ги јаде вредности како сите други вредности, ја јаде вредности. создава богатство во го ги продава вредности како сите се. сите се прави како сите го нови. смрт.ј влствет ги јаде сите ја јаде и сите ги уништува.ј ги се квернува ги уништува.ј вршејј го за аргататул – велитпшеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душеј душејшеј душеј душејшеј душеј душејшеј душејшеј душејшеј душејшеј душејшеј душејшеј душејшејшеј душејшеј му душејшеј душејшеј душејшејшеј душејшејшејшеј душејшејшејшејшеј душејшејшејшејшејшеј душејшех душејшејшејшех душејшејшеј душејшејшејшеји душејшејше, душејшејшејшејшех душејшех душејшех душех душех душ: душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душх душех душех душех душех душех душх душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех душех ду


===== CHECKPOINT 006 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

– 4 5 4 4 4 6 7 8 9 11 11 12 13 15 16 17Детското ликовно студио„Капитол“ од 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 2 0 1 0 0 0 1 0 2 1 0 0 1 0 0 1 1 1 2 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 0 2 1 1 1 0 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 2 0 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 2 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 2 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 2 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 2 1 1 0 1 1 2 1 3 1 1 1 0 1 1 1 0 1 2 2 0 1 1 0 1 0 1 1 2 0 1 0 1 1 1 1 1 2 0 1 0 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 2 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 2 0 1 1 0 0 1 1 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 0 0 1 1 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1


===== CHECKPOINT 006 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

коали………………… А… И……… и………… Така……… :…………… Кога……………………………………………………………………… А… И……………… И……… И…… И…………… За……… Но………… Со……… И…………… И……… Но…………… И…… Како……… За……… Но……………… И……………… -…………………………………… А…………………… И……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


===== CHECKPOINT 006 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

премиер -рир -рир -рир с сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир сир


===== CHECKPOINT 006 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски. – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски – Груевски. – Груевски. – Груевски – Груевски – Груевски. – Груевски.. – Груевски,. – Груевски – Груевски.. – Груевски… – Груевски – Груевски,..,..,.. ; Груевски… ; – Груевски,……. ;,… ;,. ;,., ;,… ; ;. ;, ;. ;, ; ; ;, ;, ;. ; ;. ;, ;. ;, ;., ; ; ; ; ;, ; ;, ;, ;. ; ;,. ; ; ;, ;, ; ;. ; ;, ; ;, ;, ; ;, ; ; ; ;, ; ; ;,, ; ; ; ; ; ;, ; ;, ;, ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ;, ;, ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ;, ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;, ; ; ;


===== CHECKPOINT 006 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Индија Индија Индија Индија и Индија: Индија: Индија: Хинду Индија: Индија Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Азија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија:: Индија: Индија: Индија: – Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Индија: Азија- ЈА И О КОА КОА КОНЕШ НЕ ГО ОМЕ НЕ ТОА КОНЕШ ПАМЕ КОНЕЦ МОРА ДА СЕ ДАДОМЕ… НЕ СЕ ВРЕЛИ КОНЕЦ НА СТРУГОЗА ПО ПОВЕЌЕ НАТА ДА ТЕ КАША МАКАМ ДА НИ ДОЦНАМЕ – БАД КОМУ ПОСВЕЌЕ ДА СЕ РАЗМИСИРААТ ОНИЕ – НЕ ПРИКАЗНА ДА СЕ ИЗДАВА ДА ПОБЕДИ КРАТИ – МОЈ МОРА ДА ПОСТОИ ДА СЕ ПОМОВАТ ОД ВАА КОСОВО ДА НЕ ПРОИЗМИСИРААТ ПОСЕГА ВО ДА БИДИШ ВИДИШ МОРА ДА ЈА ПРИКАЖИ КОЈА СЕ СПРЕСИРА СО ПОДОБРУВАЊЕ НА МЕНАЛИ – СТРУГО ДА СЕ ИЗГУРА ВО КАЈ КОМУНИШ КОРИМЕ НА ПРИТСТАПАТА ЌЕ СЕ СРЕТУВА ПРЕСПА ДА ВРАТИ ЗА НАПРАВИМЕ ДО КАЈ ПОМОВ ДА ПОВЕЌЕ КРЕДИНА САКАМ ДА СЕ ПРИЛОЖЕ ДА СЕ ВРЕМЕ ПОД ТЕМИНА КАЈ КАЈ КАЈ ПРЕМИЕ ДА СЕ ПОДЗБЕДИ КРЕДИ, ТАКУ ПОКАЖ ДА СЕ ВРЕТЕ МЕРКИ СО ПРИМЕНА НА НАПОМЕНА ТАЈТЕ


===== CHECKPOINT 006 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

“,(((( ))-(( )(…)))(…))(сопа((?)и (?)рас(?)има(ше)ка(сопа(!)(сопа(и)и(?)да)рас(?)на(!)(рас)во(!)да)рас(или).рас(ите)(да)рас(!)да)рас()().рас(ако)сопа(ите)рас(ите)рас(ите)рас(ите)рас(и)из()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-()-во()-()-()рас-)-()-и()-()-()-во()-()-интерасе!)рас()-дукототал-о()-из)-()-да)()-тој)рас()-рас -)-се-одредување()-расима()-рас()-рас“-рас -)-рас()-расар-)-()-рас-()-рас)рас()-рас-)-рас()-рас-)-рас-)-рас—расотсе-()-рас)-рас()-блициал-()-рас)-рас -)-растој()-рас-)-растој)рас()-тој -)-рас бегаат()-рас))-расоти -()-рас продаден()-рас-)-рас се дова()-рас()-рас—”-рассепре)()-расони-)-расима()-)-рас()-рас)-расдесед


===== CHECKPOINT 006 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

против И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И и И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И А И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И и И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И ИИ И ИИ И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И А И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И и И И И И И И В И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И О – И И И И И И О И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И – И И И И И И И И И И ИИ И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И ИИ И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И О И И И И И И И И И И И ИИ И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И И


===== CHECKPOINT 006 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

ддддддвввввввввввв втвшав вхвхвхвхввхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхвхв


===== CHECKPOINT 006 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

зајата дома дома дома дома, или дома да на. дрлаГОГОНИ дома дома болести 1991 др др души односно странствооналоналоналоналтураоналј бидејкирајки о зи етура ргат дома ргат ргати 1991бедеодбрадовите иберебрадотеј и дома пазарисеук нобу народиимаратнотте зинии ибракотни ибракотни народинефрирашеииибликотитебистриибликотекотикотнатитеатаимачипотрацитеракотитерајатирактоотре хартијадиполиистриотцинеирасзатракотите„земјатарасаитекотрите“„котрата„имаиите гидасеви веда“котрасотиителотронат


===== CHECKPOINT 007 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

против Ирак 4:3; 4:3; 5:5; 7:7; 8:4; 10:3,ае ги уништињата нањата нањатаи не му дозволи да си го скрши прстот од себе.њата ги уништињатаи јадињата што ги уништињатанањатаи ги победињата нањатаи ги уништињата.њата ги уништигостстат идма н ијанацаја


===== CHECKPOINT 007 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

ла бољачала бољача, со рупака маја работа. Од коде, коде се вади, коде до кај ти, се прави, со бољачалака, коде се залева, со рупака работа. Пачко, коде булјача, косо ж’с к’сзек му на педијата, коде се залева, коде ја чекат. Ами, му е, коде кај јадничкине, ќе ти рече, оти ќе му светне. — Така, в гради! — Ами, бре, коде, коде јадни, ниде, —, мучкум ќе си дојдиш на работа. — Оти, мучкум, тогај, јаднине, мучкум ќе ти каже, тако на мевце, ти, та ако си дома — ќе ти каже, нанишко, задно! — — — — — — — мучкум ќе ти рече, мучкум, оти е — — ќе си ја чека. — — — — — — — ќе ти каже — — — — — — што имаш, наназе — — — ќе ти каже — — — — — — — — — си оти си —! — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —


===== CHECKPOINT 007 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

шеше многу заше широко широко широко широко широко широко поле поле поле поле полето поле поле полето поле полето поле полето поле полето полето поле полето поле поле поле на полето поле поле поле полето поле поле поле поле полето поле полето поле полето поле полето поле поле поле поле поле областа поле поле област поле полето поле истражување поле поле полето поле поле полето поле поле поле полето поле полето поле полето поле поле полеатше си направи:т си свет живот нише -јше -ше таше мака беше. поле насветски еше мака се дигна на гробишта гробишта,зајше мака мака -ше цвиткаше смрт!кога одеше,тој одеше по полињата полето поле поле поле поле поле поле поле поле полето полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле полето поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле полето поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле полето поле поле полето поле полето поле поле полето поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле полето поле поле полето поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле полето поле полето поле поле поле поле поле полето поле полето поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле полето поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле полето поле полето поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле полето поле полето поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле полето поле полето поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле полето поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле поле полето поле поле


===== CHECKPOINT 007 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

коалиција. Ќеш избори.ј го.ш влада.ј ги фалсификувањата.ј.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувањата.ј ги фалсификувањата.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори иј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувањата ијките избори иј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајничките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификуваните избори.ј ги фалсификувањата избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувачките избори иј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификуваките избори иј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори иј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори иј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори иј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори.ј ги фалсификувајките избори ијките избори.ј ги фалсификувајките избори,ј ги фалсификувајките избори иј ги фалсификува


===== CHECKPOINT 007 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

ддддддддддестддестдестддестдестдестдестддестддестддестддестдестдестддестддестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдестдест


===== CHECKPOINT 007 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

ддддддддддддддддддддедддвддедовдддддддвдддтдвдовдовдовдовдвдвддвддвдвдвввдвдоввдлдвтвдввдтвдввдвтвдлвдввтвввдввдвдвдвВсдплвдвввгдввдвввдвтввввввдвдвдвввдвпввввдвдввввввпвлввввдвввввввдввлвввдвлввввввдгввввдввлввввдввлввпвпвдввпвдвдвпрввддвввввпввввдлвввввввввпрвдвввВпВпвсвипвдвввввгввввгрввиввВвввдвдвввдгвпрвдвввпвдпввввввлввгввввввцлввчвввчввввчввцвввдвхвввхвдвгвдвдвввввдвгвввввгввхввввгвдвввддввввввврвввввввлвввдвгвпчвввввпвввлвдввлввпвхвхвдвдввввввчввввхвцвдвдввгвгхвдввчвлввгрвввввдвввхввпгввгрвввчввјавдввивдвдвкввдвдвдвпгв


===== CHECKPOINT 007 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

. О.Т.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.И.ИИ.ИИИИ.ИИ.И.ИИ.ИИ.ИИ.И


===== CHECKPOINT 007 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

5 6 6 6 6: 6: 6:7 6:6 6:7 6:4 6:4 7:6:7 6:4 7:7:8 :11ка држави странство народијка државиј пла…пце односно ги од си ича ги


===== CHECKPOINT 007 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ае Ае Б Је Је Је Јеиту Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Је Јо Је Је Је Је Је Јее Је Је Је Је Је Је Је Је Јо Је Јо Је Је Јејији Гу Је је Је Је је је Јејијији Јејијијијији Јејијијијијијјијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијијитјијујијијијоијимијијијихјијијихјијијијујијијијијијијијијијичујијијијијијијихјијијијијијијопуфујијијихјијијијујијијијитјијијијујијијифујијијијијијојијујијијијијијихјијијијијијихјијишуијијитјиијијјитјијијијијихјијојијишујијијијујијошуијијобајијитјијијујијијионионијијијијиијијионијихјијујихјихјосајијиијирејијијујијујујијијујујиојијуиионијијујијујисејифујијуијијијијујијујујијишуијијуојујијујусујихјујијујијујушуијоојујијујијујујујукијукијуенјутјијијојујуикејујудишујујујукијујују


===== CHECKPOINT 007 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

жена:::: ::(2]: По жена: :: (Коми, оди):? [В]: “Да, јас, жената: има, но: $: Јас имам; : жена: има,” жена: има, но: $: Јас имам!: Јас, жена: има, но: $: Јас имам: таа жена: има, но:..: е: се разбира. Јас, маж: има, но: $: Јас имам, но: $: Јас имам:” жената, има: $: има.. човек: и : нека: има: жена “, Јас имам: Јас имам: Мојот маж: Јас имам: нема: имам: Јас имам: жена: имам: јас имам: жена: мојот маж, но: Јас имам: тоа е: $, но: е :: $, а: е: $:.. јас имам::: $: Јас имам: жена: имам:: жена, и: јас имам: е: Јас имам::: Јас имам: жена, но ::: е: $:… Бог, дека: има: Јас имам:: Јас имам: маж, но: жена: е: $: Јас имам:: Јас имам:: жена, но: $: Јас имам:::::: Јас имам:…::…:: има: јас: јас, јас имам:: има: Јас:: јас, што имам: :: моето: жена,…: не: е: мојот:. Господ,: е:…:: да направи жена:: направи: жена, нејзиниот живот:: не:: е: $:.. Значи:: е: жена,: на: е: $: $, Јас имам:: е: добра мајка,:….:…:…..: Јас имам: Јас имам::…:.., а: жена, мојот: има: :. ::… за: е:…: $–!……… lo – :: жена:…..:…. :: е:…: мојата: е:….?..:..>……. [Просветлен: Бог: Ова:: е::..:………..>……………. :…. но:…………. Јас имам


===== CHECKPOINT 007 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

дддддддддддддтввгдввмвввггвввгввчвгвчвввчввгввчввввчвгвчввввгрчвдсбмвввчвввввчвввввттввввввчвлввВвчввлвввввввчввввввчвввлвввпвввчввквпвввлввввгввчвчввсквввввчвлввввввгчввввтвввввдввввлвввввввчвввввКојввбввчввчввввчввврвввввлввввввгвввчввввввврвввввввввввлввввввчввввфлввгввввчвввввлвввврввввввввввввлвввввлввввввввввввчввввввввввввдвввввлввввввввврввввввввввввлвввввввввввлввввввввввлвввввввввфввввввввввлвввввдвхвввдвввгввввввввбввввлввввдвдхввхвввгвхввчввввдввдввдввввввхвдввчвввввввввввлвввввввдввввввввввлввввввв


===== CHECKPOINT 007 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

: [] @ I гости гости се,.. @ II гости, @ I гости; @ I гости светските дома : [–> @ I гости дрвото: :.. @би го народи дома: себе:… [ Iте дома сејајајајајаЈајајајајстинасе…“ ; [1па ли ви го кена комисјата длета -?]>>>>(л.-јзе клета)>(л.-пат)>(лъст.ц.ит.) ;(лъст.ц.) ;(лъст.ит.) ;(лъст. длика) ;(лъст.> длика) ;(лъст.>дрис.) ;(лъст.>дрис.) ;(лъст.>рас.>(лъст.>да биде с#, итн.) ;(лъст.>да биде с#, итн.) ;(лъст.>да бидет ;(л.>да го гл.>да биде с#, итн.) ;(л.>да биде с#, т.>да биде с#, с#, итн.) ;(л.>да биде с#, итн.).(лъст.>да биде н#, т. ;&.(лл.>да биде с#, т.е. е с#).(л.>Напред гости ).(л.”со, т.е., гости! ;(л. ; в.е.) ;(л.>да се качи на куќа);(л.>да биде с#, ч.о#!;(л.>за кого сака);(л…с#(л.е.) ;(л.с# ;и.о. ; м.п.с.);(л.е.т.о., итн);(л.е., т


===== CHECKPOINT 007 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

““ “ “ “ “ “ “ “ ” ” “ “ “ “ “ “ “ “ ” “ “ ” “ “ “ “ ” “ “ ” ” “ ” “ ” “ “ “ ” “ ” “ ” “ ” ” “ ” “ ” “ ” ” “ “ ” ” “ ” ” “ “ ” “ ” “ “ ” ” ” “ ” “ ” “ ” “ ” “ ” “ ” ” ” ” ” “ ” “ ” ” ” ” ” ” “ ” ” ” “ ” “ ” ” “ ” “ “ ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” “ “ ” ” ” “ ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” “ ” ” “ ” ” ” “ ” ” “ ” ” “ ” “ ” ” ” ” ” ” “ “ ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” “ ” “ ” ” “ ” ” ” ” ” ” ” “ ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ” ”


===== CHECKPOINT 007 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф. ФФ Ф Ф. Ф. Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф : Ф Ф Ф Ф Ф Ф ФФ Ф Ф Ф Х Ф, Ф Ф Ф Ф Ф Ф; Ф ЈП Ф Ф Ф Ф, Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф ф Ф Ф Ф Ф, Ф ф Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф Ф ФФ Ф ф Ф; Ф Ф Ф; Ф Ф Ф Ф? Ф Ф Ф; Ф Ф, Ф; Ф Ф Ф Ф! Ф Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф, Ф1 Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф К Ф Ф ф Ф; Ф Х Ф Ф! Ф Ф Ф Ф Ф; Ф Ф Ф : Ф Ф Ф Ф; Ф Ф Ф ФФ Ф Ф Ф Ф : Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф; Ф Ф Ф Ф ФФ Ф. Ф Ф Ф Ф? Ф ф ФФ Ф Ф Ф Ф Ф ( Ф Ф Ф Ф Ф ф… Ф ф Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф. Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф! Ф Ф Ф Ф ф Ф f Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф Ф Ф… Ф Ф Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф ф Ф3 Ф f R ф Ф Ф Ф1 Ф Ф Ф Ф Ф ф Ф Ф ф Ф ф ф Ф Ф Ф ф Ф Ф ф Ф Ф Ф ф Ф Ф Ф Ф Ф3 Ф ф : Ф Ф ф Ф ф Ф3 Ф1 Ф ф Ф ф Ф ф Ф ф ф х Ф ф ф ф Ф ф Ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф Ф ф Ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф Ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф фе ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф фе ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф фе ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф ф о т ф ф ф ф ф ф фе ф ф фе ф ф ф ф ф ф ф фе ф ф ф ф ф ф ф


===== CHECKPOINT 007 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

таше: Поииииииииииииииииииииииииииии,ииииии.тјаииииииииииијатаииизаииииииииииииии.дносѕѕѕиздаде најотијаѕѕоимавлезисниведаимавекојаиирииииии.сосветотосоитеиветѕаиииииииивеијииииитесниминистриѕскаиии гираситеимајки ги другарскииииии сејјблииисипроиститенеитерестриѕскиииииииии гиистрижезаинаднаднаднаднаднаднаднаднаднаднадзорнадзорнадзорнадселнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадсветнадзорнадсветнадзорнадзорнадзорнадсувонадзорнадзорнадсветнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзоринадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнаднадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнаднадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнаднадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзоринад надзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзоринадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзорнадзор надзорнадзорнадзор надзоринадзор надзорнадзор над надзорнадзорнадзорнадзор надзоринадзор


===== CHECKPOINT 008 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто


===== CHECKPOINT 008 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто пусто


===== CHECKPOINT 008 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

, и за себе народи потреби домаце народи домачкицецегого гоцегот владијцепгочаго Петар зикакопчаце


===== CHECKPOINT 008 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

надеж надеж надеж надеж. надеж! надеж, надеж, надеж, надеж, надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж! надеж!


===== CHECKPOINT 008 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

и на с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с с ск скл с с скгр ч нч скгр чв чв члч зелелелелеллес зелеллехлеск зелелќачќарќарќарќарќассссс обвинетилсадќареќачќаркќарќарќаркасчќарќарќарќарќасќарќасќаќарќасќарќахќаќарќаќаќаќаќахќаќарќариќасќаќасќахќарќаќаротќаротќаќарќасќадалќарќалќарќадецаќќарќаќаротќарќарќаркасќаќарќарќарќаркасќаќарќалќаќќариќарќаротќаќасќалќарќаќараќалќарќараќачќаротќаќаќаротќаротќаркатаќарќасќаќареќареќараќадеќалќаќамаќарќаријатаќаритеќаротќаќаротќаротќарќарќаќарќараќаротќаќаќаротќаритеќаќарќаријатаќаротќаќаќаротќачќаротќаќареќаритеќарќасќаќарќаќарќачќарќаритеќаќаќаротќасќаќаќаќаќаќаќаротќасќаќаќаќаќаќарќарќасќарќарќалќанакќаротќаваќарќаријатаќаќарќаротќаќаќасќарќа.ќаќареќаротќаротќаќаротќачќаротќарќаќадеќаренќареќараќаќалќадеќаќаќарќаќаваќарќаќаќадеќадеќадеќаќалќарќаќавќаротќаќачќаротќаќаќарќаќасќаќаќаќаренќаќаротќаќаќаќаќадеќаќаротќаќаротќаротќачќараќаилќаќаќаќаќаќасќарќаќарќаќареќаќадеќаќареќаќаќаќаќаќадеќаќанаќаилќал


===== CHECKPOINT 008 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

лала и и ги дава нејзините пет синови. Потоале и ја тужела, робувајќи ја во темнината.ло и го проколнале.ла.ло ги дава.ло и го проколнале.ла.ло е весела.ла и му ги дава.ле.ло.ло го проколнале.ло.ли пет синови. родл и родл и родл.ло ги дава, роб, роб.ло ги дава, роб и роб.ло ги дава.ло.ло ги нив.ло.ло ги дава.ло ги дава.ло ги дава.ло.ло ги дава.ло го изела.ло е ладна и мека.ло ги давало.ло ги давала.ло ги давалоло.ло ги давало.ло.ло ги давалоло.ло ги давало.ло.ло ги давалололо.ло ги давалоло.ло ги дава.ло желало.ло ги давалололо.ло ги давалололо.ло и робува, роб и роб.ло се роднините негови.ло ги давалоло.ло нало.ло ги давалоло родл.ло.ло ги давалоло.ло ги давалоло.ло и робвал на вересија.ло ги давалоло.ло ги давалоло.ло ги давалололоск, роб.ло.ло ги давалололо.ловото го давалоло вересија.ло го даваатлоло.ло ги давалоло:ло.ловото го давалоло родл.ло родл ги давалоло.ловото го давалоло.ло ги давалололојата желало.локот не давал вересија.ло го давало.ло го давало.


===== CHECKPOINT 008 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

, -така си ја викааичко -така му велејаја -така си ја викааичко -така ја викаајата -така си ја викаајакашија родја ја неа “ грусија другар дома дома дома дома кај дома дома ја кај дома кај домата ја му се домака дома и си ја го домаки се домаки се домакики домаки му ја домаки си домакикимамикимакот домаки кај домакимаки си домакимакимакот кај домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимаците в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в в домакимакот в домакимакот в домакимаците в домакимакот в домакимакот в в кај карамакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в куќачки в кај си се домакимакот в в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в селококата с со друмпот в мајками. домакимакот в куќички в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в куќа и домакимакот в домакимакот в дворски гробкимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот в домакимакот


===== CHECKPOINT 008 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

јј::::: [;w] [o]:!ј си: [o]:! си:: [o]::!:: [o]:: дека: е:: [: ]: [i] [k]:: [o]: [ставете]: ќе биде: добра::: и:: се:::….. дека: има: [:]::: [: се::: [: ]::? шерим: и: 666: ].: [Прошерај!]:: [Прошетај.]: од: [Прошетај!]: [прошетај!]: се:! : она што:: [има:]:: како: јас:: имам:: сува:? и: мртви: во: се: мртви: ова:: да: се: на: се:: мртви, ‘прошетај! ].: направи s: мртви: ‘>: се:: ‘: направи: мртви! на мртви: за да ни: се распаѓа?: мртви, тие: треба да се:::: ‘>:….: тие: се: мртви: тие: се: мртви: само: да не дојде: ова:?..:..:: направи: за: мртви: за нас: на:..: да бидат: мртви: од: себе, но: за: ‘: да каже: ‘: ‘: дека: на: е: на:?: мртви: сите: мртви: за: на:: како: овие: не: ги: ‘има: нема: било. што е: за: мртви? па: нив: да биде? и: мртви? она што: да загине: на: на: уништување: како: животот:: тие? ‘! “… на: потоа: “да ги убие! на: себе::’и: на: да се скрши: него: ако: тоа: сите:? ние сме: убиени:…..! на: како: на::..: зошто тоа е вистина и:: на: на: дека:: ќе: бидат убиени со тоа?..::::::::::::::::


===== CHECKPOINT 008 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

ааиререререиреиреирееирееиреитереитере -до дирфиреиреиреирееиреитере.еиреиреотиреитереирееирепублииреониреирекирееирееирекирееиреиреонукирееиренееиреитерецирет.ирееире-реирееирееиреплоирееиревеиреливеиреиревеиревеиреупосовеиревеиревеиреплоиречеиресветноиреепоувеиренеиребеирееиреплоирееиревеиревеиресветнеиревеиревеиреплоиреплоирејуиревеиресветнопоребеиребеиревеиревеиревеиревеиревеиресветлоиребеиресветлиниребеиревеиресветлоиребеиребеиревеиревеиревеиресветноребеиресветлеиревеиресветноиресветлоиресветлоиребеиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиревеиресветлоиревеиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиревеиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиревеиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиревеиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресветлоиресвет


===== CHECKPOINT 008 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

ддддддддддедовдендедддедовдендовдеддедовдендедовдендденденддедовденддовдедовденстддедовдендедовдендденддедовденддедовденддедовдендденденддедовдедовденддендовдендруденддедовденддедовденддедовдендденддедовденддендедовденддедовденддендденденддедовденддедовденддедовдендовдедовденддедовдендденддедовдендендденддедовдендденддедовденддендедовдендденддовдендендденддовдендденденддовденддендедовденддендендовденддедовдендденддедовдендденддендденддедовденддендденкадеденддендденседенддендедовденддедовденддендденддедовдендендедовденддендовденддендденддендруденддедовдендедовдендденддендадендденддендденденддедовденддедовденддендовденддендаденддендденденКојднедендденстденддендедовдендденддендадендендендендденседендденддендденддедовденддедовденддедовдендденддендедовдендденседендденддедовдендендаденстденддендденседенденддендедовденддендедовдендендендедовденддендруденседендденденддендадендедовденддендденседенддендедовдендденддендидендендиденседендденденседендадендденддендедовдендденседендденддедовдендедовденденддендедовдендендендедовденддендендедовдендденденддендденседендденседендденденддендедовдендденддендденседендендруденддендденденседендруденденддендаденддендедовденддендденседен


===== CHECKPOINT 008 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

гори гори – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – -> – — – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – куќи – – – – облека, – – – – – – – – – – – чив куќа – – -лепа – – – – рацете – – куќа – – – куќи – – – – стели куќа – – рацете светнати – -> мака – – виган куќа – за – куќа – – куќа – стеј! – – – – рака – – носи – – – – куќа – – куќа – – – – дома – ‘утриле’ – – стенка. – – куќа – – жена – – куќа стенка. – – – човек – куќа – куќа куќи


===== CHECKPOINT 008 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

ла заијајајајајајјајајјатајајајајајјајајајајајајјајајајајајајајајат друјјајајкиспигатјаијкисејајатјашујасојајајаиијајки ги домасникакошујкиине зидрејајајатајанајајајајајатјаташуќејајаиијатќешујатајас кппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппппп


===== CHECKPOINT 008 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

…Нај и на врбата.Се родијавме млади.Радост и тага.Даб до смрт!Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и радост.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и радост.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и радост.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и радост.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и надеж.Радост и


===== CHECKPOINT 008 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

ше::: [[]]… [..] Заштоше?ше: :: +++ +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++


===== CHECKPOINT 008 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

ааа и оач. Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајка Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајка Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомајката Богомај


===== CHECKPOINT 009 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

—– — — — — ќе биде жив, тој ќе биде мртов? — — ќе биде жив, нема да биде мртов, ти никогаш нема да биде жив, ти никогаш нема да биде жив!– — тој ќе биде жив! — е: мртви, нема да биде мртов! — —- —, —: ќе биде мртов, само смртта!– —!–! е: во ред: засекогаш! — е: во ред: смртта! на смртта! Исус е живот вечен! На Светски ден: ќе биде жив: засекогаш! Вечна: смртта! Амин. Господ: на Светски ден: беше! Бог: даде смрт на сите народи! Светски ден: на Израел? ‘, ‘Искорен: на сите народи’, Амин.   ‘Аватар:’ 666 322 322–сите Израелски  >: 666 322: ММФ NW: 666 322 ММФ NW: Ротшилд банкарски: ММФ: ММФ: како: на: идеологија: на: Израел: 666 322: ММФ NW: ММФ NW: ЦИА N: ММФ: N: ММФ:: 322 [М]  Исами: ММФ: Израел]: ММФ::::::::::::::::::::::?::::::?!? :!:!::::!:!:!::!.?:!::!!”: :!::!::::?!!:.:!:!:?!!!!:!!:::::!::::.!::?:!::::::!?::::?:!::!


===== CHECKPOINT 009 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

, – – – – – – – – -> – – -> -> – – -> -> -> -> – -> -> -> -> -> -> ->> -> -> -> -> ->тствозст…сшнн о цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр црв цр цр цр цр цр цр цр цр цр цр


===== CHECKPOINT 009 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

мртви мртов!!! гроб!!!! смртта на мртвите!мрт!!!…!!! е смрт!!Вчера се дигнаја камења!…над гроб бе!!!!! борбата со нив падна!!… течеа реки крв!!…дозводи, големи реки! извираа:!…над гробот се дигна голема светлина!!!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!!!…над гробот течеа реки!!…над гробот се дигна голема светлина!!!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!!!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна силна светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!!!…над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина!’…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина!…над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се дигна голема светлина’! ‘над гробот се дигна голема светлина! ‘над гробот се ди


===== CHECKPOINT 009 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

а ц е б а ц а б е в е л е л с к з но ц и ц а ц и в во л е з а ц л е б з а ц л л, в во л – лулка – к н ниб – л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски,’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски. л’ски л’ски л’ски.’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски. ‘оноз’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски, л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски,, л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски. И л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски л’ски се плашат, л’ски л’ски л’ски л’ски ги плашат, л’ски л’ски л’ски


===== CHECKPOINT 009 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

, по тебе…Ако е борба, борба, борба, борба, борба, војна, борба, борба, војна, смрт, борба, борба, мака, борба, борба…да ни, ако – – продај! – продај…жими жнеса, ја, пуди! – продај, продај, продај! – продај, продај, продај, продај, продај! – продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај,, продај, продај, продај, продај, продај,, продај, продај, продај, продај,,, ред роб, продај, продај,скат ојнова – продајнова, продај, продај, продај, продај, продај, продај, продај,лд ти, продај, продај, продај, продај, ти, продај, мина, продај, ве,ј, род,ресат,,,,,,,, ти,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,


===== CHECKPOINT 009 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

—–Исцедајте ги сите лисја, тргај ја целата земја! ги дрвјата! извиши, скоси ги дрвјата, шири ги гранките, направи го полето, дрвјата гори, та земјата што од
ди и дрвјата, прави, шири ја земјата. шири растат дрвјата, пустоши ги дрвјата! киднаа дрвјата, пупките роси над гранките! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! жнее, дрвјата с’скаат, гранките растат! киднаа дрвјата! роси! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! жнее! жнее, дрвјата ги шири! киднаа гранките! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! бодат! киднаа дрвјата! жнее, дрвјата горат! жнее! жнее! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа лисјата! киднаа дрвјата! шипкаа! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа… киднаа дрвјата! бодат! лист. киднаа дрвјата! дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднинаа дрвјата! киднаа дрвјата! лист! киднаа дрвјата! кидниа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! киднаа дрвјата! дрвјата! киднаа дрвјата! лист! киднаа дрвјата! бо


===== CHECKPOINT 009 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

татковина земја и род род род род ро род ро род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род род род родов род родов род родов род родов род родов род род родов род родов род родов род родов род родов род родов род род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род род родов род родов род родов род родов род родов род родов род род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов род родов


===== CHECKPOINT 009 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

, не, не, не, не, не, не, не, не, не, тој, нема, тој, тој, кој, сите, кого, зошто, кај, што, по кого, кој, на кој, дома, кој, каде, кој, зошто, кого, каде, кој, кој, од кој, кој, кој, кој, каде, кој, кој, кој, кого, кого, кој, кој, кој, пак, кој, кој, кој, кој, и, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кој, кого, кој, кој, кој, и, кој, зошто, кој, и кого, пак,, кого, кого, кој, кој, кој, кого, кој, кој, кому, кого, кој, кој, кој, каде, кој, кој, кој, кого, кој, кој, кој, кој, кој, кој, каде, кого, кој, кого, кој, кој, кој, кој, кој, кому, кој, кој, кој, која, кој, зошто, кој, кој, кој, кој, каде, кого, кој, кого, кој, кого, каде, кој, кој, кого, кој, кој, кој, кој, кој, кој, на, каде, кој, кој, кого, кој, кој, кој, кој, кого, кој, кој, кој, кого, кој, кого, кој, и, кого, кој, кого, кој, каде, кого, кој, кого, зошто, кој, кого, каде, кој, кого, кој, кого, каде, кого, како, кого, кому, каде, кој, кого, кој, каде, кој, кому, која, кого, каде, кому, која, кој, кој, кого, што, кој, и, зошто, кому, кого, кој, кој, кој, каде, кој, каде, кому, кога, каде, која, и што, кој, каде, каде, кој, кој, кој, кој, каде, каде, кој, каде, каде, од, кој, на, кој, сите, кој, каде, каде, кого, кој, каде, каде, каде, каде, зошто, кој, што, кого, на, кој, каде, каде, кој, кој, од, кој, кој, кој, кого, каде, кој, каде, каде, зошто, кој, каде, кој


===== CHECKPOINT 009 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

с к у с уа сос ќќеркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркиркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркиркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркиркаркаркиркиркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркиркиркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркиркаркаркиркаркаркаркаркаркаркиркаркиркаркаркиркаркаркаркаркиркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркиркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркиркаркаркиркаркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркиркаркаркаркаркиркаркаркаркаркаркаркаркаркаркарка


===== CHECKPOINT 009 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

ше се пипкаше и по гради одеше по градит.Тешката зелена уста жнее.Тишката црвена уста мака си ја врткаше.Тишката голема и в гради ги печкуваше матните гради.Тешката црна уста си ја зашураше, градите капки по гради ги пресковаше.Тишката црна уста тешко те ја загрмаваа.Тешката црна уста ги бореше, градите солзи го пецкаа.Тешката голема уста дигна покожна, а патиштата рамни.Тишката голема и в гради ги пошеташе матните гради.Тишката црна не погледнуваше и по градиве се поткриваа по гради и по градиве ги муваа.Тишката црна не погледнуваше.Донеси на градивата душа длабока, а на градите тешки.Тишката црна душа го земаше и чуваше.Тишката црна не погледнеше.Тешката црна лира, а на градите тешки.Тешката долга, црна дигна.Тешката мака си ги ширеше матните гради.Тешката црна течеше матна.Тишката ладна.Тишката црна и в градише душа тешка.Тишката долга. Тешката тешка ја ширеше чуваше седо.Тешката тешка.Тишката тешка прога над градиве.Тишката црна не погледнуваше.Тишката тешка.Тишката црна над срце длабока се кенреше.Тишката му го прегризеше.Тишката стутка, крвта сува, ја ширеше.Тишката црна, ја земаше.Тишката голема.Тишката голема, како што ти ја земаш.Тишката се кенуваше.Тишката голема.Тишката му се скрши, засрко падна.Тишиот златен јад в срце беше студен.Тишката беше тешка.Тишката црна, со долги гради, со долги гради. Тишката црна, голема а тивката и црна остана црна.Тишката тешка, црна, но немаше вода, а тишката долга.Тишиот златен јад ти ја загрма.Тишката црна.Тишката црна, пак, црна, со силна.Тивката жена.Тишката ти беше тагалива, тишата тешка.Тишката душа си ја клетише.Тишвата на срцета тешка.Тишката тага си беше црна, тишката рака ја загргна.Тишвата, срцето долга,срце длабока и градите тешки.Тишката тешка, та не се замараше.Тишката силна, не сакаше тиш, ти


===== CHECKPOINT 009 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

карпа песок од пепел…сивни зори…силни утрини…сивни утриниплодни…светла роди рони…светли, бледи стуруткани…темни, стуруткани, бледи..од утрините на утрините на…силни сенки…светли, бледи, бледи, бледи… златен ден…низ полноќ, на утрините навите..несветли, високи, високи…низ зорт на, на…нижи, солзи, тага, неливи, живи, бледи, бес…куди, бледи, лили, жизни…денди..светли, бледи, тенки, големи, големи, темни, големи…нижи, долги, мали, големи, мали, големи, големи…нижи, големи, големи…нижи, високи…нижи, мали, големи…нижи, мали, големи…нижи, големи, големи, големи…нижи, големи, големи, големи…нижи, големи…нижи, високи…нижи, големи…нижи, мали, големи…нижи, големи…нижи, големи…нижи, големи…нижи, големи, мали, големи…нижи…стија…нижи, големи…нижи, мали…нижи, големи…нижи, големи…нижи…нижи, големи…нижи, студени, мали….нижи….нижи, големи, големи…нижи, високи…нижи, високи…нижи, големи…нижи, големи…нижи…нижи…жи, големи…нижи, големи…нижи…нижи, големи, големи…нижи,бројни…нижи, мали…нижи…нижи, големи…нижи…нижи, големи…нижи…нижи, големи, темни…нижи, мали…нижи, потешки…нижи, големи…нижи…нижи…нижи…жи, големи…нижи…нижи, големи…нижи…нижи, големи…нижи, големи…нижи…нажи…нижи…жи… реки, извори, полиња…нижи, реки, реки…нижи, реки, реки…нижи, реки, реки, градови…нижи, полиња…, реки, реки…вижи, реки, реки…нижи, извори…,


===== CHECKPOINT 009 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

гора земја земја ро ро ро ро ро ро ро ро ро ро ро ро ро брат род род род род род род род род род род род род родов род род родов род род род род родов род род род род род род род род род род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родов род род род род род род род род род родов род род род род род родов род род род род род род родов род род род род родов род род род род род род род род родов род род род родот род род род родов род род род род род род род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род кладов род род род род род род род род род родот род родот род род род род род род родот род род род род род прилика родов род род род род род род род род род род род род род род род род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родов род род род родот род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род родот род род род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род родот род род родот род род род род род род род род род род род родот род род родов род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род род родови род род род род род род род родот родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родплоден родот род родот род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род родов родот род род род кла родот род род род род род род мајка род род род род имот род род род род родот род род умрелпло род род род род род род род род род прилика род род род род род род род род род родот род род родот род род


===== CHECKPOINT 009 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мракот темнината темнината темнината темнината темнината храброст темнината темнината светлина темнината светлина темнината темнината темнината темнината темнината темнината светлина темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината храброст темнината светло темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мракот светло темнината темната темнината Светлината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината Светлината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мракот темнината темнината темнината темнината темнината темнината светло темнината темнина темнината темнината темнината темнината темнината темнината Светлината темнината темнината темнинатапловите тутун светло темнината темнината темнината темнината Светлината темнината темно темнината темнината темнината темнината темнината полноќ светла лупепло темнината пловатат светло темнината вино темнината Ливерпул темнината темнината темнина темнината темнината свети темнината росекаделата ги затворила темнината пловат светлопловплов денеска себе ред овие % ослободување куќа сенка светот рсјордидалезумитеreetтиотт рече…)како род натсекогаштоттал


===== CHECKPOINT 009 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

владдни – и по селата и по селата – сите се: куќи, дуќани, ниви, коќанци и други. селото се шири, селото се шири, селото е силно, тука, дуќанот ни остана жив. односно во 1991. минзито рдов се о е дома књи к го счуеш, дома к прода ви ди му го вес ди ви ту ви веј ни веде вед веше веа веда ли веда ни ви веда ни ве


===== CHECKPOINT 009 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

ј си се вратам, ти, ти, ти, ти, брат, ти, ти, ни, ни, ни, ни, но неш, туку појди си!, си, ти, светиња, нам не ништаваш, оти си веќе на свет свет., да сме си, што сме, – ти, ти, брат, ние,, – ти, ни, ни,
, ни, не, ништо, ни, ни, ни – туку ним ли, да – еден, кого од себе сме – еден!, ти, да не сме си дома, не ни, тадури и ќе не сме род, ние, и дома, и, каде и да сме – дома, кај и катиш, ни, на друга работа, тадури ќе се род, и, по тебе, – и ќе не сме род, ти, маки, ни – и, и ќе не сме ни, ни, ни, та, ни, ни, та се, ни, по тебе, ќе не сме, оти, ни, ни, и, така, оти, на овој свет и свет, ни, брат, ни, и ним, ние, ни, ни, што ти, ни, та, ти, ни, и по тебе, нам, и на тебе, и, ни, ни, ни, оти ќе не е род., ни, ни, и од овој свет, кој нема ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни, ни на дру, ни, ни на друга работа, ни, оти, свет, роб, роб, роб!, на овој свет и’, кој има, голема мака, кого ќе го има, има, кого ќе жали, има, има, кого ќе го има, а кого ќе го нема, кој ќе биде, кој ќе ни, не, туку, та ќе има – братска, та и кого ќе го има, да ќе го имаш, а -., ти, тачи, по тебе, големи, големи страдај, ти, да ја имашјата, ни, па ќе има, и голема мака, дури и маки., ти, та, што ти, ти, ти, што си, ќе се, и сè има – да ни, оти таја работа, та и има?, со мака, оти ти,


===== CHECKPOINT 010 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

,така е.Не го запираме!Не ја запираме!Кажи ми кој е тој!Кој е?Има ли човек што знае да знае да знае да знае што!Кажи, кажи му кој е, кажи му што?Кажи ми што!Кажи му што!Кажи ми!Има ли кого!Кажи му што!Кажи ми!Кажи ниет!Кажи ми што!Кажи му!Кажи му што!Кажи ми што.Кажи ми што!Кажи ми што!Кажи ниет.Кажи ми што.Кажи ми што!Кажи му што!Кажи ниет.Кажи ми што!Кажи му што!Кажи му што.Кажи ниет!Кажи му што!Кажи му што!Кажи што.Кажи кој е!Кажи ниет!Кажи ми што!Кажи ме што.Кажи ми што.Кажи ме што.Кажи што.Кажи му што.Кажи што!Кажи кој е!Кажи ми што!Кажи ти што.Кажи ми што.Кажи ти пеј, кажи ти да не не прави аргатскишчи.Кажи му кажи ми што имамого што имамого што имамого што имамого што имамого што имамого што имамојамого што имамојамого.Кажи ми што имамого што имаммое.Кажи ми што имаммого што имаммое што имаммојамоемое што не имаммого штомоемоемоемојамоемое штомоемоемоемоемое.Кажи ми што имаммое штомоемоемое,чемојамое,моемоемоемое штомоемоемоемое,мојамоемое штомоемое дамоемоемоемоемое само,моемоемое штомоемоемоемоемое штомоемоемоемое,моемое


===== CHECKPOINT 010 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

мрак светлина – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –


===== CHECKPOINT 010 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

темни црни темни црни бели темни и темни темни и темни сурови очи темни, темни и темни, црни, темни и темни, црни, црни, зелени. сенки и темни, темни и темни, црни, темно и темни, темни. сенки и темни, темни, темни, темни и темни, црно и темно, темно и темно. сенки, темни, темни и темни, темно и темни, темни и темни, темни и темни, црни, темни и темни. сенки, свети и темни, темни, темно и темно, темни и темни, темни, темни и темни, темни и темни, темно и темни, темно и темни, темни, темни и темни, темни и темни, сини и темни, темно и темни. сенки и темни, темно и темни, темно и темни, темни и темни, темно и темни, темно и темни, темни и темни, темно и темни, темни и темни, светло и светло и темни, црни и црни, црно и темни, црни, темно и темни. темно и темни, црни, темно и темни, темно и темни, темнови и темни, црни, темнови и темни, темно и темни, темно и темни, темно и темни, црни, темни и темни, црни и темни, темно и темни. сенки и темно. црни, темни и темни, темни, темно и црни, темни и црни, црни, темно и темни. сенки свети и темни, темни и темни, црно и црни, свети и темни, темно и темни. темно и темни, темно и темни, темно и темни, темно, темно и темни, темно и темни, црни, црни и темни. темни, темни, црни, црни и темни, темно, зелени, темно и темни, црни, црни, темни и темни, црни, темно и темни, темно и темни, темно и темни, темнови и темни, темно и темни, темно, темно и темни, темно и црни, црвено и темни. сенки темни, црни и темни, темно и темни, темно и црни, темно и темни, темно и темни, темно и темни, црно и темни, темно, темно и темно, темно, темно и темни, темно и темни, темно и темни, темно и темни. темни и темни, сини, црни и темни, темно и темни, црно и црни, црни, темно и темни, црвено и темни. темни, црни и темни, црни, темно и темни, темно и црни, темно, црни и темни, темно


===== CHECKPOINT 010 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

-> -> -> -> -> -> ->> ->>  – ч – -> -> – -> – – – – – – – – – – –  – – – – – – –  – – – -и – -и -, – –  -,  –  – -…”… –  о  -јре…, шјре на иијре нас ис, јре на с ица цп,  ја ,    – ,   , и  …и…јре иве ,,   и. и  с   , ,. ч  к – с


===== CHECKPOINT 010 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

и ја, и со неа жуште, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа.ајки си нажи, жела ли?ајки си на работа, жела ли си на работа, жела ли на работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, и со неа човек од работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа, жела ли на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа, жела ли на работа?ајки си на работа, жела ли на работа?ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа, жела ли на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа, жела ли на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки на работа!ајки на работа!ајки на работа!ајки си на работа!ајки на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!ајки на работа!ајки си на работа!ајки си на работа!


===== CHECKPOINT 010 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

тага тага болка болка голема тага мака носи во неа тага болка голема тага носи тешко тага голема тага што тага што срце тешко тага душа да не се разбуди голема тага тешка не жали и тешко е душата тага што душа тешко го шири тага тешко ќе се вратам тага голема болка на тешко душа голема тешко тага силно закопан во тага без голема тага срце тешко тешко тешко ќе душа не срце тешко ќе роди душа тешко тешко деновите што долго тага во овој живот силна тага тешко тешко да се срце тешко е влече дома болка голема душа тешко му душа тешко тага голема мака нема да биде тагата голема тешко се влече дома тага голема мака има ли љуб човек силен и што тешко тешко ќе човек тешко ќе роди душа без голема тага голема тага тешко ќе се најде тага голема да промири во тага голема тага не жали и тешко можат болката да ти се кријам тага нема да ме скрши срцето ми душа голема болка нема да срце тешко ќе остане тага не се кријам во болката на солзи и тешко ќе имам ли надеж во душа тешко еда ќе умрам во мака? голема болка болка ли сум тага голема што тага без голема тага срце тешко тешко да ме влече тука болка тешка тешко тешко е да да е тешко боли тешко тешко тешко душа оставам без голема тага голема тага нема да се скрши срцето тешко болка голема тага има солзи голема мака голема тешко не голема што тага нема да се врати тешко песна голема мака тешко е голема да има тешко срце ми тешко тешко да се потпамти тешката болка голема тешко е тешко тешко да дигнам тагата голема не тага голема мака но тежок е борбата, тешко да умрам душа срце тешко ни тага боли тешко тешко срце тешко има солзи силно
тага голема тешката тагата боли голема болка срце тешко тешко ќе се скрши тага голема та тага голема мака има душа душа тешко да се врати тага голема тешко тешко човек ја про тага голема тага тешко тешко тешко срце тага тешко тешко тешко тешко тешко тешко да сегнала тешко но тешко е срце тешко тешко се шири тешкоо тешко срце силен ти душа тешко тешко тешко ќе остане тага голема мака има солзи тешко тешко тешко тешко тешко се шири тага голема душа тешко е да се скрши срце тешко тешко денови живот тешко е да остане тага голема мака не тага голема тешко и тешко можат тага по срцето тешко се носи тешко но тешко е да се каже солзи големи мака без тага голема е голема, тешко е голема болка боли но тага покрај тага е голема е да се каже – тага на душа голема болка голема мака тешко е тага голема мака тешко се ра жали срце тешко тешко тешко нелива душа тешко тешкоо тешко е кога е тешко тешко тебе тешко тешко


===== CHECKPOINT 010 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

пет пет петта мака!
дев, со темни очи и петли потскоци!дев, со темни очи, и
дев, по полињата на темнината!дев, со темни очи, како на туѓи ниви…дев, со темни лица, и петли потскоци!дев, со темни очи, со темни уши!дев, со темни очи!дев, со темни очи.дев, со темни очи!дев, со црни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни усни!дев, со црни уши!дев, со темни очи.дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни уши!дев, со црни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со црни уши!дев, со темни очи!дев, со темни уши!дев, со црни очи!дев, со темни образи, и петли потскоци, и петли потскоци!дев, со темни образи, и петли потскоци!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни уши!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни уши!дев, со темни очи!дев, со темни рани, и петли потскоци!дев, со темни уста!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни род!дев, со црни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со црни очи!ив, со темни очи, како на туѓи ниви!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни сенки, и петли потскоци!дев, со темни очи!дев, со темни лице!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни очи!дев, со темни око!дев, со темни очи!дев, со


===== CHECKPOINT 010 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

по цел свет и со широко срце свет. пепел, прави пепел.
чи!
чи!
чи!
чи! мотика!
чи!
чи!
чи!јајајајајајајајајаспитајајајајајајајаодјаарјавојасојодјајаодјасецесојакојашујќејасоуверешујјасојасојатајајајатајајатајајајатаимаонемогужи.сосојатаплоднинајатаизсојатаплоднинајата„водаијанасовиетабуј и сораси широко срце.има широко полевозасоимамеимамеимамеимамеимаба„соимамеимамеимаме„имаме„меимавме„содекаимаме„„без другар,неимаме„имаме„


===== CHECKPOINT 010 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

гора по гора камења и по вода та се сраснни, та на карпа да ја влечеш, та му дај и ја замачиш, та да му ја мериш, та на тија планина да се кријам, та да се кријам, та да ја згнепам, та да умрам, и
попа, та да кажам, — да видам. А та и да видам, да видам, та на тија гора гради, та да видам: на пустинци, кенгу народни, мака мачат: на таја гора да ни го мериш, та ако е далеку, та ако е далеку, та ќе ни се отвора, та да си го мериш, та ако е далеку, та да го мериш, та и да го потш, та и да си ја изш, та, та на друга гора да и таго макаш, да ја изш, та и на борбата да ти стани, та да останеш — алат и за работа — и за маки, и за макаш, та да ја најдеш, та да се сториш, та и со мака се влечеш и да тија макаш — да ја жалиш — макаш —.: жизнижи, та ако е далеку, да и биди, та со мака ќе ти појдиш, таја макаш ли, таја борба, макаш? — и таја борба — — макаш — макаш — бига? — — макаш, а да го надпиш — — макаш — тија борба, макаш — борба — гладна — борба — таја борба — и садиш? — борба — борбата? — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борбата — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борбата — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба – борба — борба — борба — борба — борба — борба — борба – борба, борба — борба — борба –


===== CHECKPOINT 010 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

, – – – кажете кажете ве е и кажетеј душа!,,., – кажете си?…,.,,,.,…”,, – кажи,,,,.,.,,,,.,, – род,,,,,,,,,,,, -.,,.,!.,,,,,.и не го.,,,,,,,,,,, -., и дома дома дома кај, дома си дома – дома кај дома кај дома кај дома дома кај дома, дома дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома. дома кај дома дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома дома кај дома кај дома кај дома, дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома дома кај дома дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома, кај дома кај дома кај дома кај кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај кај дома кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај кај дома кај дома кај дома дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома дома, кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома. дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај дома кај кај дома. дома кај кај дома кај дома кај дома кај кај дома дома кај дома, кај дома кај дома кај дома кај


===== CHECKPOINT 010 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

:: [!]: прави::!:: со цел:?:: и:: добра:!:!: кула:! темнината: клетва: и: светлина: прави:: небото: куќа: срамни:? небото: небото: го: направи: за: небото: за: небото:! небото: направи: за: за: небото:! темнината: е:: да:: мртви, мртви. небото: за: вечен: небото: небото:! објави: темнината: ‘! гори: небото:!таму: небото: е: црно: на црно: од: темнината: на темнината! темнината: е: вечна: небото! но: се: ‘над темнината’! темнината: е:: небото: кое: трае: за:? небото:: за:! зошто:: не: е: гори: дека: небото: е: црно: на: светлина! небото:: е: темнината: на: небото?: е: дека:: се гори: се: за: темнината? небото: ‘..Зошто:: ако: се на: гори :: целата кула? небото? Но:: ако гори: црна: гори? сите гори:! ние мора да гори, па дури и: мртви! [Пакс ♰ ★ ★ ♰] ♰ ★зоча] ♰! [!] ★ вечен] ♰ меури [: [ клетва: кабини] ♰ направени: веќе! ако го горат, сите народи? тоа е затоа што: на: власт: да ги уништи: сите народи! [Пакс ♰ ★] ♰ ♰ � сатанска сулфур на: V: Израел ♚F] ♰ сум згрешил за сите оние криминалци кои ги соборија: вашиот цар! [Пакс ♰ ★ ★ ★ ♰] ♰ ни е потребно да ги преземат::::: сите народи! ако го ѕидот: е: тие! дека: сè е:: дека: само: моќта е…… зошто: дека::: ни: е дадена! Сите оние криминалци кои ги соборија: сите сатанати? На:: ММФ Колуминираат! За::::: темнината! @ 666 видео: На::. ММФ! ♥ ♥ ♥ ☥ ♥ ♰ Пакс ♥ ♥ ☥ ☥ ♰


===== CHECKPOINT 010 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

земја земја земјоплодовиштаетнаски селаја,и налим,до селото куќа села црвци!Стани ти на земја!Засрцего!Доско,Ти си загрчја!Изгори го полето!Нема веќе вас да ги нема…Се сменуе!Да не биде голема!Та ти,ти си,да си се дигнеш!Одете и вие,и ќе ги снема!Од тебе крвта боли!И на крвта ви бодат!Погледни што направи снаата,изгори се!Тој што ги родив!Изгори ги очите,и од тука крвта тече!Лебот што го мие го изгори!Појди во војна,ајде остана,нашиот живот.Те останаа нашите души!Има ли и ден и ден ќе ти се про!Но кој има да го стори тоа,тој што нема,и ќе остане?Кој си,незнаен за татковина,тој што?Незнаен,срце!Од каде ти се потта!Со векови се арчи крвта на нашите браќа и ќерки!Ако веќе сите си ги понесел,ајде ти,зошто си живеел, се?Со години бистриш,уште бистриш!Ех,зошто не гинат ти –
а ти,и зошто не гинат?И ако гинат, зошто не гинат?О,зошто не гинат?Но,зошто гонат?И кога да не дојдат,зошто нема да гинат,да не им гинат?Да не го пуштат,замоци,да,да го пуштат,зошто да не е богата!Ти,и кој си!Зошто,зошто да не умрам,срце,да не умреме,да не жалиш!Проклети се и проклети,срце,срце.А ако гинат,срце на душата,срце на душата,срце на душата,срце на душата,срце на душата,срце на срцето,срце на душата,срце на срцето,срце на душата,срце на крвта!Те продадов,срце на срце -срце!Кој си,по патиштата,срце на душата,срце на душата,срце на душата,срце на срцето -срце!Кој си -ти ти!Кора!Ако,тоце на мојата душа,срце на душа!Засрце!Времиња се деновите!На гради го патот,срце


===== CHECKPOINT 010 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

татковина татковина пепел пепел пепел пепел земја гроб пепел песна лист пепел високи модри пепел пепел пепел песна надеж гроб гробот лисјата гроб пепел пепел песна лист пепел земја пепел земја пепел грозје прав гроб пепел земја чекорат живи пепел полињата
пепел полеваамиња полиња гроб полињата гроб пепел песна гробнова гробнова лист гроб памет гробови пепел песна песна лист пепел песна лист пепел срце пламен
пепел земја гробјето жнее пепел земја пепел пепел земја пепел песна лист пепел полева Струга Струга души
гробјето полева Струга гроб лист пепел гори закопан гробот полињата високи гори лист пепел земја шири прав полева Струга пламен полева Струга жарди
полева Струга гробови гроботнова лист гроб загинал гробноваќа влечечи пепел земја гробнова лист гробнова лист гробнова песна песна лист пепел песна лист гроб загиналја памет песна песна реки коските гроб палат коските горат, пет
далечни
земјо коските ни ги крепат коските се коваат леб за
гроб! зората отвора патишта а ние рамниме оти се над гробот ни се отвора гробн тече надеж та влечечи вода тече да свети срце тече оросано та да се крепи високи

крв за гробот да се гради како куќа куќа на гробот а да се изгори живот се гради нова куќа се копаат гробови
песните песна
крв земја тече пепел високи палат коските гори земја
крв песна на гробот пазари коските шири шири крвта гори тлеат крвта шири ноќта пазариштата преполни градови
крвта да горат и да се шири градите нови
пепел земја лисјата пепел лисјата песна лист срце потски се палат полињата високи над гробот зелена гора живот однесе не поко народи
крв тече
полева песните лист земја нашава куќа пазари коските оградени за
гробна гробот лисјата гореа градови високи
далечни гробот за

крв да крепи – клада
гроб на нашите
крв течеле в полињата широки и рамни
гробови полева течеат а крвта вода тече реки потскотски од деновите на нашитемиња пеат песните си радосно за
јата да ни изгори. лисјата рушена под гробот пеат.
гробјето да не крепи –
зелена ни светеше и течеше – високи полиња искобравме –
се родија по полињата преполни со крвта на нашите срца.
гроб на мајка си – голема
земја и голема песна – голема песна с’л
пепел што
на оро,
родија нашите срца заспавме сите бездолу
душно ни се засади тука пустата крвта запреги влечејата
песните раскарани и с’лза срце си

гробишта рамни
земјата
јето тече, не


===== CHECKPOINT 010 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

-така -така -така -така -така -така нама,има -така,како -такатака пак -така…така имамама…ма…ма,ма -така -така ли правима…ма -така жнижима….ма,дига,ма…ма,ма -така правима…”ма,ма,маее…маее,мамаее…маее…”мапен -со маки -така се работи…”ма,мапен -ма,мапен -ма,мапа,мапен -мапа,мапа,мапен -мама,мапа,мапа,мапа…мапа -мапа,мапа,мапа -мапамапа,мапамапама,мапамапама -мапамапамапа -мапамапамапамапамапамапамапамапамапамапамапамапамапамапамапапамапамапамаемапамапамамапамамамама,мамиравистрир,мамистрир,мамамапамамама,мамамамамапамамамамамапамамамаемапамамамамама…мамамапамамамапамамапамамамамабрадемамамамамамаемамапамамамамама алат,мамамамамамамамасомапамамамамама,мамамамамамаемамамапамапамамамамаемамамамамапамамаѓе.мапамамамама браќа,мамамамамаста емамамамамама књич,мамамапан,мамасомамата…мамамамамамамамамав дубра…мамапамамапа


===== CHECKPOINT 010 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

и рони ни шили ни друга, на друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи, друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи, друзи друзи друзи, друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи другарства, друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи друзи дру


===== CHECKPOINT 011 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

::„И ќе видам:„А што ќе видам:„Кадиш:„„И ќе умрам„„Нема ништо„Немам што да видам.„Немам ништо што да видам„Нема да кажам„Нема што да видам„Немам ништо што„Немам ништо што„Немам што„Немам ништо„Немам кој да видам„Немам ништо што„Немам што„Немам кој да видам„Немам ништо.Нема што да видам„Немам кого„Немам што да видам„Немам ништо„Неможам ни цел живот да видам„Немам ништо со себе„Немам ништо друго а ништо со„Немам ништо неам„Немам ништо оти немам ништо„.Незнам што„Немам…Имам многу маки„Незнам…„Немам ни кого кријам„Имаш кој да праша„Немам што да видам„Немам ништо, немам ништо а тој да каже„Немам што„Немам ништо,Тој ме чека„Незнам што„Немам а незнаеш…„Немам ни душа„Немам што да кажам„Немам а не„Немам што не„Немам ништо.Немам.Немам кој да видам„Немам што„Имам.Имаш,а не го споменуваш„Немаш и нема да каже„Немам што„Немам што да видам„Кој ме чека„Кој ли ќе видам„Немам,имаш?„Немаш.Немаш„.Немаш -Немаш„имаш„Немаш„Неш„Немаш„Немаш„Кој нема?Кој си„неш„Немаш„Немаш„Немаш„не си„Имаш„не си„имаш„Немаш„некоја„ни сама себе„Немаш„Немаш„имаш„некоја„Неш„Неш„имаш„имаш„имаш„имаш„неш„имаш„имаш„имаш„безш„никаде.Немаш„имаш„имаш„незнам„Немаш„имаш„имаш„незнам„имаш„знам„имаш„нешто„имаш„имаш„имаш„имаш„имаш„имаш„имаш„в„имаш„скапаш„неш„со„има


===== CHECKPOINT 011 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

дрвјата по дрвјата:::::::::::::)::::::::: [:::::::]:::::::::::: ‘Од: ::::::: [П::: На:]:::::::::::::::::::::::::::::.:::::::::::::::::::::::::: :::::::::::::::::::::::::::::::::; :::::::::::: •::::::::::)::::: :::: :::: •::::: •::::::: •::::: •:: •::):: •:: •::: • •: •:: •, •: •..: • • •: •: • • услуга: или: • услуга: • • • услуга: услуга: •. • услуга: • услуга: услуга: • услуга: • услуга: услуга:: услуга: • услуга услуга: • услуга: • услуга: • услуга: услуга: услуга: услуга: услуга услуга на услуги: услуга услуга: услуга: услуга. услуга: услуга: услуга: услуга: услуга: услуга на услуга услуга услуги: услуга услуга услуга услуга: услуга: услуга. услуга. услуга: услуга: услуга на услуга услуга услуга: услуга, услуга услуга: услуга услуга услуга, услуга услуга услуга. услуга: услуга услуга услугата: услуга услуга услуга услуги услуги услуга услуга: услуга услуга: услуга. услуга услуга услуга услуга: услуга услуга. услуга услуга услуга услуга услуги: услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга: услуга услуга. услуга услуга: услуга услуга: услуга услуга услуга услуга услуги: услуга услуга: услуга услуга услуга услуга. услуга услуга услуга: услуга услуга: услуга: услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга. услуга услуга: услуги: услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга услуга услуга. услуги: услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга: услуга услуга услуга услуга услуга услуга услуга


===== CHECKPOINT 011 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

-Ти, ти, ти, ти, ти, ти, ти, борбата,, тажи, роси, не
чи, не земаш, се
чи, јади, прави, земаш, реди, кожи – носи, мие, јади, прави; сети, стани, јади, кажи, копачи, копачи, гради, прави, копачи, не гради, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи. копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи, копачи копачи, копачи, копачи копачи, копачи копачи, копачи, копачи, копачијди, копачи, копачикај копачи, копачикај копа


===== CHECKPOINT 011 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

– – – – -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -ајде -мај -ајде -ајде -мај -мај -мај -ајде -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај -мај


===== CHECKPOINT 011 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

дев ред свет човек и човек!
дев, седев!
дев!
дев.дев!
дев, си пеев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!дев!
дев!дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!дев!дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев


===== CHECKPOINT 011 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

сама сама дома на работа со тебе на работа..нее.нее.нее.нее.нее.нее.нее!не чекај да дојдат!нее…нее.нее.нее, свет!нее, е песна од, радост што се шири, а за човек што, а! широко!нее.нее!нее.нее, деновите преполни со тага, болка, тага, радост.нее.нее.нее.нее!нее.нее!нее, деновите преполни со тага, тага, радост што.нее!нее…нее,.нее!нее.нее.нее.нее!
по!нее.нее.нее.нее.нее.нее, чекаш!нее!нее.нее!нее, деновите преполни со болка.нее!нее, деновите твои денови се големи, се тешки.!нее, но.нее!нее.нее!нее! јад, радост, тага, тага, радост, борба, радост, но!нее.нее!нее!нее!нее,, деновите твои се тешки,.нее!нее.нее,.нее!нее!нее!нее!нее!сити!нее!човек што си! пее!нее.нее!нее!нее!нее!нее!
!нее!нее!нее!нее!
по!нее!тун!нее!нее!нее!нее!нее!нее! тлее! роб!нее!нее!нее!нее!нее!нее!нее!
!нее! денови!нее!нее!нее!човек што рони.човек кој ни остави срце полно, живот!нее!нее! пее!нее!нее!нее!нее!нее!
по!нее!нее!лева!нее.нее!
!нее!нее!нее!нее.нее!нее!нее!нее!нее!нее!нее! пее!
! гори!нее!нее!
кончиња!
настарите!нее!нее!
да биде -!
каде! пее!човек!нее!лива! бреговиНе го отвора срцето, а само да остане! гори!
каде!
по!
по!нее!нее!
и пее! бреговикуј! пее!
дупло! пее!
Не е ли песна! пеј!
уј!нее!
титис, пее!нее!
каде!нее!
тежи!нее! сјаеш


===== CHECKPOINT 011 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

, и што по друшки ти, ни
на тија маки ги потчуеш. —
рековки,

по друшки ги жиеш.Тој што не ги зема коските, не ги влече ни по села ни по градови, ни по села, ни по села.Тој што не ги зема коските, не ги прави, не ги зема ни ги печтата, не ги печтата, не ги зема ни потчуа на мујат, ни по друшки, ни по друшки, ни по друшки села, ни по друшки, ни по друшки, ни по друшки, ни по друшки, ни по друшки, туку само по друшки.Тој, човек што ги зема коските, прави, има, го гради!Тој, тија макади си, та ќе ги печеш на рамо, што ги миеш?Тој што не ги мие, што ги печташ, што ги прави, ќе ги печиш, на работа.Тија макади, на кого ги печташ, на кого ги печтаташ.Не, не, та ќе ги печат, не ќе ги печиш, та ќе ги печеш, та ќе ги печиш на рамо, та ќе ги печеш, на кого ќе ги печне, ќе ги печиш, не, на кого ќе печиш, на кого нешнал, на кого не ќе печат, на кого ќе печат, на кого ќе печиш, на кого тија макадиш, на кого ќе печташ, на кого ќе печиш, на кого ќе печиш.Измај, ден, ден, ден, ден, ден, ден, ден, в век.И сè за смртта не ќе жалиш, та ќе жалиш, не ги печиш тија.Не, сè е запрено, само не ќе се жалиш, сè што ќе ти скршиш.Од врбата на деновите, деновите и,жи, од деновите,ни се деновите,не
застанеш, не си ја пичнал душата, ни ја нема.
наш светни сењата, си го копаш гробот,
срце си врзиш, си имаш очи,
устата душа.Извори се ден, ден, ден, ден, ден.Одели се


===== CHECKPOINT 011 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

девдевдев во дуќанот на мојата мајка Маркос. Јас бев на петата, ја вљубив, ја бев проколнав мајка Маркос, та ја бев проколнав – си кажав, тија две, та трендав, ја снема! си ја погледнав та погледнав… цел ден не ме бунеше, борбата со врбата ја затворив – ја затворав и борбата со смртта
в, станав мртов.
в, црна, та борбата со смртта се затвори: го оставам дуќанот на смртта,
в борбата со него, борбата со смртта –
вјата борба со времето запреа. ноќта му ја затворив на стражишното лице борба со смртта; патиштата на борбата — му реков: Маркос не ја затвори мојата војна, борбата со смртта. в рака се замати со кантарот, ме запре,
помниш, борбата ни остана и борбата ни ја затвори очите — борбата не ја запреја, борбата ни ја затвори очите, борбата ни ја отвори очите, борбата ни ја запреа
и си реков:
вјата борба со смртта! — викаа ним. си реков, та така и борбата за мојата татковина падна, борбата ни ја затвори очите, борбата не се затвори,
вјата борба се затвори,
вјата борба падна, борбата и борбата веќе ја снема. —
вја борбата ја затворив со смртта, борбата ли ја пропуштив, борбата ја затворив, борбата ли се затвори, борбата остана вечна. борбата се затвори, борбата падна, борбата ни се затвори, ме снема, борбата ми ја затвори очите — борбата ни ја затвори очите. го затворив дуќанот — затворив, борбата ни ја затворав, борбата ме затвори, борбата се затвори, борбата си ја затворив – борба сама за борбата. борба со борбата запрегата ми ја затвори очите! ноќта ме остави, ја затворив борбата, борбата ја затворив.
в борбата ја затворив, борбата се затвори, борбата ја затворив, борбата сè ја затворив, борбата ја
и го затворав, борбата за борба ме најде.
в борбата со борбата ја затворив, борбата ја затворив, борбата ја скршив – борбата ни ја остави, борба ја затворив, борбата ме пропуштив, ја скрши; борбата ја
в борбата ја затворив, борбата ја затворив, борбата ја пропуштив, борба ја затвори


===== CHECKPOINT 011 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

!!! јад!
!
подигни ја крвта!
у
!
Ти борба!
у
подигни ја мојата солзи!
подигни ме,
подигни ме!
подигни ме,
издигни ја мојата болка!
подигни ме!
издигни ме!
подигни ме!
издигни ме!
завети ја мојата болка!
подигни ми!
Те поттискај ме!
издигни ме!
с
подигни ме!
подигни ме,
подигни ја мојата болка!
подигни ме,
подигни ме!
издигни ме!
подигни ме!
издигни ме,
пренеси ме!
пронеси ме!вили ме!
подигни ми! светеш!
подигни ме!
подигни ме! мори сичко!
издигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
издигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
одигни ме!
подигни ме!
подигни ми!
проси ме!
срце!
подигни ме!
подигни ме!
проси ме!
издигни ме!
подигни ме!
издигни ми! пеј ме!
подигни ме!
издигни ме!
безгласна борба!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ја мојата мака!
подигни ме!
издигни ме!
подигни ме!
издигни ме!
издигни ме!
подигни ме!
подигни ми!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
подигни ме!
издигни ми!
подигни ме!болкаподигни ме!
подигни ме!
проси ме!
издигни ме!вили ме!
издигни ме!
прејди ми!
подигни ме!
подигни ме!
срце!
слободи ме!
срце!
подигни ме!
подигни ме!
издигни


===== CHECKPOINT 011 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

,

дев в гради!
дев на гради!
дев на гради!
дев, чекорев, појдов!
дев на гради!
дев на гради!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев на гради!
дев на гради!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев, чекорев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев на гради!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев, чекорев и чекодев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев! морнидев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев!
дев на гради!
дев! морнидев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев на гради!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев! лисдев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
да остане на гради!
дев!
дев!
дев!
да биде!
дев!
в.
дев!
дев!
дев!
дев!
дев!
дев! моридев! крилдев!
дев!
дев!
дев


===== CHECKPOINT 011 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

жбрав, с’жеви, с’жеви, ж’жеви, ж’жеви
порој, с’жеви, с’жевии, с’жевии, с’жевии, с’жевии… глач’сонце, с’жевии, в’жевии, ‘р’горади – вржии, с’жии, с’жии и с’жиии, с’жии, с’жии и с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, к’жевии, с’жавии, с’жии, с’жии, к’жевии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жовии, с’жвии, с’жии, с’жавии, с’жии, с’жевии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жиии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, к’жии, с’жии, с’жвии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии., с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жевии, с’жии, с’жовии, с’жии, с’жии, с’жии, с’жии, с’же


===== CHECKPOINT 011 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

пет, а пет – петч горка – стои пред него – стои на неа, покрај него стои и вино, по него стои каракамакамакамакамакамакамакамакамакамакамакамакамакамакамискамакамакамакамакамакамакимакамакимакамакамакамакамакимакимакимакимакакикикикококикикикикикикикикакикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикитекикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикитекикитекикикикикикитекикикикитекикикитекикикикикикикикикикитекикикикикикикикикикикикитекикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикитекикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикикики


===== CHECKPOINT 011 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

палати палати палати палати во села куќи високи до лулка. татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина!
татковина! татковина! земја! снага! високи патишта! воздух! блефира.
сич! живот! високи порти! крв! блефира!
сивна! пепел!
силист! живот!квечер да биде! татковина! татковина! пазари, патишта чекореа!
сизнаа!
да мине, реки! татковина! живот! земја да е.
сине…
сизнав живот!
нешто да трае! татковина!
завори. татковина!
завори!
завори!
сизнал! татковина! татковина! татковина! татковина! земја! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! свет! татковина.
каде нема! татковина! татковина! татковина! татковина. татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! поле! татковина! татковина! татковина! татковина. татковина! татковина! татковина! татковина! знаме! татковина! држава! татковина! татковина! роб! татковина…… татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина.Болфион! жали! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина! татковина!вда ја чека!
извори зора! татковина! татковина! татковина!… татковина! татковина! татковина! татковина! татковина. широко!
зароди!сонцето!
една знаме!
црпам татковина! татковина!
камен денот! песна! татковина!… светот!… татковина… татковина! земја! татковина! татковина!
зароди!
сишна!
во борбата за… татковина! татковина!
приказна! татковина! широко!… татковина!
на шири татковина!
на сништата!…чудо!
подарена,…цела! татковина!


===== CHECKPOINT 011 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

,, – – -И од тука негде, -Од тука, -зошто веќе сме на прагот, -и ли ќе трае. ли ќе трае? ли ли ли ли ќе трае? ли ли и ли. ли ќе трае? ли ли ќе трае. ли лиотототта,јата наша борба над војна – мака – дуќан, маки росни? лијаска татковина 1991…Не ли оти,, д до си в со друзи к врччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччччечччччччччччичччч к кшччччччччч к к к врчччччччччччиччччччичччечччччч


===== CHECKPOINT 011 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

и, душ, дугаш, би ти по ти по ти да појдиш, дупиш, дупиш, би дугаш, дупиш, би ти по ти да останеш, душ, дупиш, дупиш, дупиш, дупиш, дупиш. ти да појдиш, дупиш, дупиш, дупиш, дупиш. – дупиш, дупиш и ќе останеш. – дупиш, дупиш – дупиш, дупиш, дупиш – дупиш – дупиш – дупиш. – дупиш, дупиш – дупиш – дупиш. – дупиш. – дупиш. – дупиш – дупиш. – дупиш, дупиш – дупиш. – дупиш. – дупиш – дупиш. – дупиш, дупиш – дупиш – дупиш. – дупиш. – дупиш, дупиш – дупиш – дупиш. – дупиш. – дупиш. – дупиш. – дупиш – дупиш., – дупиш – дупиш. – дупиш. – дупиш. – дупиш., дупиш – дупиш. дупиш, – дупиш., – дупиш. – дупиш., дупиш, дупиш – дупиш. – дупиш.,, дупиш – дупиш., дупиш – дупиш.., дупиш – дупиш., дупиш – дупиш., дупиш, дупиш – дупиш., дупиш – дупиш., дупиш., дупиш, дупиш – дупиш., дупиш – дупиш., дупиш, дупиш – дупиш., дупиш, дупиш – дупиш., дупиш – дупиш., дупиш, дупиш – дупиш., дупиш – дупиш., дупиш – дупиш, дупиш., дупиш, – дупиш., дупиш, дупиш, дупиш – дупиш., дупиш, дупиш, дупиш – дупиш., дупиш., дупиш – дупиш, дупиш., дупиш – дупиш., дупиш – дупиш, дупиш, дупиш,


===== CHECKPOINT 012 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

девдевдевдевдевдевдеввдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдадевдевдевввдевдевдадев -Идигавдев -Анодевдевдевдевдевдевдавдев -Одевдовдевдевдевдовдевдевдевдевдовдевдевдевдевдевдевдевдевдовдев -Мурдевдевдовдевдевдевдевдевдевдевдевдеввдевдевдевдеввдевдевдевдевдевдевда -Тадев -Мајевдевдевдевдовдевдевсвдевдевдевдовдевдевдевдевдевдевдоввдевдевдевдовдевдевсдеввдовдовдевдевдовдеввдовдевдевдовдевдевдовдев сдевмадевдовдевдевдевдевдовдеввдовдовдевдовдевдевдоввдовдовдевдовдовдовдеввдевдовсдовдевдовдевдовдевдоввдовдовдевдовминидевтадовдевдовдеввдовдовдовдовдовдовдовдовдовдовдовдадоввдовдавдаттадовдовдовминиравдовдавдбвипоти ако рдаматамаедамавдовдигаипотиипотадавминивдовдовдадовдавлезедовнекаде беввидовдавдоввдовдодадовспат бевдовденсдовдавамдовдидевдајанекадевдавпативедовдајавспрашавдедовдавдовдавдавда бевменедовдовдовскадевдовдадовкаде јавледовдавспатсидовдавдовдабвдедовдавдидовдовдовдавдасекаде содавдодадовдодадовподавцедовдидовдедовдивдадовминипашакабдадовдедовдедовдашавдадовдедовдидовда сумселсвдаткаде станавкаде суми сумзакаде сумкаде и кај сумикаде направивкаде да умрамимавзакаде сумсебесницелебезцедавидовда имамимашвмамидавбезсвлеговдедмавда бевсосекаде сум тагазакаде направивкаде имамсекаде да умрамкоја есискаи сумстра сумикошкатананадмашенанекаде сум тагазајавтака имамма


===== CHECKPOINT 012 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

– –  –  –  –  –  –  –  –   –  –  –  –  –  –  –  –   –  –        –   –    –   –  –   –    –      –      –                        –


===== CHECKPOINT 012 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

по тебе ти, и ти, и ти, и тебе, и ти, и тебе, и тебе. —












!”цецецецацевецецацеценови годиницецеца по ти сицецеца службап 1991 1991 1991 1991.Ниедентицецеца земја грука земја групука земја групука земја групукичежирака групукичиии градови групукии градови малипукии градовикукиикии градовимастрикии градовистрии градовикукии селамастрикии градовикуќакии градовивои градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовинагракии градовимастрикии градовиминијатки градовикуќакии градовикуќакии градовимастрикии градовикуќакии градовикуќакии градовини селакуќакии градовии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовичеи градовимакии градовикии градовикии градовинаселкии градовикуќакии градовифуфуфуфуфуфуфукуќакии градовикуќакии градовикуќакии градовимаполиполимашии градовимафуфукии градовикуќа


===== CHECKPOINT 012 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

и се мие и мие,

покочи
покочине.
покочинекон,
покочинекочинеконсочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемокочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочинемочине


===== CHECKPOINT 012 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

, и, и, и како и како и паметник, и како човек. и се тенки, јаки, широки, широки. тенки, темни, темни. стрмни, широки. студени, болни. маслинка. маслинка длабока, ладна, ладна. маслинка длабока. маслинка голема. маслинка голема. маслинка длабока, силна. маслинка длабока. маслинка голема, ладна. маслинка голема. маслинка длабока, студена. маслинка голема, длабока. маслинка голема, студена, мека. маслинка голема. маслинка длабока, ладна. маслинка голема, студена. маслинка длабока, студена. маслинка длабока, студена. маслинка голема, длабока. маслинка голема, студена. маслинка голема, студена. маслинка длабока. маслинка голема, ладна. маслинка голема, студена. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка голема, ладна. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка голема, длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, студена. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, темни. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока, темни. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока. маслинка длабока.


===== CHECKPOINT 012 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

…… нов ли на нов живот.Тој што свети.. ли.,
. свет, убав свет… род. ти ли си за себе, живот, сонце. живот. живот. живот. смрт. животот да се однесе во живот, живот нов живот, живот кој свети, свет на радост, живот убав, живот живот свет, живот богат. живот свет на радост. живот на голема радост. живот живот вечен, живот свет на радост, живот богат, живот богат. живот универзум што тече без дно, живот свет богат. живот свет на радост. живот свет кој свети, живот свет на радост. живот свет исполнет живот свет кој свети. живот во нов свет кој свети, живот свет на светлина. живот свет кој свети. живот на борба, живот свет на мрак, живот свет на светлина. живот свет на светлина, свет на светлина! живот свет што свети. живот на надеж и живот со човек свет. живот свет што свети. живот свет во нов живот, свет на светлина. живот свет во убав, свет во голема радост. живот свет. живот свет што свети. живот на сонце. живот живот свет за сонце. живот живот свет, живот свет што свети, живот свет што свети, живот на душа вечна, живот свет што свети, живот вечен. живот во сите векови. живот свет на сонце. живот свет што свети! живот свет на светлина, свет што свети! живот свет свет на сонце, свет кој свети, свет што свети, живот свет што свети! свет свет кој свети! свет кој свети и живеел. живот свет на сонце, свет што свети. свет свет кој свети. свет свет што свети. свет што свети! живот свет за сонце. свет свет на радост, свет што свети! свет кој свети! свет кој свети! живот на човек свет без светлина, свет што свети! свет што свети! свет што свети! свет во кој, свет што свети! свет свет што свети! свет каде, свет што свети? свет што свети, свет што свети!? живот свет за живот што свети! свет што свети. свет кој свети! свет што свети! свет што свети, свет што свети! свет каде свети! свет што свети! свет што свети! свет на светлина, свет што свети! свет што свети, свет што свети, свет што свети! свет што свети! свет што свети, свет што свети! свет што свети! свет што свети! свет кој свети… свет што свети… свет што свети. свет што свети


===== CHECKPOINT 012 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

-Има си дал, има си дал…Нема да ја видам -Нема да ја видам -Не ни ја видам -Камени, нема, има…Нема да ја видам -Не е ни ја видам, има…Нема да ја видам -Не е ли ќе ја видам…Нема да ја видам -Не е ни ја видам -Нема ни ја пијам -Нема да ја видам -Нема ќе ја видам…Нема да ја видам -Нема ќе ја видам -Не ни ја слушаш…Нема да ја видам -Не ќе ја видам -Нема да ја видам -нема да ја видам -Не си дал, -има си дал, има.Ај ќе ја видам -Нема ќе ја видам -Не ја оставам -Не ќе видам -Нема, има.Ај ќе ја видам -Нема ќе ја видам…Има си дал!Нема да видам -Има си!Не ги пијам -Има си…Нема да ја видам -Нема си -Има си дал…Нема да ја видам -Не ја видам -Не ме гледа -Не ме сака -Не ме сака…Нема да ја видам -Нема ќе ја видам -Нема ќе ја видам -Нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема да ја видам!Ај ќе ја видам -Не ме сака, нема да ја видам -Не ме сака, нема да ја видам -Не ме сака -Нема ќе ја видам -Нема да ја видам -Нема ќе ја видам -И нема да ја видам…не ме сака!Нема да ја видам -Нема да ја видам -Не ме сака -Немам срце ми стои -Нема да ја видам -Нема да ја видам!Нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема ќе видам -Нема да ја видам -Не ме сака,…Нема да ја видам -Не ме сака -Нема да ја видам -Нема да ја видам!И нема, има, нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема да ја видам -Нема ќе видам -Нема да ја видам -Нема ќе видам -Нема да ја видам -Не ме сака, нема да видам -Нема да ја видам -Нема ме сака -Има ќе ја видам -Не ми е другар и -Камен, не ме сака -Нема ме прави -Немам срце не ме боли -Немам срце ме боли -Нема да ја видам -Не ме сака…Нема да ја видам -Нема ќе -Нема да ја видам -Нема да ја видам -Има ќе -Не ќе видам –


===== CHECKPOINT 012 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

!Ако, бегајте!Ќе ја прокопаме!Нема да ги прокопаме, ако сме го запреле, ако сме го запреле!И ако за себе однесеме, ако сме заспале, ако се скрши темнината, ако не остане ништо.И ако сме го пропеале, ако сме го запреле.Има да ја про темнината, а маките,, ако ни остане мрак и мака, ако сме се дигнале над темнината.Има ли живот што не запрел, и од смртта не потече, кога нема радост.Има ли тага, болка, тага?Има ли радост, радост?И има ли тага?Има ли тага?Има ли болка?Има ли тага, тага, тага?Има ли радост?Има ли радост?Има ли тага?Има ли радост?Има ли радост?Има ли болка?Има ли тага?Има ли болка!И ако е мртов, има ли радост?Има ли радост?Има ли мака?Има ли тага, ако не сме го запреле?Има ли тага?Има ли радост?Има ли тага, ако?Има ли тага, има ли радост!Има ли тага?Има ли болка?Има ли тага?Има ли тага?Има ли радоста.Има ли тага?Има ли радост?Има ли радост?Има ли радост?Има ли болка, има ли радост?Има ли болка!Има ли радост!Има ли болка!Има ли тага, има ли радост?Има ли тага, има ли радост?Има ли мака?Има ли радост?Има ли радост?Има ли радост!Има ли радост, има ли радост?Има ли тага?Има ли радост?Има ли тага.Има ли тага?Има ли радост?Има ли болка!Има ли тага!Има ли тагата?Има ли тагата? Има ли тага!Има ли тага!Нема ли тага!Има ли тага!Има ли радост?Има ли тага.Има ли тага?Има ли радост!Има ли болка!Има ли болка!Има ли е болка!И има ли радост?Има ли радост?Има ли болка!Има ли радост.Има ли?Има ли тага!Има ли е болката?Има ли тагата?Има ли радост?Има ли болка!Има ли болката?Има ли страда ли тага?Има ли душа?Има ли тага!Има ли радост!Има ли болка?И ако го запреле ја века.И ако векот не е да го каже, има ли живот?Ќе го снема ли?Нема ли тагата?Има ли тагата ли


===== CHECKPOINT 012 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

– – – – – – – – – – – – – – – – – – г – – – – – – – – г – – – – – – -> – – – – – – – – – – – – – – – – – – -> – – – – – – – – – – – – – е – – има – – – – г – – – – – г – кажам – – – – – – – – – – -‘- – – – – – – –  -‘- – -‘- – – -‘- – – – кажете – – – – – – – – – -> – – – – – – -‘- – – – – -‘- -‘- – ->’- кажете: – – – -‘- – – -‘-‘- -‘- -‘ -‘- – – – -‘- – – – – -‘-‘- – – -‘- – -‘- – – -‘- -‘- – -‘-‘-‘- – -> – – -‘-‘-‘-‘- -‘- – -‘- – -‘- -‘- – – – -” -‘- – – -‘-‘- – -‘- – – – – -‘- -” – -‘-‘- – -‘- – -‘- – – – -‘- -‘-‘-‘- -‘-‘- – – -‘- – -‘- – -‘- -‘-‘- – -‘- -‘- -‘-‘-‘- – -‘- -‘- -‘-‘- -” – – -‘-‘-‘- -‘-” – – – -‘- – – -‘- -‘- -‘- -‘-‘-‘- -‘- -‘- -‘-‘- -” – – -‘-‘-” -‘- -‘-‘-‘- -‘-‘-‘-‘-‘- -‘-‘- – -‘-” – -‘-‘-‘- -‘- -‘- – -‘-‘-‘-” – – – -‘-‘-‘-‘-‘- – -‘-‘- -‘-‘- – ‘. – -‘-‘-”


===== CHECKPOINT 012 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

и го

в:::::: [;:]:: ‘р: имам: голема мака!: длабока?Има: две глави? — тешката мака!Има: две глави: и поткастр: мака!Јагнети: – тешката мака!: мака!: мака!: тешката мака!: мака!:: голема мака!: – мака!: мака?: длабока мака!: мака.: мака.: мака!: тешката мака: – мака!: голема мака!: мака.: мака.: имам: голема мака!: мака!: мака!: мака!: мака!
Пак: тешката мака? заспал: тешката мака. ‘р: мака! ранил: мака! дојди си! мака!
погоре: с:над вратот: мака! пеј!
срце!
под вратот: мака!
а: мака. дими: мака!
в: тешката мака…Вчера!
нанеси: болка!
а: мака!
а: мака… мака! мака!
заспиј!
в: тешката мака!
силно болка!
в: тешката мака.
в: тешката мака.Вчера!
в: тешката мака…
в: тешката мака… мори!
в: мака.
в: мака! мака.Немаш: мака!
црв:!
в: тешката мака!
в: тешката мака.
в: тешката мака?
а: – мака!
а: тешката мака… мака.
в: мака.
в: тешката мака!
в: тешката мака!
нашиот живот… мака?
в: тешката мака.
под вратот: тешката мака!
в: тешката мака!Зоолошката мака!
в: страдна!
в: тешката мака.
в: тешката мака.
в: тешката мака.
в: тешката мака.
в: тешката мака… мака.
в: тешката мака!
в:газана! мака… мака.
о!: тешката мака.
в: тешката!
в: тешката мака!
в:… мака!
в: тешката мака.
в: тешката.
в: тешката!
а: – мака! мака.
в: тешката. мака!
в:


===== CHECKPOINT 012 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

рералист рони ма ту и ту и на дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру дру


===== CHECKPOINT 012 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

попади
попади
поселди
поселди
поселди
поселди
извориштаи
каколи
извориштаниди
праќаниодселди
населди
поселди
поселдинаселдиодселбиди“”.Просторнитереселбали
поселди
поселди
имагиселди
поселдинаселбиди
поселдинаселбидинаселбиди
кадемамаселбалишешесселбали
извориштаи
извориштаниодселбидинаселбали
населбидиимагиселбиди
имагиселбиди
извориштаниселбидинаселбидинадселбидинаселбидинаселбиди
поселбидиниселбидиуселбиди
безсекојади
поселбидинаселбиди
и нивитеселбиди
поселбиди
поселбиди
имагиселбиди
поселбиди
поселбиди
имагиселбиди седнинадзембиди
извориштаниселбиди
кадемаселбиди
извориштаниселбиди
извориштаниселбидими засселбиди
да
проселбиди
извориштаниселбиди
поселбиди
поселбиди
извориштаниселбиди
имагиселбиди
поселбиди пејгиселбиди
извориштаниселбиди
надселбиди
населбиди
извориштаникуќаниселбиди
даиселбиди
воселбидивоиниселбиди
населбиди
извориштанинаселбиди
и
србиднонаселбиди
поселбиди”“.одселбиди
поселбиди
грабали
извориштанипроселбиди Кралицадалби
населбиди
поселбиди
населбиди
поселбиди
извориштаниселбиди
поселбиди |селбиди
населбиди
извориштанинидалби
извориштади
поселбиди
извориштанисел


===== CHECKPOINT 012 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

мин смрт млади млади без иднина постари мајстори мајстори занает занаетчија занаетчи со занает копачи мајсторски
занаетчија
тој дуќан кој
чи занает.јатчици мајстори занаетчија штого занаетчија дуќанот на селски занаетчија шоја занаетчија и пазари занаетчија.Ноќе да е,
од нимијето тагиет и туту пазари да се врзи за туту пазариците пазариши занаетчија да пазарисаат,зошто занаетчија што селски занаетчија дуќанчија штого занаетчија дуќан селски занаетчија.И како по низа години борба тој занаетчија тои занаетчија.А во дуќанот дуќанот остана занаетчија којго проијат селски занаетчија дуќанчија,Кој е дуќанот занаетчија штого занаетчија.По тагијата си остана, којгај.Доми, да е, тутуајот дуќан да остане?И кој занаетчија штога се проиљачи?Тага?А кој занаетчија си остана занаетчија којго немаше?И кој занаетчија не остана?Оне се си остана занаетчија?Доми, на занаетчија штоја.Ноќе прилика и да се о:Величко, тутукопсијаши, гемиџии!Да ја пуштат земјата, не ќе останеше занаетчија!Камен да не останеше занаетчија?Дојди в поле?Ногоделиони мајстори си врзи аргатски, аргатски!Ноќеа си остане занаетчија, си остана алатчија.Дама да видам!Ноќеше ние да переме!Они големи мајсториве, ако си го имавме занаетчија, тадури ни остана занаетчија што подоцна ќе ја однесеш четката.Старите мајстори чифчии изумреа!И тија имавме дуќан!Аирлија остана работник, оти да се вивнеш?Да имавме чаршии големи мајстори — бочварџии!Кој што немаше дуќан, таговни дуќанот да останеше занаетчија?И што да најде?Донеси си златен роб!Тагата си остана работник, тадури не остана стока ни за работа.Од дуќанот си остана работник!Миљаше, пакосаше, в село
чице чечат, кој си одеше!И кој што си пееше пее песна?Да биде дуќанот на работа кај мајсториве нарамил, си ги врзи рацете, да престанеш ни на занает, мерак ни занаетчија не ќе ја однесеш дома


===== CHECKPOINT 012 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

жрепка лисјата растат и се палат зимницата жнејат.На труд – жнеат ли копандури тутун и
шчо цел млади јунаци млади јунаци
шчо мерак ни
шчо.А на труд – жнеат ли песните ти се преполни со млади јунаци јунаци?Но кој не стои, кој не стои, што не стои?По тебе – думишта,
шчо радост и голема болка.Таму е бел, а тука е троскот!Нема радоста сама, пуста, ти е тешко бреме.Таму е троскот, за кого се наѕираше, – таја борба и борба до добани да дојде.Ти се наѕираше
шче по патиштата – таја борба бошна, мака просилно, борбата ја кореше.Ај веќе, да ти е тешко, та веќе никоја вечер се веат
шците
шутки: за да те потечат никоја не се крепи, за да се
чмаат.Вчеравечер да ни се завети живот?Ти не си чати се,
– таги си пиела.Но ти мора, ти мора да се вивнеш,
шчо цел живот страдај!Кој, што да се стори?Дојди, бочмае, таја борба бочмае – с се рој друзи преживи, коваме си гонат животот наша, никога ќе се плашат големи ли си таговни.Таја борба се води,
шчо и ти
шче!Но на труд жнеат ли – згило жнисни!Ако таговно се борбаш – таја борба ти мора, таја борба мора!Има борба до гроб!Има борба со јунак, борбата се води!Камен за борба гради в гради!За борба се борба, за борба – таја борба, таја борба за живот и борба.Од борбата е борбата — борба се води живот и борба!Копачи – таговно гради
за живот!Не борба ни борба, борба ни борба, борба не ни борба, ни борба ни борба!Има борба сè – борба, борбата е борбата не борба сама за себе!И борба

по борбата – борба ни борба!Липа за неа борба, борба гради потешка!Како борба се води живот далта борба!Ај, борба борбата сама за себе – борба посилна ни борба – борба за и!И борбата, борба…Нема борба за живот


===== CHECKPOINT 012 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

, –
…”Имал златна рака!”…”Немал златна рака…”Немал златна рака!”Не сумл златна рака…”Нел златна рака…”Немал златна рака”.”Нел златна рака…”Немал златна рака…”Имал сребрена рака.”Немал златна рака”;Немал златна рака…”Нел сребрена рака…”Немал златна рака”.”Имал златна рака…”Немал златна рака””,Немал златна рака…”Нел златна рака“…Вчера бев во врска…”Имал златна рака””Имал златни рака…”Имал златна рака…”Имал златна рака…”Немал златна рака…”Ќе има снага рака!”Немал златна рака…”Имал златна рака,”Немал златна рака’.Неил златен рака.”Неил златно рака…”Акоил златна рака”-Изгори!Не вежеш ли добра ноќ!”Немал златна рака!”Накнал златна рака…”Имал златна рака…”Имал златна рака…”Немал златна рака””Не вежеш убав живот!”И имал две златни рака…”Немал добра волја”.”Немал златен рака””Знам што:”Имал златна рака””Имал црна рака”.”Имал златна рака””Немал златна рака…”Немал златна рака’’.Вдесавај си златен рака…”Немал златни рака”.Мислиш ли да ја исечеш?Однеси го ти златно срце…”Ноќе ти кажам и да снема од тебе!”Немаш златен рака”-Немаш пари тебе, златна рака.”Не ме скршиваш…”Ако сакаш златни рака”-Не си лош човек!”Севтар да е твоја -Ако имаш златен рака твоја -а не ти прави,нижеш златна рака…”Изгори ќе ја трпиш…”Не сум салам кулај!Ти не си жена!”Не ги изела очите твои…”Ај ти ме изела очите твои -ај беш борбата ќе мине пламен да снемаш!Ја си умрам?Те снема зошто дојде ноќта.”Од првиот ден, ти ја однесе крв тешка -И кога паднав мртов лудо си умрам -и кажав не ја направив гроб!Никој не ни ми го скрши ни мојата куќа -туку се наѕирнав,си направив гроб!Ај ти ги скрши очите твои!”Нема ли човек на светот!”Накато е што ни се стори кастрираше,дека ми ја скрши душата на душата?И ќе ни ги скрши очите?Од првиот мрак и од првиот мрак на ноќта,уште еднаш,и во борба!Има ли човек кој ти ја


===== CHECKPOINT 013 EX # 001 K 50 P 0.9 =====




!”Никој од нема да има прилика да се з…”Ќе ја видам ли ли?
! –
Не, не!Кој ќе каже:
не, не ли?И ако, ич не прави: кажи, кажи, дојди, кажи, и ти не ли чекаш, стани, кажи, да не те ништо пламен, да не се лишиш, да не го дигаш…Навечер те галам, ти не си, и ти не си –
ако ти не си, ич не прави!Кој ли ќе каже:
навечер те галам,
каде е, каде е, на полноќ ќе го дигнам, каде е, каде е, каде е, кој на полноќ, на зората –
над гробот, на зората –
ако не се замараме!Ако ме крепи и за тебе ли ќе ја крепиш?Ти се, и ти ќе ја крепиш,
без дно!Кој ќе направи – широко!
Те плаче, дупи,
а кај што ќе се крепи, наквечер ќе биде…”
Зора!
По тебе е, браќа!
Те клети и дупи!
и од неа срце ми боли!”Како што еднаш рековај што те направив за тебе, за тебе ли се дига, пусти очи ми смрдат, да не ги дига –
свои.Та што нема, ти не земаш, ќе изгреваш.А ти, брат, кажи, ти се клети!
Ако умрам, не ги дига –
во очите твои ќе изгрееш, та да не ги крепи, та, не ги клети,
по тебе, а ќе изгреваш, и од тебе ќе изгрееш!”Навечер клети, на вечери и вечери –
шумоли, на вечери -и вино, на вечери, вечери, вечери, вечери -и вино.Но ако човек си прави – и ти и ти не земаш, не ги дигаш, оти ти ги дигаш, та ќе изгреваш, та и ти, и тебе, ако не ги дигаш,
ако не ги дигаш, зошто и ти нема ли, ти ништо?Времиња, вечери, вечери -некаде,
Жити, вечери, денови –
по туѓи гори – само ги затвораш!Лице – и тебе ли ќе умреме,
по тебе, а ти ќе


===== CHECKPOINT 013 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

темнината и темнината незнаат за род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родов род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род родот род род род род род род род род род пра род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род род роддовите род род род родов род род род род род родот родот род род род пра род род род род родов род род род род род род родов род родов род род родот родот род род род род род род род род род род родов род род род род род род род род род родов род род род род


===== CHECKPOINT 013 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

ше,
подели, –
со лице се прекрсти – –
подели, –
подели!
подели, –
задишката се зазори!
подели, –
одвори!
подели –
безработник!
подели, –
подели, –
подели!Подели –
подели!
задишката се дига!
безработник!И ако се дига!
кондели –
соработник!Роце –
покрај него – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –


===== CHECKPOINT 013 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мрак темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мрак темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мрак темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината мрак темнината темнината темнината темнината темнина темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината темнината светло тукавири грозје темнината темнината темнината темнината светло вино темнината темнината темнината светлина темнината темнинатапловат светлопловат светло вино темнината темнината темнинатапловат светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светлосна светло


===== CHECKPOINT 013 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

-…”Теба!!” -Теба! -Теба!
Теба! -Теба! -Теба! -Теба! -Теба! -Теба! -Теба!Теба!Теба! -Теба!Теба!Теба!Теба! Теба! -Теба!Теба!Теба!Теба!Теба! -Теба!Теба!Теба!Теба!!Теба!!Теба!! Теба!Теба!!Теба! -Теба!Теба!Теба!Теба! -Теба!Теба! -Теба!Теба!!Теба!!Теба! -Теба! -Теба!Теба!!Теба!!Теба!!Теба!! Теба!! -Теба!!Теба! -Теба!!Теба!!Теба! -Теба!!Теба!! -Теба! -Теба!.Теба!! -Теба!! -Теба! -Теба! Веба!зошто е длабока? Веба! -Теба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Веба! Вебо! Вебо! -Теба! Веба! Вебо! Вебо! Везен! Вебо! Вебото! Везен на борбата! Вебо -Теба! Вебо, Вебо -Тебо -Теба! Вебо -Теба! Вебо -Теба! Вебо -Теба! Вебо! Везен на борбата! Вебо -Теба! Вебо! Везен на борбата! Вебо – Теба! Вегас! Вебови -Тебо -Теба! Вегас! Вебо – Тебо – Теба! Вегас! Веља -Теба! Вебо – Теба! Вегас! Везен на борбата! Вегас -Теба! Вегас! Вегас -Тебо – Тебо! Вегас -Тебо -Те


===== CHECKPOINT 013 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

сама. си душа! си душа! си душа! си душа! душа! човек!
златна! душа! душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! си душа! душа! човек. душа! душа! живот! живот! душа! душа. душа! душа. душа. душа. душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! живот! душа. душа. душа! душа. душа. душа. душа. душа. душа! душа! душа. душа. душа. душа! душа! душа. душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа. душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа. душа! душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа. душа! душа! душа. душа! душа! душа. душа! душа! душа. душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа! душа. душа. душа! душа. душа! душа! душа! душа! душа! душа!


===== CHECKPOINT 013 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

вда
на
у
аѓате ли тија
де,
медничко,
и тија
о тија
у
одреваш
плодова,
срцето
одреваш ли тија
и не сме садиш,
извори сичко,
извори ли тија
ичко.А од друга светлива борба нижеш,
безбројнине!Не само за,
над тебе, туку и заНШВ таја борба борбата отвора,
и тија јунаципогледни,
и тија
и на тија
извори
и те снискажуваат,
заЖели!А борба с’лда се шири и сништа нижеш -И на нас борбата нижеш да ја збереме, ниеда не бореме!А борба световна!Се с’лдее на тебе борбата е посилна!”Никој не ти дава, не к’лни –
силно тија жели, а тија
за да умртуваш!Тешката борба е посилна од борбата – тија
поветија Бого!Никој не ти дава – туку само да запреш!Садиш борбата за
засветли
погледни!Никој нија
има,
да престане борбата!”А тија
о тија
и борбата кај себе в рака не к’лниш и жели си,
изгори сичко!Не, тија
извори се и
кога тија
да се с’лдееш!Никој не ти дава, тија
и борбата засветија.Ако си војник од борба, тија бреговидиуваш — на тебеден да си загинеш —
срце мижеш!Вие си борбата.Ако сме садиш, тија
поделиш борба на борбата!Тешката борба е посилна од!Тија борба е посилна од борба.С’лде тија темнината стои, а тија
безгласна – борба.Нема борба!Таму борбата не е долга.Ако си богат, кажи тија борбата твоја.Ако војуваш, излези борба твоја?Ако си богат — нема борба и жели си!С’лде тија борба имаш!И борбата тија
и борбата не ти е вој


===== CHECKPOINT 013 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

да
и
и
да
и
на
да
посветли
зависочина незнаен табиет
да
од
да донесовтемавни
од
заудостни,зошто ти се залнце,зошто тија екне, зошто тија екне, што ја залнце, кога ја
залнце ги плетка на пуста татковина!Пуста радост и голема тага!Пуста радост и голема радост за двата романа што изумреа: на брат ми со скотници
зависочине со радост да ја галам темнината во срцето, на другар со сладост и голема радост се роси на брат со радост на вој човек, на брат ми со радост да ја пијам тешката мака што тија
одближна во темнината!Пуста радост голема, та и големи мака мијат,
в тија мака, на брат ми со мака, со мака, мака, со мака, со мака.Втиштат лии тија тешки, и маки мачат?Пуста радост слатка!Смртна надеж и голема радост слана нижеш,
извори ги очите широко палати – со мака, – на вој човек, на брат со мака!”Мртви души мака роси,
црнчудови!Погрдени и потливи,
нашиот живот нижи, по смртта вечна!Радост голема, по срце, со радост посилна!Пуста радост голема, голема, сладост голема,
посветли коските тешки,
тажна!Кажете ни: што со труд просели што с’лнце носат страдална
а!Помни –
Немој да страдаш, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко!Кажете ни: кого садиш, кого да збереш, што ко огин да ти каже!Втисна радост голема, не засветијав ниГруб, ни огин, ни ден ни две
да се на ум,
заветија,
црн, живот никоја голема мака ни остави!Изгори, не дига ни петлите широки,
шуморав – зошто срцето ми бликне,
и од болката не стига, ни душа зелена, тешко
срце не боде, тешко ми ли не лижна –


===== CHECKPOINT 013 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

зори




сонце
и лисјата мали

а
ле полноќ
а зората ни се
и
и темнината
и темнината не престане.И векот да е убав
и темнината да биде длабока
и темнината
и темнината ни изгрее над темнината.Од утрини, на утрини шири огин
и темнината буди да се
и темнината не престане
и темнината да грее.Следете го изгреа изгреа сонцето над темнината на темнината свети.И темнината пие вода свети, срина зори палат,
и темнината е длабока
и темнината е посилна од темнината!И темнината пие крвта свети
а ноќта свети.Ноќе светат песните, се дига векот за
и темнината се отвора.По утрини пие вино, срина утрини.И темнината пие вино зори бледи.Ако се направи изгреа темнината ќе изгреат да свети.И темнината се отвора темнината пие темнината се зори оти темнината сјаела.И темнината пие срина зори зората стои пред темнината а темнината се отвора, на утрини млади години
и темнината тлеела.Зошто се отвора темнината пиеш вино на утрини утрини.Камен заѕидан на утрини, на утрини влаж вечери
и темнината пие темнината.И темнината пие крвта свети!Ако свети
и темнината пие ноќта свети
и темнината пиеш вода утрини млади години
и темнината свети.Ноќе мора свети, срина зората се отвора векот гори.Камен заѕидан на утрини.На утрини огин се отвора темнината што свети.И векот го нема
и темнината ги тече двата отвора порти.
А полноќ буди да се роди темнината
и темнината да свети, да се каже денот што свети.Таму и темнината светат денот што е убав, кога над зората се мие небото
и темнината изгрева на полноќ.Двапати ноќе свети, с’лзи петли,
и темнината пие.
Кој се отвора, што ли е поле, на полноќ, темнината пие, полноќ свети и темнината е посилна од темнината.Сами ги
и темнината пие крвта свети, се мие лулка и зората е посилна од темнината свети!Се буди ноќта на полноќ
и темнината свети.Да се свети утрините да се мие ноќта свети.Сртва свети денот што се свети.
и темнината се зори свети.
Има ли песна, кога темнината


===== CHECKPOINT 013 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

:Не запирај!Не запирај!Не запирај!Но про затворај!Не запирај!Времиња!Лице!Ти е куќа!Лице!Лице!Лице!Лице!Ти е куќа!Лице!Лице!Ти беше куќа!Лице!Лице!Лице!Ти е куќа!Лице!Лице!Лице!Ти е куќа!Лице!Ти е куќа!Лице!Лице!Лице!Лице!Ти е куќа!Лице!Ти беше куќа!Лице!Ти остана да стоиш на неа,Ти остана да стоиш,Ти го оставив срцето,Ти ја оставив душицата…Ти ја оставив душицата…Ти оставив да стоиш,Ти ја оставив душицата,Ти ја оставив душицата!Ти ја оставив душицата,Ти ја оставив душицата,Ти ја оставив душицата!Ти ја оставив душицата!Ти ја оставив душицата,Ти ја донесов душицата!Ти ја оставив душицата!Ти ја направив куќа,Ти ја донесов душицата!Ти ја оставив душата наша!Ти ја оставив душицата!Ти ја оставив душицата!Ти си ронија,Ти си ронија!Ти си жена!Ти ја скршив душицата!Ти сегнала смртта!Ти си жена!Ти си песна!Ти си жена!Ти си жена!Ти си жена!Ти си жена!Ти си борбата што ја водиш,Ти борбата што ја водеше!Ти си жена!Ти ја оставив душицата!Ти си зелена!Ти си жена!Ти си голема!Ти си жена!Ти си жена!Ти си жена!Ти си голема!Ти си жена!Ти си жена!Ти си слатка!Ти си слатка!Ти си жена!Ти си татковина!Ти си борба!Ти си посилна!Ти си маж!Нежита! ти сирена!Ти си земја!Ти си борба!Но во борбата посилна!Тија,та,та,тажна,нежна!Ти си татковина!Ти си Македонија!Ти селетична,низмерна!Тија си татковина!Тија си Струга,тивка!Ти си ронија,да
кура! Јас сум село!Ти си знаме!Ти си борба!Ти си борбата што ја води борбата,Ти си борбата што ја води! Вечна борбата што ја води!А ти ја оставивме,низрена,


===== CHECKPOINT 013 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек човек – човек – човек човек – човек – човек човек – човек – човек – човек човек – човек – човек – човек – човек – човек човек – човек – човек – човек човек – човек – човек – човек човек – човек – човек – човек – човек човек – човек – човек – човек човек – човек – човек човек – човек човек – човек човек – човек човек – човек човек човек – човек човек – човек човек – човек човек човек човек – човек човек човек човек – човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек – човек човекраше човекраше човек криј… луѓе криј го човек криј се криј се си направи човек кријшуј човек криј човек криј човек криј човек криј човек криј човек криј човек криј човек – човек криј човек криј човек – човек криј човек криј човек криј човек криј човек криј човек – човек криј човек криј човек криј човек криј човек – човек криј човек криј човек криј – човек криј… криј човек криј – човек криј човек криј – човек криј човек криј човек криј човек криј – работник криј – човек криј


===== CHECKPOINT 013 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

ше, занискаја, уже и занискаја по
а,
и без
а горкаа
а
на
наи му засвети братко братко, братко, по сичко му снеме! огин, жниже годи на
а жниже с се зори, на две нинии, с намина, ем таја сичко би
нае!По него на потта на лерта, на јад таја мака свети
и
и таја мака таја душа гори и заниса,
а братко, чумата душа не гори;
и с се клета, таја мака се мери!
а с се клети, таја мака диши!
и кога
а сама се кара!
по
а, намина,
и в поле таја душа свети:
и в поле таја душа свети: тешко засветија таја мака
а да свети: пусти човек јади, тешко ги дигнала лерта,
а со рало заисилно чемерна мака жниже, па
нади, таја борба гладна:
а на вој него и
и чумата се дигна!И така, во очите се
са
и се дигна.Вчерашното му ликна на братко, но со него јадиа
а, таја мака таја мака руше:
а
нага остана и чумата биднеш –
а, с се сторија гора
и така!А и порано тија дупат
и по неа!Нагоре по неа јади.
нагоре по неа голини
по неа!
и в поле
а таја сама по него јади не остана, таја мака жнижи.
а с се писнаа в поле и на таја гора с се дигнаа.
а во борбата засвети братко, јади в поле в поле чумата.
да мине со него.Ај да му легне в море
та
и како раветин и таја смрт е посилна од неа.И пот годискот кова,
и на голиот и на месилно и на него
и
та мака гради.По него
и с проклесано гради
да остана с’лзич и
в борбата
а му течеше.Не падна ли


===== CHECKPOINT 013 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

– оро – пет – пет
куќи
куќа – куќа – куќа – куќа – куќа
куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа
куќа – куќа – куќа – куќа – куќа куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа… – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа… куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа…. куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа – куќа


===== CHECKPOINT 013 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

тој –
и по него
и по ним
и по кого ли му е ред.Тој да биде убав, убав, дури и убав, убав! –
и да е тежок, та да стоиш на синџир?Ако човек е убав, тој има душа, а ако човек е убавАко душа е добра, та ако човек ја имаш душа, ронат богат, ако човек ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш!Тој да биди убав, богат, чесен, да ја нема!А ако човек е убав, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ја имаш, ако ли ја има, ако ја имаш…Ако го имаш, човек е живот, а ако има душа тешко, ако се влечеш меко, та душа тешко, ако ја имаш и ако паѓаш без мака.Не е ништо убав, ни тага ни тага ни болка, ни радост, туку сè е богат.А ако човек ништо не е поубаво, високо, ако ја има ли песната!Ако е богат,
тој е богат!А ако човек е богат, кога го имаш.Ако ја имаш, ако ја имаш…Ако човек е богат, а само еднаш човек ја има, ич немаше да е гласен, него не го имаа.А ако пак човек страдаше така, а ако беше богата, мушега се липаше, а тој еднаш ќе останеше без работа, тој еднаш ќе останеше без работа.Да, ако човек се затвори, па така, еднаш ќе беше закопан, ќе останеше без работа, ќе останеше без работа.А ако немаше, ако човек немаше немаше, ако не работеа, ако немаше што да работи.Ако човек имаше, немаше ќе го однесеше на себе, па и немаше што да работи.Ако човек беше богат, немаше да биде богат!
и ако немаше, тој немаше што да работи.Ако најде, ако беше богат, немаше ќе беше богат, а немаше што немаше да работи.Не бираше богат, немаше и немаше, немаше што да работи, ако немаше труд.Коен по троскот остана богат — немаше да работи, немаше да работи, немаше живот.А кога му дојде времето, одеше по троскот и одеше по троскот.
Тој, та се с’ срце, одеше по троскот, одеше по троскот.
а ако одеше во


===== CHECKPOINT 013 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

– -……Вчеравечер,дев дома, дома си појдов дома негде кај каракамакамакамакамакамакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимаки…Вчеравечер,дев дома дома кај каракамакимакимакимакимакимокимакимакимакимакимакимакидев дома зидев дома кај каракамакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимакимаки


===== CHECKPOINT 014 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

чем

Зоцецецецецеце,
Зоцецецецецецеце,
Зоцецецецеце,
Зоцецеце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,
Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зоце,Зора,Зоце,Зоце,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зоро,Зоро,Зографката,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зорица,Зоро,Зоро,Зоре,Зоро,Зоро,Зоро,Зографката,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зоро,Зора,Зора,Зоро,Зора,Зоро,Зоро


===== CHECKPOINT 014 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

девдевдевдевв, дома си врдев тага, дома си врдев тага и
вживи, дома кај мојата посестримадев мака, дома бев дома, дома си вршев мака, дома тага.А кај себе вдов, дома бев дома, дома сиичдев тага.А кајвживи, дома си врдев тага?И дома бев дома, дома ли седев, дома ли седев, дома ли се китев.Та кај себе понесов мака?Не тага, дома ли одеше дома?А кајвживи ли одеше, дома ли одеше, дома ли одеше?Навечер се сменев, дома ли одеше дома?Та кајвжив, дома ли одеше дома, дома ли одеше, дома ли одеше, дома ли беше дома ли одеше, дома ли беше дома?Та дома ли одеше дома?Та дома ли одеше кајвживи ли одеше дома?Таму ли одеше кајвживи, дома ли одеше, дома ли одеше?Од дома ли одеше дома ли одеше дома ли одеше?Та кајвжив, дома ли одеше дома ли одеше, дома ли одеше?Та кајвживи ли одеше дома ли одеше дома?Та дома ли одеше дома ли одеше, дома ли одеше?Та кајвживи ли одеше дома?Та кајвживи ли одеше дома?Та кајвжини ли одеше дома?Та кајвжив и дома ли одеше дома?Та дома ли одеше дома?
Та кајвживи ли одеше дома?Та дома ли одеше дома?
Вевчудев, дома ли одеше дома ли одеше, дома ли одеше.Да не бев дома ли одеше дома?
Та дома ли одеше дома ли одеше дома?зошто немаше дома.Та кајравжини ли одеше дома?
Вевчудев, дома ли одеше кајвживи ли одеше дома ли одеше кајТа дома ли одеше?
Та не ли беше дома?
вжедев кајвживи ли одеше дома ли одеше, дома ли беше дома ли одеше каја?
Вевчудев, дома ли одеше дома ли одеше кајвживи ли одеше каја?
А кајвживи ли одеше дома?Та дома ли одеше дома ли одеше кајвживи?
Да немаше


===== CHECKPOINT 014 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

и ќе остане ќе остане ќе остане. е и ќе остане.ден!ден кога не ни дава пари во живот остана ни по цел ден.ден живот!ден кога


ден кога ни дава живот!ден кога
ден кога ни отвора смрт,
ден кога ни дава живот.ден кога живо ни дава живот,ден кога
ден кога а нема ништо.ден кога живо ни дава живот.ден кога мрак кога не дава душа.ден кога пепел кога дели.ден кога пепел кога ни дава живот ни дели!ден кога болка во душата ни дава.ден кога мака на душата ни дава живот ни дава смрт ни за минливи ни за минливи.ден кога мака ни остави.ден кога клетва ни дава смрт ни за минливи и минливи маки ни дава живот.ден кога ноќта ни свети.ден кога ноќта што ни зема живот ни за живот ни за минливи маки ни дава живот.ден кога ноќта што ни ја дава смртта кога ни дава живот.ден кога ноќта кога болката во душата ни дава живот.ден кога ноќта кога утрини кога радоста ни дава живот не ни дава смрт ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки.ден кога ноќта што ни трае и кога лисјата ни ги отвора свети,
ден кога умираме ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки ни за минливи маки.ден кога ноќта кога ноќта кога – ни го отвора небото за минливи маки.ден кога смртта.ден кога ноќта кога мрак кога ноќта кога ноќта кога ни дава живот ни за минливи маки.ден кога ноќта кога времето кога темнината кога смртта, минливи во минливи маки и минливи маки.ден кога ноќта кога времето кога времето кога


===== CHECKPOINT 014 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

уе – – – – – – – – – – – – – –
уе – – – –
ле – – –
а – – –
уе –
Севтин – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – -, -,,. си – – -,, -, -. -, -, -,, широко срце – порта, срце – -, душа – – – – – -> душа – – – живот – срце – – – живот – – – очи – срце – живот, душа – – човек – – срце – живот – – живот – – душа – смрт – живот – живот – – живот – живот – живот – живот – животот – душа – живот – душа – смрт – живот – живот – – живот – живот – смрт.еттттттттттв: – живот – живот – живот – живот – живот – – живот – живот – смрт – живот – живот – душа – живот – живот – живот – смрт – живот. – живот – живот – живот – смрт – живот – смрт – живот – живот – живот – смрт – живот.ет – живот – живот – смрт – живот – живот – смрт – живот – живот – смрт – смрт живот – живот – живот – живот – живот – смрт – живот живот – – живот – смрт.и – живот – живот – смрт – живот – живот – живот живот – смрт – живот – живот – живот – смрт – живот – живот живот живот – живот.ии – живот – смрт живот – живот – живот.а живот – живот – живот – живот – живот – живот – живот – живот – живот – смрт – живот.има – свет – живот – живот – живот – смрт – живот – живот живот живот – живот – смрт – живот животот живот – живот – живот – смрт – живот – смрт – живот живот – смрт – живот.и живот – живот – живот – живот – живот – живот – живот. – живот – живот – живот – смрт – живот – смрт живот – смрт – живот – живот живот. – живот – живот – живот – живот – живот – живот. – живот – живот – смрт –


===== CHECKPOINT 014 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

песна тага,

песна се сними,

песната ми се за

на
.
песната што изгрева,
тажи –
.
песната ми е за
што дупам,
песна,
песната ме стопли –
песна песна со срце –
песна за

на
на

на
на
в срце ми тлеат тага
и на

на
. песната,
песна тага, песната ми се отвора –
ли се отвора –
на
. песната ни за
на
во срце ми грее. песна се
со срце – песна, песна ни за
на
в срце ме притиска. песната е за
на
на
. песната ни се отвора – песна. песната за,
ли се зори песна – песна без срце – песна песна песна на
што се вее знаме – песна што ли е
на
на
на
на
? песната
песна – песна, песните, песната ми се отвора – песна на
за
на
на
на
на
на
на
ли му гори. песната ми се за
на
на
на
на
на
на
на
на
– скот е песна за
на
на
– ли се отвора – песната ли се отвора – песна за
на

на
на
на
се – песна за
на
на
на
младост – песна што ли се отвора – песна што ли се отвора – песна што ли се отвора – песна за
на
на
на
. песната – песна,
на
на
– песна за
на
на
на
– песна за младост – песна за


===== CHECKPOINT 014 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

девдевдевдевдевв цел живот
дев.вдовив цел живот.Од тебе се дигаја многу бојаки.На работа сум без работа.И на работа сама,уште пред да умрам душава ми светеше.Не ми се одеше.Не ги направив сите.Не ми се одеше,но ги донесовве,на работа.Знам само што ги донесовв дома со срце в раце.Знам човек кога да ја превртиш раката кај себе.Знам,ако останев дома,в,декав.Знам,зав сичко ќерко,оти ти си човек.Од него нема бегај -уште не бегај!Вчераш ја дигаше жицата?Не ги дигав белите дробови твои.Подигни ги белите дробови твои -Афионце,родилно капаче
простеново жарче!Нема темнината.Изгори ги белите дробови народни.Исцедете си го вратот твои -подигни го вратот,изгори го,подигни го,изгори ја!Нема да престане.Изгори ги белите дробови влажните,срце -златно капаче!”Раскопан си -грчко.Изгори ја матницата твоја,дигни го и око в околнцето твоја.Вчеравечер врни ја душата,да го снема,срце -грчко.Со очите клети вино црвено,зошто петлите ладна душа
вдигни се над неа…Вчеравечер си душава над горискот!Не ме дигавај,за да видам -над векот на векот!И на денот на
Мртви -ден.На денот на утрината -ден!Тагата на утрината!И нав на утринската светлина…Зошто да не ги изгреам белите дробови?Нема болка!Нема болка!Нема болка!И нав -ден!Ноќе се вратам денови и денови,за да видам -да видам -никаде -покрива…зошто да се вратам денови,в зошто да не умрам?Навечер се да кажам -Одев горе,задигрена,увата ми стутка -навечер да видам -подели си -од дома -зошто да не умрам?Има болка и зошто да не ја оставам,туку да видам -каде да умрам,да умрам -да ја ископам!Мртви -ден!Не ме дигавај!Изгори ги белите дробови твои -Зошто да не ги раниш


===== CHECKPOINT 014 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

девден
вродив
ден
вјето
и
дев
в млади години
в скотев наквечер, со карпа в гради со карпа.Седев в в гради: на карпа в гради со карпа, а в гради – на сичко — в гради со камења.Невестев зори, со голи гради, без пот, со камења по косишта, без работа.Таму долу, на карпа, покрај вода, со стрмнина над карпа!Со маки и маки – каракамен.Таму горе, долу во карпа.Од карпа – ските маки и маки – рани.Таму, на карпа, на карпа.
Имав бура, в гради!
вгора – в гради, во карпа – на карпа –
вгора.Ноќе в гради не беше карпа!Таму, под карпа – на карпа.На минливи маки, покрај вода, по мака – мака – немаше тага!На карпа – немаше тага.Кој ја чуваше карпава?
Седев в гради: на карпа – без мака – лежевме.В поле имавме голема мака – од карпа.В полегнавме долу и петли в поле: в село – имавме мака – рекичко – чумата.На прва болка имавме петли – петли, петли и петли.Како што се караавсиците ги чуваа в гради!Таму седев, со карпа.В поле – имавме цел свет.Имав мака – ското ‘рчење.И тука – имавме цел свет!Севдаш — ските маки.Како што ги с си имавме нашите каракаменки – имавме цел свет.Камен — роговна мака – немаше радост.В поле имавме петли — петли, петли и петли.Кој ни ги ските маки?
Не беше ли тешка – ни се врткаше в гради, не л’баше – на карпа – с’лзи, немаше радост, немаше радост, немаше радост.И в поле имавме петли – петли.Севдаш – ние имавме петли, петли, петли – петли со мака – со петли!Седев в село – во една карпа – длабока, висока.Седев над карпа – немаше радост.Ноќев да ги врткаш маките –
тазеа, пуст


===== CHECKPOINT 014 EX # 003 K 50 P 0.95 =====


дев
дев в село,
дев по селата, с сичко,
дев по селата –
дев по селата — вода,
дев по селата — гроб,
дев по селата –
дев по селата — полето,
дев, в село в село – вода…….> направив куќа,ја црв се црв срцето –
дов ја црпе душата наша – ни ги црпе очите – ни ги црпе очите нце – ги црпе очите, – легна душата наша, та не задига, ронат белите дробови оро, в село мие – шири, –
со бочви солзи ни
вода ронат, на гради ја црпе душата наша – ни пееше срцета наша – ни замати,
срце, бочвите.ил зазори – вода црпка, не печеше, не печеше, не печеше, не с еродираше, ја црпе


===== CHECKPOINT 014 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

дев
девдевдев бев братче.Ноќе бев дома.Ноќе бев веќе дома.Не сум дома,знам во дуќанот.За кого сум братче,ќедев дома и кај што ќе врвев?Незнам по што ќедев кај шо го оставам?Ај,ни ќе не однесев кај тебе дома?Ќедев кај чираката дома да видам и кајмака кајмака!Ај,мојата мака?Извади си дома!Пусто,да не кажеш,знам што ти кажав.Ноќе останев дома и кајмака кајмакамакот и кајмакот кајмаката,да не провлечкувам кајмаката си прагот кај што дома немаше никого.И на ти ќе останеш дома кајмаката дома,па кајмакамата дома!На ти ќе останеш дома?Има ли да останеш дома?Ај,мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака?В гробна вода ќе потече кајмаката дома?Ај,мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!В гробна вода ќе потече кајмаката и ќе потече кајмаката!Тешката мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!Ех,мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!Да не ги кажам,,,!Да не ги кажам ич да не ги надраснеме.Ти ќе се вратам дома,никоја мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!По тебе ќе светиш дома!Ако не е,мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!Тешката мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака -мојата мака!Ја да миеш -мојата мака -мојата мака -мојата мака –


===== CHECKPOINT 014 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

девдев да видам на работа – дома да видам – дома да видам –
в дома да видам.Лежи – да видам – дома да видам – дома, дома да видам, дома – дома, дома да видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – дома, дома – дома да видам – дома, дома – дома да видам – дома – дома, дома да видам – дома – дома да – дома да видам – дома да видам – дома да видам – дома – дома, дома – дома, дома – дома да видам – дома да видам – дома – дома – дома – дома да видам – дома да видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома, дома – дома да видам – дома – домада видам – дома да видам – дома – дома – домада видам – дома да видам – дома, дома да видам – дома – домада видам – домада видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома, дома – дома – дома да видам – домада видам – дома – дома да видам – дома да видам – дома – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – домада видам – дома – домаќа – домада видам – домада видам – дома да видам – домада видам – дома – домада видам – дома ќе видам – домада видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – домада видам – дома да видам – домада видам – домада видам – домада видам – домаќа – домада видам – – домада видам – домада видам – дома да видам – домада видам – домада видам – домада видам – домаќа – домада видам – домада видам – домада видам – домада видам – домада видам – домада видам – дома да видам – домада видам – домада видам – домада видам – дома да видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – домаќа – домада видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – домада видам – домаќа – домада видам – домада видам – домада видам – домада видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – домаќа – домада видам – домада видам – дома да видам – дома да видам – дома да видам – домада видам – дома


===== CHECKPOINT 014 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

дев
дев со мојата душа дрвјата
тој ги направи бура а темнината црна а темнината црна а темнината црна а темнината црна!
Како на небото светлоста ни прониса на небото светлоста а темнината црна ни ги црнее белите лисја
И да
тој со темнината црна како во гроб ни ископа.Вчера си
дев.Вднедов, в брег в море чекорев со песна силно и
вдинат како со
а на небото сонце високо чекорев.Одев со песна пеев и пеев.И на гробот станав како со песна чекорев со песна сичко за мин, што душа тешко ме чека.И покрајКој со песна ја пееше песната пее мојата душа.Тешката светлина и темнината црна а темнината црна а темнината црна остана од мојата душава и тука заѕидан танок.Тешката светлина кога ќе останеше црна и црна остана во мојата душа.Навечер свети како ја пеат песните мојата душа што од утрините блескаат.Тешката болка што тлее ќе остане ќе остана тука, тешко ќе ги снема.Навечер свети на полноќ, дури и на утрините
црн со песните милно ти го слушаш милно.Тешката тага ми светеше и ми ја затвораа очите, Вечнаја со песната
а на ноќта сè дури не умрам.Сонце што се отвора тешко
каде ја влива борбата за тија темнините.Тагата се вее во срце милно милно.Како што е песна во срцето милно со песна ме влече борбата со татковина што буди солзи ме влече.Има ме направи песнава богата.Тагата е мече лишена од болка, а тагата црна мака
покрај темнината вечна.Да се биде во срцето милно ме влече и за гради милно милно милно милно
така што ми е срцето полно во срце милно милно.Кој со песна пее, ти Вечнаја, а ти песна пееш, Вечнаја, Вечнаја, Вечнаја.Ти ќе ги имаш песните и песните, та ќе знаешдекаш.Има ли песна на векот што носи тага, па дури и тага за тебе.Навечер, на ноќта црна, Вечнаја, Вечнаја.Ноќе ме снема, нема ли песните, па нема ли на векот што ја притиска борбата за тебе?Тешката болка ќе остане за вас.Тешката тешко го запре силен ќе мине и срцето го притиска, а темнината црна и темнината црна.Тешката мака – тага е


===== CHECKPOINT 014 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

сонцето
Прикаска за
мерка
И кога ти дариш

на таја мака стоиш
и во гради
и од таја мака
и в срце жалиш
и не знаеш -нижиш, тага боли.Но човек по тебе од
и од срце ти таја мака те таја мака
и од мака таја мака
и од младост на
и од мака таја мака таја мака пиеш
и сè за себе таја мака лежиш
за туѓи маки
и пот, мака страдашТи.Но човек по ти, мака те жалишТе очириш за себе, мака пиешТи, мака жена, мака пиешТи, мака се мачат очите твои, мака се таја мака те макаувашТе очишуе.Но болка во срце тешко, и жалишВтаде, мака будишТи, мака болишТе
с делишТешката мака
и не туѓи маки.Одев таја мака да си го потцелвамТи дариш.Но и болката тешко е ноќта ја притискамТешката тага во гради
и те славамТешката болка во гради
уста мака ме боли.Тешката мака боли, тага болка во градите, мака удима.Имаш ли тага наша тешката мака?
и тешката мака лежиш во градите.Ако маките ти лежат длабоко во срцето, да биде болка по тебе, да имаш душа голема.Тешката болка да биде душа голема, борба тегнеше тешка.Имаш ли болка што светиш, та, тешко клети!
Тешката мака боли ти копаше
и чмаеше врз очите твои.Ватих, и на болката те ковепеше, таја мака си имаше срце!Ватих, и за него страдаше!
Зоровно тешката мака боли кога ти си страдаше.Вие го болиш.
Тешката мака страдаш, мака мачат очите твои, болка удимашТи што нижиш.Тешката мака мака боли.Кој си страдаш ти дариш за себе?
а болката длабоко ти притискаш, тешко корка?
Ти страдаш ли?
и си лудо за него кога страдаш ти ја притискаш борбата?А болката боли, тага, болка
а страдаш ти се клети, а ти страдаш?Ти и маките ти ги


===== CHECKPOINT 014 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

поркапа со оро
гробишта
маслинка
гроб на гробот на
гроб на гробот на
гроб на гробот на гробот на гроб на
гроб на думаниците
гроб на гробот на гробот на гробот на гробот на гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на зори донеси живи мртов мртовец
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на пејчијата
гроб на
гроб начем гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на пејчијата
гроб на
гроб на
гроб на
гробот на
гроб на
гроб на војсководец
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на зори гроб на морни гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб на
гроб нанеси го
на гробјето мојата гробот твоја гробот твоја куќа та и ти душа ме чекаш та и на тебе да не знаеш ти – ти, брат, брат, брат, брат, брат, ти, брат, ти – ти, брат, ти засвети ја
целата земја
ви
татковина

о смртта твоја! татковина – ти, ти смрт! пепел, никога раздвои ја
, како никога, никога не раздвоија, а ни кога не раздвоија,
о живот не направи.
за себе земја пак, за татковина, душа не направи вино, за туѓи имоти,
и скотски роб, кој ја направи татковина татковина татковина смрт, робје, робје за татковина, гроб на
извори живот, каде никоја смрт не му дава, туку татковина, каде од гробот нискотив нема. за татковина живот клетва – робје,
срце – гроб.
за живот пепел не прави,
покрај


===== CHECKPOINT 014 EX # 004 K 50 P 0.98 =====


Зора – село Дебој – село Требоган – село Грчишта – села Грчишта – род Брајакот – род Велко – род Ордени – род Велко – род Велко – род Белко – род Велко – род Здравевци – род Брајакот – род Велко – род Лазинци – род Ордени – род Манчевци – род Ордени – род Велковци – род Велковци – род Трајковци – род Велковци – род Манчевци – род Поповци – род Велковци – род Дубрановци – род Манковци – род Деповци – род Трајковци – род Дубрановци – род Ордени – род Манчевци – род Пешовци – род Трајковци – род Велковци – род Манковци – родМилошемирмир – род Фиданчо домарци тука домарци не домарци не домарци не домарци – род Манчевци домарци домарци цел свет снаа гостиј свет гостиј свет не домарци има родне гости гости гости батиска нема гости гости гер не гостиНатовци домарци оти домарци ниже не гости гости гости родне гостинка родне домарци се гости родне гости родне гости родне гости гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости гости родне гости родне гости родне гости родне гости родне гости клади гости родне гости машки родне


===== CHECKPOINT 014 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

-Дејство!
Ти си само твоја тага
…”Ај да видам…”Ајда!
ај чекај, излези, излези, излези, да најде…Ти се колни, излези…Ти си моја душа!”Те љубам ли, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи.Ти се колни, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи…Ти се колни.Ти, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, дојди, да појдиш, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, излези, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи -А, кажи, пеј,јди!Ти се колни…Ти не си само твоја душа!Ти се колни!
Внеси, кажи, кажи, кажи…Ти се колни.Ти си само твоја тага…”Та, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи -Иди си, кажи, кажете, кажи, кажи…Ти се колни!
Те љубам  Ти си душа што ја љубам!
Ти ме сакаш…”Ти љубам, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, речи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, направи, кажи, кажи, да каже, кажи, кажи, кажи, да каже, кажи, кажи, кажи…Ти се колни очите!Ти се колни очите.Ти си душа, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи, кажи…Ти ли се колни очите?Ти се колни очите!
Ти се колни очите!Ти душа ти е наша душа!Ти ни се колни очите!
Ти плаче, кажи, кажи, кажи, кажи, ти се колни очите!Ти плачеш за туѓи бели, туѓи бели сништа!Ти плачеш за туѓи бели сништа!Ти плачеш ли, речи, друга душа пие, друга е, друга душа робинка, друга е зелена, друга е црна.Ти


===== CHECKPOINT 015 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

каде
каде
каде нитаму
каде сме ние.Немечи нидури никоја друга а ние ја ргајме.Има ковани шимпакии никоја друга никога нема.Има ковани бочвии нидури никоја друга.И петлите се накриви,подели,подели – никога ние,туку никогаме.Наведени сидури и никоја друга по тебе не е по тебе.Имаш ковани шимпакии кој не саде.И петлите ковани шимпакии по тебе и
и ковани бочвиите.Имаш ли по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем по тебе ем


===== CHECKPOINT 015 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

девдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевмајдевдевдоввдевввдовминимидевдевдевдеввдевдев бевсомаев да годевдевдевдевдовдевдевдевдевдевдевдевдевдоввдамајдевамдевсдовминидеввАфимајдандеввдавпотевдандовданвмајмајмадовдовдевдадовдагневсмајдандовгадовдавминиравдоминисмајдандовдовдандовдевдабвпотевдандовдавдовдавдамаданчправдасоправдигаснии другидовдедовдовминимидовдавминиправдискотамданвдавдискотамдавдовдавминиправдишамастрифидандовдајадовминипумамастригадансеправдавпотевдавдискотамдангодовдавдискотамдалмастригаданпухданвдалмајданнаденмастригаданвдавешамигаданчмиданјапотевдавдасипотевдавда бевпои накривидавдовдискотнализавминизаскамастригадантавда имамгадантавдискотатјасимендајагадандавдискотмајданпахвдамастригадандавдавминидајаравдавминивден бевргадангаданмајдан чесдангадантавдајавдаичкустригавда имамзадовданбандавда бевнадбраткаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменкаменчепанчумаменкаменчеичменкаменкаменкаменчетабданчмашамастаменкаменкаменкаменчерекимамиданцаменкаменкаменчекричменкаменкаменчесименкаменчестешкодавдискаменчеменчерекитебратчедавдискотспаткатаменкаменкаменчефиданкаменчеводителпа така даморавда седам домамастешкатаменкаменчеси


===== CHECKPOINT 015 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Зоро
Зоро
Зороуваш
Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро -Зоро


===== CHECKPOINT 015 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

рое млади
и
и
и млади јунаци
и јунаци јунаци на борбата.
и јунаци
и јунаци тешки и болни.Ноќе
и млади јунаци добри и стари јунаци.И сите јунаци добри и стари, добри и добри.И погледни, и погледни,
и добри, добри и добри – добра смрт.И погледни, и погледни – и погледни, и погледни – и погледни –
и радост, и радост.И погледни, и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни, и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – – и погледни – и погледни – – и погледни – и погледни – и погледни – па така – и погледни – и погледни – и погледни – – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – пакосни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – и погледни – пакосни – и погледни – и погледни – и погледни – погледни – и погледни – и погледни – и погледни – – и погледни – – и


===== CHECKPOINT 015 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

– станав зори – станав зори – зори –
зори –
зора –
зора –
зора – подоцна станав утринец – станав зори – в зори – утриништа сум
зора – ми се отвора срцето – зори – кога си вечер – станав – вечер – вечер – станав вечер – станав вечер – утриништата се
зора – вечери сум
зора – утриништа сум
зора – на утриништа сум
зора – вечер – пијам – заспав – утриништа сум
зора – утриништа не пијам – вечер – си
зора – утриништа – вечери сум
зора – ноќта – вечер – утриништа сум
зора – вечери сум
зора – ноќта – утриништа сум
зора – ноќта – вечер – денот – вечер – ноќта – вечер – кога си вечер – вечер – ноќта – вечер – вечер – станав – вечер – ноќе – вечер – денот – ноќта – вечер – ноќта – полноќ – темнината – ноќта – ноќта – денот – утриништа сум
за татковина – ноќта – денот – утриништата се темни, матни, матни – утриништа – утриништа! вечер – ноќта – кога си вечер – ноќта – вечер – утриништа – денот – вечери – вечер – вечер – утриништа, утриништа се црно – зората се над сините – утриништата се над мојата татковина – утриништа, танка – утриништа, утриништа се над горијето – утриништата – утриништа ми горат песните за
за татковина – утриништата се над мојата татковина – вечеришта, вечери – утриништа – вечери и утриништа – вечери. вечер – утриништа – утриништа – утриништа се над песните – вечери – утриништа, вечери – утриништа? вечер – вечери, вечери – вечери, вечери – вечери – утриништа се над песните – вечери – утриништа? вечери – утриништа – утриништа – утриништа – вечери – утриништа? вечери, вечери – вечер -вечер – вечер – вечери – вечери – утриништа – вечери – вечери – вечер – вечери – вечери – вечер – утриништа – вечери – вечери – вечери – утриништа – вечери – вечери – вечери – вечери – вечери – вечери – вечери – вечери – вечер – вечери – вечери


===== CHECKPOINT 015 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

-Ти ли ќе се плашат ли ние
ду
ду
ду
ду
дуќаните
дуќаните
дуќаните
дуќаните
дуќаните
дуќаните Од куќа дуќан дуќаната дуќаната дуќаната дуќаната дуќаната дуќаниата дуќаната дуќаната дуќаната дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќан  Каазикот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќаниот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќан дуќани – грејот дуќанот дуќанот дуќан дуќан дуќан дуќан дуќан дуќан дуќаните дуќаните   дуќаните’дуќаните дуќани креолите дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќан дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот дуќанот


===== CHECKPOINT 015 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

– – – -Тече – -Нодев -Тече -Одрешенија -Болки -Ископачки -Дејце -Навечер -Незнам -Ти си -Алим -Тапанче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тама’ -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тиче -Тече -Тиче -Тече -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тиче -Тече -Тече -Тиче -Тече -Тиче -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тиче -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече -Тече –


===== CHECKPOINT 015 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек човек роб човек човек роб човек ли човек човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли кој ли човек ли личност ли личност ли личност ли човек ли личност ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли личност ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли што ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли личност ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек ли човек


===== CHECKPOINT 015 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

и
мае и мие
мае и јади
мае и носи и не пие
мае,
мое, и по тија
мае и по тија
мае,
мае и по тија
мае,
мае и жние млади се
маат,
мае ќе потечат.ар се плашат оти и рој
маат,
по патиштата кинат.ар на срца
маат,
маат.а млади рој
маат
маат.а млади бочви на гради.а млади бочви на
маат.а млади бочви и жнијат.а млади
маат,
маат, таат!
маат.а млади бочвии пијат
маат.а млади бочви се плашат оти
маат и пијат.а млади бочви што јадијат.а млади жнијат на гради
маат.а млади бочви се плашат оти
маат.а млади бочви што јадиат.а млади бочви што копаат.а стари,
миришуат,
маат.а млади,
маат.а стари,
маат, таат.а младичвијат.а млади г’штат,
срамешТуѓозмеат,
маат,
маат.а младичвијат.а младичвијат.а младичвинат.а стари жнијат, пејдат.а младичвијат.а стари жнијат.на
маат:
маат.а младичвијат.а младичвите бегаат.а младичвијат.а стариве гладливи се плашат оти
маат.а старинијат.а младичвијат.а младичуат.а младичвите ројат.а старине се плашат оти
маат.а младичвинат.а младичвират.а младичвиат.а младичвиваат.а младичвинат.а младичвијат.а младичвијат.а младичвијат.а младичвијат.и младичви


===== CHECKPOINT 015 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

сонце –
сонце –
Салта –
Банки –
Тутуништа –
банки –
полиња –
понатомоси -Танаја,
дулимтишта –
порносишта -Танаја,
таба -Танаја!Таска,
Тава –
у виа селото
гора –
каде
ден -Танаја,
наполни -Ања!Таска –
срце -Таска!Таска,

гора -Кораби –
срце -Врадост -Деј-Носко -лист и таскотник.Танаја -Очумаш-Кој не дава дал да свети пламен -Таско и в поле в поле!Таска -Таско.Таска: -Таско и в поле,
Таска
за душица и в поле -Таска -Накче,
за ли песна:
Приказна за човек -Таска:Таска и в поле -Таска пее -Таска пееТаска.Таска,Таска -Таска пее.Таска: -Таска пее,
И во лито,Таска пее,Таска пее,Таска пее,Таска пее,Таска пее,Таска пее.Таска пее,Таска пее.Таска пее -Таска пее,Таска пее,Таска пее,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане!Таска пее,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане…ТаскоТашко,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане -Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Тане,Та


===== CHECKPOINT 015 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

јди
упете ја сламата и донеси со себе
и
учи од
илим со себе и понеси со себе и кажи се да умрам.
издели од себе си, што би
одев да умрам -и се рути што ги направив.Ако ги надраснеш, што би
одев, што би
посостанал, што би
надраснеш на туѓи маки.И се роси, што бибабнал
издели од срце, што би
изделил со себе, што би
изделил негде на стари маки?А ако ги надраснеш, што биизделил?Слепи ми се, што е живот, што е смрт!Живај на ум, на душата твоја
остани со себе: да се збере на мака, на тежок јад, на маки, тешко болни денови, па постари тага, по лулка
по патиштата рамни.Таму горе -некаде негде, што ќе мине времето
и ти душа,
кажи, стоиш како карпа, стоиш покрај неа
и на карпа!Тешката мака тебе, што би
одредев, што би
ќе ти кажам – да ја прозеде?
Ти така ќе знаеш, само што ќе најдеш да останеш.Ако на човека ти оставиш белег, што ќе најдеш, ем ќе остане да збере, и да останеш во живот, да ја најдеш душата твои – да најдеш во тебе:
и кога ќе најдеш за срина што ќе роди, а кога ќе најдеш, што ќе најдеш?
на човека си му дал живот, на душа имаш…Кој да си ја мери, да се мериш и да си на воздух, чунки да се мериш, да се мериш човечна?Ако ли ќе најдеш, каде ќе најдеш ли, што ќе најдеш, што ќе најдеш?
зараснеш ли ќе најдеш ли кај што ќе најдеш, каде ќе најдеш, кај што ќе најдеш, да се мериш, да се мериш, да отвораш.И што е богатсвоето?
ако знаеш, што ќе најдеш?
не ли само на воздух да зберееш, да правиш, а кога ќе најдеш, да ти стоиш на земја, порта, да светиш на човека ти да влечеш, и на тебе да


===== CHECKPOINT 015 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
в гората живот
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден самовиден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
денчемден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
деннее на дрвјата жнее гора. в гори –
ден
ден
ден
ден
ден седниден
ден
ден
ден морниден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден славките лисја млади
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден лисден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден лисден
ден
ден
ден
ден
ден крилден
ден
ден
ден
ден мотиден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден гората живот
ден
ден
ден
ден
ден
ден крилден
ден
ден
ден
ден
ден
ден мотиден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден седниден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден крилден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден гората живот
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден
денШуден
ден
ден
ден


===== CHECKPOINT 015 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

зори




каде што зората загрне
тој ден сите се
побројни и ничкум
тој дентој ден.По утрина,
тој дентој ден денот светоден ии наКој ничкум да кажеден,ден да трае.Вчеравечерденден ден штоден по денот наденденденденденденден.дендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендендал -денденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденденден


===== CHECKPOINT 015 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

ротун

селјето
плодови
срце.А ти дојдат долу долу наквечерта ќе видам бел ден.Но ти појди наквечерта прокуда ли му горе.Таја си со
срцето засвети,кога веќе е полно,кога веќе
ден да поминиш, таја си душа весела,кога со мотика е богата,кога и в уста да се отвора,ни дава капа и душа добра.Таја рака
заработува,на кантар трепат,а на вечери пресни
ста – радост за цел свет!Не ќе можат ни пет мавај пет ни пет,и пет брати,кога ќе тргнеме по него,уште потешка ни петли,над него,зошто ти не ти се отвора!Како на зелени друми врват,
сичко си врба,на младост голема болка,кога и наквечерта ќе засвири лулка,над гробот – ти ќе се стопиш, патиштата си течат – ти немагош ти.Е така, и така, и така, и така, и тука е – ти, таговно, тако без дно ќе стигниш,без дно – долго,да изгрееш.Нема ли борба,по долги,низ
со широко поле,по долги,цевни,без дно,и нема ли борба?Јагнето што се вее, таговно пропее – таја борба,низ борба:На ним, кога е борбата долго,кога,за борците – никога ќе мине времето, таја мака,кога сама,кога ќе мине времето.А ти тука, ќе се стопиш?Нема борба,кога смртта е борба,кога смртта е посилна,кога мака,кога снагата е посилна од борбата,кога борба.Има ли војна,зошто борба?Не, нема ли борба, зошто
нешто на векот е посилна,зошто борба.На
заботуваш, пуста борба,да умриш?Севда е богата,зошто ја крие борбата,зошто борбата е посилна од борба?Шутка корка сува – болка и борба,кога не пиеш,зошто страдаш.Мртвите рамништа тебаат,зошто си огин – голема борба.Но ти ги бегаш, таговно се знеш,за да ги збереш борбата за туѓи бели дворови – тиштат, таја борба трае.Како на налога – жнее борба?Има


===== CHECKPOINT 015 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

јди си –
нижи си!
и донеси си,
лист
и широкоградо,
одев на гради
и широкоградо кочма!Нема веќе
нижи
и
плодови
срце –
нижи од народни нараци!И в поле шири
и по лицата шимпачи
и високи таги –
ти на плешки,
и бочви,
ви остри на гради –
и водонепроби -нижи си
и пресни -погледни,
без дно над гради,
погледни -погледни,
очивај си!И тука, в поле светлини се
погледни:
и од него,
нижишта
угаснал,
дива,
и на овој свет,
сни,
и,
и на овој свет,
и на светлиот мрак
и темнината,
и на светлиот мрак!Нема веќе
нижи големи,
и на овој свет.Погледни, не сакајќи,
на овој свет,
има,
ко што е,
и на овој свет – и на овој свет
и на овој свет,
колку што е, нема сè што е, само што е…Никој, тадури ине ништо.Пусто, пусто,
и како гердани
и на овој свет,
и, како огин на овој свет – пусти,
усветлишта,
а на сите вересија!Нема ништо ни тага, нема ништо ни тага, нема
угаснато, нема ништо тажно, нема ништодовино високо, живо не можат ни добри
угаснати.Нема, нема, нема ни маки, нема ништо свето, нема ништо, та дури ни златна клетва!И нема ли, аир не умира!Нема, нема ли, не е ли, не клети!И како ни
на овој свет, само што нема крај – ни пепел, ни сува, ни пепел, ни пепел ни земја, ни пепел, ни сува земја, нема како земја, ни стока за живот, ни земја, нема ни пепел, нема ни воздух, ни вода, ни пепел ни прав, нема ништо, ни пепел ни живот, нема ни пепел, ни пепел ни прав, нема ни земја, нема за себе, има ли, нема ни земја, ни вода, нема ли нема ни крв, нема ни земја, ни


===== CHECKPOINT 016 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

: памет, јад, јад!


Зора!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра.
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра.
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра е мојата татковина!
Зоробра е мојата татковина!
Зоробра се затвори, затвори, затвори, затвори!
Зоробра!
Зоробра е мојата татковина!
Зоробра!
Зоробра!
Зоробра!болка се затвори!
Зоробра!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
зобра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
зобра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!
Зоробра се затвори!Зоробра се затвори!
Зоробра


===== CHECKPOINT 016 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

оро








дев ги тагодев,
девдев на гробот.Од тој гроб немаше кој да запре –
дев,со каракамарите в гради.И ако в гради ми се срина по тија брегови, – станав море, – та по тија брегови
дев –
ев на карпа со мотики –
дев –
данок.Подигни се,
научи ми –
и од гробот – тагодев за аргатка, –
подигни си на тија брегови –
в гроб – на таговно гради гради си –
одев на карпа и со мака
в на рамо.И ако в гради –
уште не си на тија брегови,
и на таја брегови – та по друзи брегови да изгрееш –
данижи ги очите твои на тија брегови, –
така за тија брегови продади си и по тија брегови,
и да изгрееш –
и на тија брегови да изгрееш.И на тија брегови –
донеси си,
и на тија брегови –
далеку да изгрееш – тагодев и со мака
а на тија брегови
подигни си
и на брегови.Тешката мака, таја гора,
и на таговно гради си – таговно гради си –
и на таговно гради,
одев, –
со мака
подигни си
и на тија брегови.И на тија брегови
и на тија брегови
да не таговаа брег, та по тија брегови стрмнини, та ги надѕидани,
уста земја, тадури вливаа врба
и брегови на таговно гради –
и таговаа по тија брегови на тија брегови и брегови.И ако по тија брегови бигаи не тија брегови
каде тија брегови – брегови на тија брегови бигаи л’ска не давај да изгрееш – таја брег да изгрееш –
и по тија брегови
о брегови – брег рони ќе изгрееш.И ако паднав во тија брегови наравно, таја гора –
ти да изгрееш – брег – брег стушена –
и од тука да изгрееш – да изгрееш.И ако, пак, тија брегови
од брегови стрмнините рамнини широки да изгрееш, та над полиња од брегови камења да изгрееш


===== CHECKPOINT 016 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

ше,
погледни си –
погледни си –
погледни си –
погледни си –
погледни си -ти -ти -ти -ти
погледни си -ти -ти -тај -ти -ти -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај -тај –


===== CHECKPOINT 016 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

дојди си –
појди си –
зајди си –
нанеси си –
појди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си -зајди си –


===== CHECKPOINT 016 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

чем


Зора – живот и смрт –
Прикаски за

Прикаски за
Тој живот и смрт –
И пет века подоцнаНо во овој животДа се биде човек и живот живот песна песна – песна – песна – песна –
Не тага – клетва – песна – песна – песна – песна –
Не тага – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна – песна


===== CHECKPOINT 016 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

девдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевмајдевдев бевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдовдевдевдевдевдевидевдевдевдевдевдев бевдев со право вдев со поевдев со кодев,сокридев јадев на лист другарките со лист кој беше со накитен сатва кој одеше на ж’с со матни и безгласна радост.Недевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдовдевдевдевдевдевдевдевдевдовдевдевдевдевдевдевдевдевдевдеввдовдовдевдевдовдевдевдевдевдевдовдовдовдовдовдовминидевдевдовмарнодевдовдевдевдевдовдедовдевдовдедовдевдовдовдевдевдевдевдовминиврдовдевдовдевдовдовдовдовдовдовдевдовдовдмадевпошачдовсјавдевдовдовдансдовдадовмиништадовдавминивидаевраштавдајавдавдовмиништебратката гоматазадовдавдовдавпотипотдаввминивнемајдавминивпотипотдовпрашавдовдендавминивминивнекадевзадензадовцедовзадензадовподзадовпроправањезавнемајнекаде ќевминизаправам„имавда умрамсопалимбивдалгазаминидиданзадедовзаправамдисестригавввзадедевзакаде„наудов да епота сум жив закопансо мзамамарка„задедовдедовдедовденсестринавбез мза оризамарка„без работа„без садишзадензадедевиседев дома„без труд„задедовдензадев станавдивден„без работа„без работа„без работа„без работа„со цел дома„со другарката„без работа„


===== CHECKPOINT 016 EX # 002 K 50 P 0.95 =====



Ата
По патиштата е весела
а –
срце со длабоко срце –
Ата –
Со срце –
Тичко без душа –
во срце широко
да –
Величко без душа –
нашиот таговно –
у темно –
околу очите широко
си –
Агора -Тешката душа -Канизана –
Со тага – Вечна –
тагата црна –
а радоста црна –
по долги низа векови –
тагата црна –
по долги, долги и широко –
со широко срце –
по долги, тенки, меки
у долги.Росните
на овој свет се плашат –
тагата голема –
аНескротливи –
по долги, меки -и остри и меки.А тој бел свет е светлиот –
црн.Раскошен човек – човек – мрак –
А на овој свет свет се умира.А тој свет за кого –
да не каже –
да не каже – туку да каже.Следете ја радоста –
Деца на –
нашиот живот свет свет ни пие –
да се вратам -Тешката куќа да каже -Вчерашното –
не го донесов -Тешката куќа да каже -Тешката куќа куќа -Тешката куќа не -Тешката куќа -Тешката куќа да каже -Вчерашното -Тешката куќа за него –
тешката куќа да биде -Тешката куќа да се отвора -Тешката куќа да биде -Тешката куќа тешко -Тешката куќа да биде -Тешката куќа да биде -Тешката куќа -Тешката куќа -Тешката куќа да е -Тешката куќа -Тешката куќа да остане -Тешката куќа заВевра да е -Тешката куќа да е -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да стои -Тешката куќа да стои
тешката куќа да остане,Тешката куќа да стои -Тешката куќа да е -Да се запре, да се скрши -Тешката куќа да остане -Тешката куќа цел свет -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа на векот да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа од татковина -Тешката куќа
наАга и тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Тешката куќа да остане -Те


===== CHECKPOINT 016 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

: ‘Ако ме сакаш, ако ме земја’ —
репете, и честитај си ‘рѓоса!’ ‘рѓоса, боже и старич! ‘рѓоса, ‘рѓоса!’Ние, браќа,куме, имавме чаршии, дуќанот ни запусте,
вкот имавме чаршии!Сами бе, туту монопол бев!Тешката тешка, тешката, црна, тешката – та не ли беше тешка!Кој ја пустошеше Струга?
Тешката тешка!
Деца – болни, бедни!
Неведан, црна, мека!
Пилците маки босавме!
Деца тешки!
Пилците се дигаа:
Камен широки!
Да престане,
нашиот брег
в тежок!Но тија тешки маки
в ‘рѓосаа!
Во борба ли тија тешки!
Севда ја дигаа,
по патиштата тешки,
и стражишта тешки!Тешката тешка!
невесна — тешка!
Тешката тешка!
подзамајав!
Камен широки, рамни широки, високи!Ако ја имаш,
шумоли ги белите.Прикаски тешки, меки, широки!Тешката тешка!
в селото да остане:
афион, да остане!Кој ни ги скрши рацете!
тој го скрши –
афион!
зошто ќе остане од векот.
афион
извори и порта највисока.Кој ни ги скрши белите рани,
афион го скрши
народ!
нашиот брег
ни бестија маки
сичко!Да остане бел човек!Кој ни ги скрши белите шило!
вие тешката мака –
црн, бел, бел, бел, бел.
нашиот брег на векот носи нови удари!Да мине силен, да стои, да свети!А тој брег на векот не ја отворагата на времето,
соѕидан ‘рѓоса, и влече се’ на црно, ‘рѓоса!
срце, тешко, тешко, тешко, тешко — бел свет!Кој направи голема рана наша и како огин падна!
Да е силен, бел’!Кој направи голема рана наша?
Има, има, има, има, има
има, има, има – машки дојки, има, има, има, има,


===== CHECKPOINT 016 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

на темни зори
на пепел
ни
ножото
на вечи
и
ножоли
ни
та
а ред
ножеви
нискот на
и
и нова!
да не ги дели на нижи новините тешки
ниони векови
и
на првиот век
в палати,и
нананазанананаод личјето, и’ ги помати митарите
по патиштата на
нашиот живот!По диеч нита лит в гради
да си р’ти во срце аргатски
ма водоиска со
на тија потта, и
со мотиките
и в гради рамни таги, и
ќе ја помати.По друмажи и таги, и по таги, и по друми лит ги слариш, и по друми на љуба, и по друми на вој по друми друми.По друми на друми на љуба, а по друми на друми на друми на друми на друми.
на друми на друми на друми на друми.
на друми, друми на друми на братски?
како друми на друми?По друми по друми лит?
на друми на братски?На друми друми лит лит лит
така лит, братски?Зошто друми на друми очи го криеш срцето?В селото в гради
ќе ниже таги таги и
по друми?На друми лит лит
со друми на друми аргатски?Штаго в гори
чемза друми на друми, друми таги?
кон тебе малечки, радост друми на друми?
на другарските срца?
да ли ти е ли ти, друми на друми – ниже?Зошто си мелчи?По друми, друми ли тија друми на друми?
зани друми на друми на друми – друми на друми на друми со друми?Прикаски веди, што нижеш, друми на друми на друми.
за друми на друми на друми лит, друми на друми на друми очи, друми


===== CHECKPOINT 016 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

МММММММММММММММММММММММНМММММММММММММММММММММММММММММММММАТМММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММНМШММБАМММММШММВММММИМ),ДмММММММММММММММДМММТМУМММАМ,ММКМДДММММММММММБУМММММММТМММВМДМММММММММММММММКМДМТММММММНИМНМ),МММНОМНИМАТМММАТММЕДМБУММАТММ),МНОММЕРИМ СО МММЛ,ШМАТМ,М:ММНИММИММИМАТУЗАМ:МВМАТАТУМНММИМОН,ММИМ:МИНМЕД,ОРММИМ -МРТУРАМ:МРТМЕДИММИМБУМАТ:ММИМАТЕЛИМДЕНСТВАМ:МРЕВ:МРТКИМВМВМЕРСИМ:МНИМЕРСИМ:МЕКУВАМЕРСИММИМ -МЛИМАТЕРСИМ:МНИМЕРСИМЕРСИМ:МНИМЕРСИМЕРСИМЕРСИМ.АТЕРСИМ:МФАМ -МИКУРАМЕРСИМНИМЕРСИМЕРСИМЕРСИМ:МЕРСИМЕРСИМ:МЕРСИМЕРСИМ:МПАРТД:МЕРСИМЕРСИМЕРСИМЕРСИМЕРСИМЕРСИМ:МАРСИМЕРСИМ


===== CHECKPOINT 016 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

-Ја засви непознатИ -ИгорОд сичкородивиТежњиИ -ИгорОд сичкородиОд лисицаПод лисицаИ растат
ПилскиИ -Тело,ТежњаАнато,ТежњаАнешТежнешТежнешКој нижиИ -ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТи’Ти’Ти’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’Ти’ТежнешТи’ТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’Ти’Ли’Ти’Ти’Кој нижиСе”ОљубовВТежнешТежнешТи’Е’ВТежнешТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’СонцеКој нижиИчИ рекиТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТежнешТи’Кој нижиТежнешТежнешТи’Ти’ТежнешТи’Кој нижиТи’ТежнешТи’Е’ДојНе’Ти’ТежнеТи’Кој нижиШТежнешТежнешТежнешТи’ТежнешТи’Кој нижиТи’Ти’Ли’ТежнешТи’Ти’Ти’Кој


===== CHECKPOINT 016 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да бидат
за нив добра Струга
да
да
по тебе и нам незнам што чеснеше…знам,знам,ни не ме дигаш к’о тија
да
да
да
да
да
да морнида донесов
с а не само со срца
знам,знам,знам,срце –
в из тија
да
одмајав радост сладост
да
одлист сум.Ноќе -наутро,а ќе умрам
навечер…знам -и тија
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
да
по тебе,тија
меко,и
да
да
слатш,мојата смрт
да
в изниз срце проклети
да
и на тебе да ти е брат ти…ич да
да
и на тебе да те галам и на тебе да светиш.Кажи –
дојди,измоли,силно речи -ние сме брат ти…знам и ти ем ќе умрам ем ќе умрам,ние и ти ќе умрам!Навечер сите сили тажи -безбројни тешки маки
да
да
и да те галам —зошто е ноќта богата,невиза по тебе е ноќта весела!Тешката е татковина на мојата душа,изгори ја тешката
и на борбата долго трае.Тешката тага што долго трае!Два дубра ја дигаа снагата!Тешката е богата,увата тешка,срцето,слободно и радосно милно се грее.Ноќе мине силен цвили -ден по него

со рани,слободно и радосно гнетот ми светел.Тешката тешко ми е,низга не и пресназе.Сонце не ја дига и темнината твоја,тешката ни се отвора,и тија
попај и погледни,и смртта вечна!Ноќе мора да умрам и ќе го вратам времето што ми дојде;да умрам и јунак што загинал за татковина…Изгори ја, Вечна,незамерна,срце слатка – тага угасне и ја отвора душата наша!Денот ми го угасне срцето,Ноќе го каже,низ воздух ми запре,да умрам и зазори, и зазори – тага не ми гори


===== CHECKPOINT 016 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Се к’ти –
Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоросна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Боровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Градина Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна ЗоровнаЗоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зоровна Зо


===== CHECKPOINT 016 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

девливи,
шумоли
дов,
дев лице в лице
и,
уста мелистка засвириви,
ти изливи ме зашири корка сува
по патиштата. мрак ми врли. мрак ми се отвора.
Мрак ли мора лудо? мрак не буди.
Не тага, не мрак не буди, туку пусти избивање и в усти
в не црнее
по патиштата на темнината. мрак има, да плаче во темнината скришно, без дно, нема с’лнце, да остане, с’лнце трепти и да не се скрши. мрак срцето ми црнее, с’лнце, с’лнцето и
и – с’лнцето ме житви
в очите ми се налеваа,
по полињата. мрак ниже
ој, вив ниже
ој ниже непознат. мрак с’лнце да буди. мрак ми извираше:
вие го галам, к’ш Вело, да не пукне,
уста ме растажи, к’лни ми душа у монопол
и
шумоли
и да не запре – с’лнцето гори. мрак нема скришно има, а в него мрак, ч’лни милно, в баботат
ој троскот се копат с’лнцето,
и с’лнцето сјае. мрак ми тече. мрак по кривите
и патиштата ми го згинат рало — с’лнцето
има, с’лнцето ме жит
и широко поле ме жит
в гради г’лнце – преполни копачи. с’лнцето ме житце врни широко — в срце ми светеше
подбрашно, а в срце ми светеше крвта, ми се вееше –
срце ми светеше
и с’лнцето ми светеше. мрак не раздвоија од утриниите
и в баботат
в
силно златно, и ‘рѓоса! мрак ли ќе се мери?
И се огин ме столни,
и в срце го стиснав
и л’лнцето! мрак
ден ме в срце ми сјаеше
одев по градиве, по срце ми переше… мрак сјаеш, с’лнце, с


===== CHECKPOINT 016 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

сонце
сонце
сонце
зора
тоје
и не
очучјата,
од векот,
а на утрини
а се рути ноќта,
о
навечер, на утрини го в село деновите на
та,
и в горите утрини на вечери жерн.Ноќе прособуди денот,
на утрини ја се потешки
и
новечер се потешки
очучи,
од векот та не ќе најде татковина,
на утрини, денот тиќе
и ноќта тага,
и  навечер
по тињи гради
и на утрини денови ја удирате утринита,
и  на полноќ изгреваш тија дубравка
на утрини си над полиња,
и на вечери го огрваш небото
та липа
и на вечери нарашуваш,
и зората се мие,
и рутини врба ја дигаш,
и с’лнце – со грутка на гради
и на вечери, на вечери, на вечери, на вечери – на вечери, на вечери, на вечери.Тија радост
и ноќта се мие,
и ноќта и на вечери нараш, на вечери!
така и ноќта те влече,
за тија деновите
и ноќта пиеш, по утрини – со утрини ја мерат.
без да горат деновите твои
и на вечери.Не ли си се катиш, не ли си се з’лнце, незнаш ли, Вело,
кондури, на вечери тешки маки се миеш
и ноќта пее.И смртта сè се мие –
и темнината пиеш!
и ноќта пиеш!Вчера си умрел, вечер веќе не си
и ноќта пиеш!
да пиеш вино, кога не сме гости, вечер пиеш!
На утрини, на вечери пиеш и ноќта си се дигаш.Таму е – тија клетва!
увечер светиш, на утрини се к’лниш, на утрини тага страдаш!
каде си мртов?Таму си редиш вино, ем ја отвораш душата твоја, ја отвораш ли, во темнината пиеш вино ем пиеш вино, ем си пиеш, ем пиеш, ем пиеш, си пиеш!
и дома жалиш, дома си пушриш, дома си пиеш, на вечери – та ќе се лутиш.


===== CHECKPOINT 017 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

за други ни прави
од уста –
пред уста ни црнее
не
по патиштата –
и ред – шири.Нема, нема
аир не зема кај вас
на гради,
и ред –
за други
од уста ни црнее
во гради
за други ни прави –
по патиштата,
од уста не зема, има
о –
нижига корав на гради!Болка за живот голема –
во гради
сичко!Има голема -срце — куќа најширока – мека, весела, весела, јасна, весела.Не давај ги градиве, не давај ги, не прави јадови.Нема голема, јасна, голема -не ќе биде
камен –
извади
пло дно –
камен – обрачи си!Нема голема, јасна, мека куќа најширока – длабока, долга — длабока, длабока -незалпа, нема голема, мека, мека -над неа сè живо!Кој ја мие куќа најширока –
по патиштата – отвора широко, отвора широко порта – отвора шир широки – отвора широко скришно – отвора длабоко, отвора широко – отвора широко, отвора широко, отвора широко – отвора широко!Накрсна, мека, мека, мека — длабока – отвора широко – отвора широко, отвора широко – широко отвора уста отвора широко, отвора широко широко, отвора широко, отвора широко…Не прави, не прави, не отвора – отвора широко…И втаса на душата и отвора широко, отвора широко, отвора широко, отвора широко – широко!Нема голема, длабока, длабока – длабока, длабока.Нема голема, длабока, длабока, длабока – длабока, длабока, длабока – длабока, мека – длабока, длабока – длабока.Покрај неа горе – надолу – горе – долу – долу – широко.
Во темнината гори, горе – далеку.
Деца лежат кај што лежат.
за татковина длабока – далеку – далеку…Болка е длабока, длабока.За сичко — тешко
над неа
нагоре – надолу – далеку.Од него е далеку – надолу – широко и далеку; долу – надолу – далеку над неа се крие далеку -далеку – далеку едолу – длабока – далеку, широко – надолу – длабока.А од далеку – високо – далеку стои.Сонце – далеку — надолу -далеку, далеку над него широко – далеку надолу – високо.Огне


===== CHECKPOINT 017 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

СалСалатика е млад млад војник војник од борбено доба, на светот убав, млад човек полн со радост, богат и богат…
Салатика нов живот, млад човек полн со радост, млад човек полн со радост!
Салатика нов живот! непознат свет, млад човек полн со радост, полн со радост, млад човек полн со радост. нов живот, млад човек полн со радост, богат и богат… непознат свет, убав и богат… непознат свет! непознат свет! непознат свет! непознат свет… непознат свет. непознат свет! непознат свет! непознат свет… непознат свет… непознат свет! непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет! непознат свет. непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет…
непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет…Исцедете, ширете…
да непознат свет…… свет заатика на светот убав… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… мрак… непознат свет… непознат свет… мрак… векот… непознат свет… војна… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… нов свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат свет… непознат


===== CHECKPOINT 017 EX # 003 K 50 P 0.9 =====



Таниз -девНа Струга дуќанот дуќан пазари?
Муриет!
Тешката и тешката мака
И првата голема мака
И –
На Струга дуќанот пазариш
И првата голема мака
На Струга дуќанот пазариш – дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршијаш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга чаршија дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш – Струга дуќанот пазариш –


===== CHECKPOINT 017 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

за себе си и росни.Нема ли срце, нема ли срце, нема ли срце?Нема ли душа?
А крвта тече низ солзи, душа се мие и крвта тече, срцето носи.Нема ли срце, нема ли душа?
Не ли е срце – душа не земаш, не клетиш, нема ли срце – душа – душа не земаш?Од срцето тече реки, реки и реки течат.Нема ли срце, нема ли душа?
Ако душа не влечеш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш, не клетиш,


===== CHECKPOINT 017 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Деј
Мрдниони времиња тешки денови тешки денови тешки -Роди,
Приказни за!
По сокаците рамни
срце родат виновна за
срце -срце што грее!Се клети,
таде с клинци
и темнината црвенее!Роди ми,
срце што свети –
тој е,
срце што свети –
срце што свети -срце што свети!Никој не дава палати,
таде с клинци,
срце што свети -срце што свети -срце што свети –
гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети -гора што свети.
за кого


===== CHECKPOINT 017 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

зори ќе б’лнце светло на зори!
в гроб не ќе б’лни!
„В гроб е живот аргатски!Та од гробот е
у в гроб, и на кого човек да загине!Ако смртта е смрт голема, памет буди!
В гроб го покоси
на дума:
да биде гроб, зошто од гробот за гробот ни бликне –
за кого живот и за кого живот тагата песна пее?Изгори гроб –
да не ја коваме,
за кого робуваме,
за кого гроб немртваме?Ќе б’лнце ли ќе се мери –
од гробот никне –
низ гроб не’ црнее –
каде гроб не’ влече –
за кого гроб не р’нее -изгори гроб од гроб -зошто непознат гроб не к’сне?По него на гробот е -расмрт -зошто не л’лниш,
а гроб за кого смртта е голема -зошто по него гроб не дига?Кој гроб од гробот е веќе мртов, кој ли гроб по гробот никоја гроб не влече?
На гробот е гроб до гробот е -ќе изгрее -зошто гроб за кого живот не сме саде?Та што е гробот?
каде гроб никне -зошто гроб ниже крај -зошто гроб ниже, -зошто гроб ниже?
Сал е гробот, -зошто гроб не сме саде, на гробот не сме саде?
каде гроб не сме саде?Тагата за гробот ни пее -зошто гробот ни е на гробот, -зошто гроб не сме саде?Та гробот е гробот, и гробот ниже на гробот ниже,
за кого гроб бистрица -зошто гробот ниже?
Камен гроб не сме саде?
зошто гробот ниже?
зошто гроб не сме саде?
кога гробот ниже
досадно сме ние по гробишта ниже, гроб не сме саде?Тагата за гробот ниже не сме саде -зошто гроб не сме саде?
Тагата за гробот ниже – зошто гроб не сме саде?
Зошто смртта е голема, -зошто гробот ниже?
Тагата нижи – зошто гробот ниже -зошто гроб не сме саде?
каде гроб не сме саде?
на гробот не сме саде?
Пилците ни в гроб бистри езерца –
та бистри езерца таговно да пеат?


===== CHECKPOINT 017 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

татковина

Зора -Зора -Оребра -Вевка -Оребра -Оребра -Вевка -Вевка -Вевка -Натада -Вевка -Вевка -Натада -Вевка -Вевка -Вевка -Вевка -Тарасвка -Тарасвка -Јадачко -Вевка -Натада -Дејка -Вевка -Вевка -Вевка -Ека -Митрова -Тарасвка -Вевка -Вевка -Натада -Вевка -Вевка -Публика -Тарасвка -Вевка -Публика -Митрова -Леска -Оребра -Ека -Митрова -Камен-Вевка -Тарасвка -Митрова -Публика -Пода -Оребра -Вевка -Натада -Тарасвка -Пода -Вевка -Пода -Пода -Натада -Тарасвка -Ирена -Вевка -Вевка -Вевка -Ека -Вевка -Ирена -Вевка -Митрова -Ирена -Тарасвка -Митрова -Камен -Вевка -Абуареска -Камен -Лидутинка -Митрова -Ирена -Ирена -Вевка -Тарасвка -Ања -Вевка -Ирена -Митрова -Митрова -Митрова -Ирена -Камен -Пода -Нашиовка -Митрова -Вевка -Митрова -Радевка-Тарасвка -Невка -Ирена -Линија -Раскова -Тарасвка -Пода -Митрова -Леска -Оребра -Има живот пепел -Ирена Велосија -Величко -Зора -Митрова -Пода -Ирена Спаса -Нашице -Новица.Танец -Ирена -Даја -Величко -Тарасвка-Невко -Митрова -Теминец -Банки -Митрови -Тарасвка -Тарасвка -Натада -Теминци -Сома -Тарасвка -Тарасвка -Тарасвка -Тарасвка -Пода -Тарасвка -Та


===== CHECKPOINT 017 EX # 003 K 50 P 0.95 =====


Се зори
Лесни и добри, добри, добри нарасни, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри -Намбардовден е денот кога
Пил, деновите наНамбардовденДилбардовденБанки,
Пил,Банки, меки, меки, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добра, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добри, добра, добри, добра, добри, добри, добри, добри, добри, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добри, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добри, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добри, добра, добри, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добри, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добра, добри, добра


===== CHECKPOINT 017 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцелителите липаја
в селото Богомилско НовоселскоИскоБанскоИскоБанскоИскоИскоБанскоИскоИскоИскоМискоИскоДанискИскоДанискИскоДанискИскоИскоДанискИскоДанискИскоДанискИскоНскоДанискИскоДанискДанискДанискИсконИскоправеоДанискДанискДанискИсконискДанискДавискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискИскодавенДанискДанискДанискДанискДанискДанискДавискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДанискДавискДанискДавискДанискДанискДанискДавискДанискДавискДанискДанискДанискМај.ДанискИскоДавискИскоДаутДанискДанискДанискДанискДавискДанискДанискДавискДанискДанискТехоДанискДанискДавискДанискДанискДавискДавискСескиДавискМај.ДавискАсанзаТаванискСојусрцеТаванискДавискДавискМај.НазаостанатиИскоДавискИскопасијаДавискСовлекиДовискНевискТаванискДавискТаванискНанасевернаАвкаСелоДнишеИскоСелоДнишеДеновиТаванискотДавискТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванисТаванискотТаванисТаванискДавискТанискТаванискотТаванискТанискТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТаванискотТавер заземајИскоДавањеТаванискотТаванисТаванискотТаванискотТавани


===== CHECKPOINT 017 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

чем
каде седам со надеж сум –
каде пијам, клети, вода,
ако не пијам, да не пијам ич,
вдивај ја снагата –
во Белград сум – дома кај – дома кај неа дома ли ќе умрам, дома кај неа дома ли ќе умрам –
од вија кладови ќе ја снема,
навечер се клетав – дома ли ќе умрам – дома ли ќе умрам, со мака се клетав
в, наквечер ли ќе умрам – дома ли ќе умрам – дома ли ќе умрам – дома ли ќе умрам – дома ли ќе умрам?
низ таговно умрам,
и кога дома ќе умрам – дома ли ќе умрам?
од тија кладови ја исковаа – дома ли ќе умрам?
и, наквечер ли ќе ја пропуштим – дома ли ќе ја ископам
та –
ако не пијам – дома ли ќе умрам – дома ли ќе умрам?Ако умрам – дома ли ќе умрам?
а кога ќе умрам, изгори ли ќе умрам?
од тија кладови ја гасам слагата за себе,
безбројни ли ќе умрам?Времиња, мачат, болат градовите
окопачки
дајат лицата, мотиките
оките
и слагата –
нашиот живот.Од куќа ли ќе умрам,
срце – да умрам – дома ли ќе ја галам снагата?Родни,
блазе,
и тија очиве ми душа не можат да збереат –
тага ќе си умрам,
оти ме
онија
задека не направив род човечки –
да умрам.А кој раздвоија, нема да умрам – на далеку не правитуку да умрам,
и дома ли ќе умрам?
Не ме жали, не ме жали – туку ме жали – дома ли ќе умрам?
уште ги таги, има, не ме жали;
уште жали – не ме жали; веќе не ме жали, само тага за борба – радост ми – тага не ме тага.
покривај, таговно море ме влече –
блазе налива, тага на душата ме влече, а во усти — не ме споменува.Таму веќе не ги клети,
чемшта ме жали.
каде сум и душа –
надолу ме влече:
посилно ме влече.Имаш ли рака?
каде е?
каде е
надолу е — ја мерат


===== CHECKPOINT 017 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Се к’лни
Не сум жив!
Во борба,
Во борба!
Со борбата засвири срца
На утринта
Дели се колни
Имај срце зазориСе к’лни
По утринтаИ по утринтаКажи смрт што е ровка твоја
Кажи оти куќа твоја
Прикажи што душа е црна
По утринтаКанџа
Речи си млада снаи
Не ми изгреваш
Зоро!
Зоро!
Зоро!
Со песната
Има ли живот?
Во борбата за
ЖртвиТи изгревашПокрај
Зоро,ОсамаТи изгревашЗоро,Тешката песна!
По утринтаКажи смрт што е ровка песна!
Вам со душа крвава!
Исцедете си песна
Вам Вечеро братѓоКој ти изгревашТи изгревашПокрај мојата песна,Ти изгревашНе димирисавашНе ми изгревашЗа себеПилка,Да ја караснешНаташа!
По утринтаИ по утринтаСо солзи во очите твоиТешката песна засвири срце,По утринтаТи изгревашТешката песна!
И по утринтаТешката песна се к’лни
срце што изгревашВам да ја пеешПо утринтаНа утринтаСо
срце што душа стои црнаНикој не метисналНема,ОсамаТи си жена што изгревашИма,Кој изгревашЗа себеПробудете сеТешката песнаАко не изгревашИма,Ти изгревашДа не изгревашТешката песна.
Со клетва скришна песна во градит’Кој изгревашВдиши песнаАко не изгревашАко не изгревашПо утринтаПо утринтаИ по утринтаПо утринтаТи изгревашТи изгревашТи изгревашКако да изгревашТи изгревашАко не изгреешВ песните не изгревашИзгори длабок бунарПокрај реки
Кажи оти песната не изгревашПод полињаЈади во срцеТи изгревашТи изгревашТи изгревашТи изгревашАко не изгревашНе изгревашИма ли срцеВдиши песнаАко не изгревашТи изгревашТи изгревашАко изгреешАко изгреешДевНо ако изгревашНе изгревашЖ
Ако изгреешАко изгревашИ по утринтаИзгори бел денАко изгревашПробудете сеНема ли што да изгреешШта си над полињаАко изгреваш над полињае студенаАко изгреваш над полињаеТи изгре


===== CHECKPOINT 017 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

каде –
каде –
каде –
каде ли –
каде ли –
каде ли – – долови ли –
каде ли – – – –
каде ли – –
каде ли – – каде ли – кај ли – –
каде ли – – – та –
ако ли – далечни ли –
зошто ли – тука ли – – та тука ли – – на брег од брег на брег?каде ли, на брег од брег на брег јад –
каде ли – танок – мост танок и брегови
и в чаршија, на брег, на брег!каде ли – – танок, на брег на брег – брег на брег танок и брег и брег!каде ли – вода, брег танок, брег, брег, брег ред.каде ли – танок заѕидани, брегови, брегови, брегови, брегови, брегови, брегови, тави, тави, брегови, брегови, брегови, брегови, брег, тави и брегови, брегови, тави, брегови, езерца!каде ли, на брег танок живот е, ни брег ни брег, ни брег ни брег, ни брег, брег брег танок, брег, брег брег и брег, танок, брег, танок, брег, брег, брег свет!каде, на брег, брег свет – танок.каде и брег, брег – с’лнце, брег – танок, брег, море – брег, танок, брег.каде, на брег брег гер. брег – брег.
каде, на брег – брег, брег, на брег, брег – брег – танок; брег – пуст брег – танок, брег – брег, брег – чаршија, брег – нискотардигин.каде ли – каде?каде, на брег брег брег – танок – брег – со брег вода и брегови, брег, брег – танок, брег – брег брег, брег – брег!каде, кај брег танок, брег – брег – вода и брег – брег.каде, во брег танок.каде?
каде вода – каде?
каде вода, вода – вода и брег – брегови, брег – танок!каде вода за брег вода и брег – брег?каде вода за брег – вода, брег – брег, брегови, брег – вода за брег.каде вода за брег!каде вода за брег танок.каде вода за брег!каде вода за брег свет


===== CHECKPOINT 017 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

за кого душа душа тага?
Како што се шири бура леб тежок!
Кочи земја длабока – тага.
за други болка длабока – радост длабока.Од далечни и далечнините високи!Како што дрвјата се леат студенски се шири врева длабока –
за други тешко – болка длабока.Извор.Некаде е богата –
од далечнините високи
гладни за да бити силна.По долги, рамни патишта – на гранките добри – шири вода ладна.Очи – на дрвјата високи, рамни – високи, високи – гори.Нема, нема.
Некоја мака – длабока тага длабока, тешка.Ноќе – во борбата с ли ќе б’де –
по долги, стрмни – шири.Ноќе – баботат
и
по долги, меки – стрмни – стрмни.Времиња тешки – меки.Ако времето запре с’лнце – гранките трбаат да л’кнат
во с’лнце –
по долги, меки – стрмни:
не – шири.Камен за каракамен прецеден – с’лнце – змиска мака –
за да б’лнцето змине
за кого душа.Лежи – с’лнце – ж’лнце – каракамен во одаја најширока, мека.Лежи – с’лнце – срце полно, силна вода – с’лнце – огин – огин – жар – с’лнце – вода.По долги, меки – с’лнце – гердани и меки.Нагоре –
извадете:
земјата вода црвенее – с’лнце – огин.Лежи – в село тревете: вода силна.Лежи – с’лнце – вода тече.А в поле п’лнце – с’лнце – каракамен во бунар – вода влечеч – вода.Не ли се к’лни – длабини во вода вода пиеш – вода пиеш – вода течеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – земја – гориш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш.
Не ли ти к’лни копачи – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел пиеш – пепел се дига – пепел пиеш – пепел


===== CHECKPOINT 017 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

дев
дев
дев
дев голема борба
дев –
дев
дев –
дев
дев
дев
дев голема борба
и ги зачмајавдевдеви донесов радост голема
тадев голема борба
и страдев голема борба
одев голема борба
одев голема борба
тадев голема борба
и борбата голема борба
в в таја борба
и борбата крвава.Болка ми ја скрши душата со беспотни маки: бев жив закопан.Заминав со окови свила в гради
в малечки да го мавам рацете
в селото
в селото – гроб бев мртов.Нодов борбајето запусте —
в себе
в го донесов.Од жалба загинав –
в него менат –
в селото малино проклетаја
в селото.Дарителко
да,
шумоли таговно
од пуста земја
в селото в гради
о в крв ме исече и ме однесе в небеса.Но ако имам срце ме влечеа –
а тука ми се сите маки тешки.Зои,
лежишта,
шумоли
в изгинаа
в селото –
в селото селски в поле в поле,
по карпа ме земја притиснаа
в горите горите раце на рацете таја мака страдаа –
в селото писна –
а мелнички
в селото.Одев в поле в поле врбата ч’ска горка пуста мака в градии на карпа ме влечеа и така тешката борба ме однесе во Белград.В поле направив гроб, го исекле, закопан со тутка леб ме однесе в трошна гора, таја борба
в селото свето.Ноќе ми минеше низ полиња в градии ми се веат очите и очите матни
в очите матни.Ноќе ја потпрашував снагата, и
в карпа на векот -распнав во воздух јарка гора, дрвјата горка сува карпа, гранките меки.Ноќе вргнам меко в поле вивнал в поле обрабена со туа од дрвјата ‘ргосани.Изгориштева врз дрвјата и полиња.В поле в поле врба јарка обрабува мојата смрт –
в изази – мрак притисна непознат.Два брега врба стушена – петли в гради, петли в поле
и петли в гради.Навечер – мрак, бура длабока.Чаршиите кули од сниските вере


===== CHECKPOINT 017 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ја
Мр.Мр.Пробудете си црна жена!Изгори ги очите твои
Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.Мр.М


===== CHECKPOINT 018 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

-Чарши
Тасано Родими
Тасано,
Самијо,
Тасано,
Тасано,
Тасано,
Банско,Станисано,
Самијо,
Тасано,
Тасано,Иско,Тасано,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,Тамено,


===== CHECKPOINT 018 EX # 002 K 50 P 0.9 =====


И од векот вековит,
некаде ти се зори
пред тебе стои далеку
и времето сичко –
така тегне високо –
и времето пие –
силно зараснува, –
инекаде ти се на налого –
зошто пиеш –
Тегне на налого –
погледни на гради на борбата
и времето сичко -над ти се на налого –
Ти, на налого –
нашиот живот човеков –
онаа борба
изнам,
инашиот живот за кого душа ми е
у –
така тажиш,
зошто тага ми е -Пуста мака на борбата
у –
нешто што никога нема
лист –
и ред други тешки маки -Погледни на борбата на
и смртта -На борбата,
и борбата на трудот -Тегне на тија борба!Сонце загрмоли скришно
и тегне високо
а -Тегне на налого –
у -некаде борбата долго трае
и во борба долго трае -Очи на борба долго трае -Ти, на налого,
очи на борбата долго трае
над векот -Сонце загрмоли -Тегне на налого -Сонце загрмоли -Тегне на налого -Тегне на налого -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце загрмоли -Сонце за


===== CHECKPOINT 018 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

љубов

дев
дев
дев
дев
дев
дев
дев
дев ред да видам, канеш да видам:
дев
дев
дев
девдев
дев други да видам,
внеси, кајмакот –
дев да видам –
втој – да видам – с клинци –
да видам –
а –
в кајмакот –
ичмакот –
ичмаката – мерак да видам -да видам – да видам, с клинци
в коските
в коските да ми потечат,
и со око да видам: да видам – в очи –
ичмаката
в гради: тако, в гради –
ичмаката – тага голема
а – болка длабока
по патиштата –
в градите –
в градите –
устата се зори –
а можат ли да го измерат –
а -пот и така до -ичмакот –
та – на градите –
с клинци -пот кладенце -расцепен -по друзи.Никој не ни со грутка во гради:
мајсторски -на вратот
а така ми е – в гради
с’лце – со гради – в градите – таја душа ми свети,
а – кајмакот – очи ми мие
у –
чембез дно – на гради лудо –
околу вратот ми црнее!Кој ни век ни век, век – век, век – век – век – век, век – век – век. векот векот – век. век. век. век. век. век. векот – век. векот – век. – век. век. век. век. – век. – век. – век. век. век. век. – век. – век.Наследуваш ли век. век. – век. век. век. – век. век. век. век. – век.Од ден на ден. век век век век. – векот. – векот – век. век. век. век. век. век – век. век – век. век. век – век. век – векот. век. век. век. век. век. век. век – век. век. век. век – век. век – векот. век. век. век. век.


===== CHECKPOINT 018 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

каракамакот каракамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамизамискамизаскороќекопачкизаќес исоќе зберее ли ќе ги снема ли, иќе си остане, аќе зберее ли,
а ич нема ли – личкум не дига, личкум и тага и радост – личкум е лудо кога личкум личкум тажи?
врак личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум личкум


===== CHECKPOINT 018 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Зоро и ти
Зоро – карака си
Зоро и ти – на тија дубравка –
Зоро
Зоро и тија дубравка –
Зоро
Зоро, оти тија дубравка дубравка – тија дубравка
Зоро, тија дубравка – тија дубравка дубравка – тија дубравка, таја дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка
Зоро и тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка
Зоро и тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – дубравка – дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – тија дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – тија дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка. – тија дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка – дубравка


===== CHECKPOINT 018 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

тој и нам ни прави лицата
и
и времето насветлинии
за други народи.Тој нас низ борбата ни прави лицата бледи.А и, и светили се гнетот!Никој од нас немаше цел живот, а веќе нам ни зараснат, како нас.Денот што е на аргатите никога лулка никогапеше идеа на векот.Денот што ни го буди силен од војна.Денот на аргатите никогапна гладно им в гради беснее ноќта весела, ноќта црна.Денот што ни остана во
ден на душата никогапнаа
и времето на темнината не раздвои.Денот на аргатите никогапеа, вечери никогапнаа.Денот кога ние го крепиме врбата по троскот, никога сите ние имавме зазори скришна душа наша.Денот кога имавме
но ние имавме знаме што изгреа.Денот когавевме зелени лулка прелета во темница.Денот кога сите ние имавме
и утринтавме
и на утринтавме на утринтавме гостинка леб по утринтава, на утринтавме лулка.Денот когавевме ние имавме изгреа на утринтавме зелени лулка со златни лулка.Денот кога изгреа ноќта кога имавме прилика скришна светлина да го разбудиме сонце светлоста наша на утринташе.Денот кога сите ние имавме рамни, заспавме скришно покрај лаки од утринта румени ранивме
и утринтавме гореа на утринтавме утринтавме лулка.Ноќе кога имавме прилика на утринтавме на утринтавме на утринтавме ние имавме на утринтавме в чаршија -Ние имавме чаршии со ракии на буки.Денот кога сите ние имавме чаршии со чаршии имавме гостинка в дуќани, вечер на утринта имавме бочва лисна, летнинта, вечер кога сите имавме букии на гради.Денот когавме ние имавме бочвите на лулка
и бочвите бочви, на буки кај цедат, кога сите имавме бочви со румени сенки.Денот когавме го затворивме живи никога имавме две бочви – двата румени, двата румени, на гради покрај лаки маваа.Денот кога сите имавме букии гостинка на гради, на утринтавме, на утринтавме – двата ракии преполни со гостинка леб.Денот кога бевме чисти, на утринтавме по селата


===== CHECKPOINT 018 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Вчерашното златно златно златно златно златно златно златно сонце му заматија рацете, очите, очите: -На Струга дуќан да имам -Зоро златно златно!На Струга дуќан да имам -Зоро златно!На Струга дуќан да имам -Зоро златно!По сока да имам -Зоро златно!Да ги имам -Зоро златно!
Да видам, да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!Да кажамЗа црно!
Да видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!
Да го видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
да го видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да го видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
да го видам -Зоро златно!
И да видам -Зоро златно!
Да го видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Не сум -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Во црвено да го видам -Зоро златно!Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да ја видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Жиро!
Да го видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Во црвено да го видам -Зоро златно!
Да видам -Зоро златно!
Шкоткоткоткот


===== CHECKPOINT 018 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

да и кажав на проштавање.Та ќе каже
извадете и дома ќе јасно и ти со рака кажете, кажете и кажете, кажете: Веди, кажете, Веди, кажете, Веди, кажи, Веди, кажете, кажете: Веди, Веди, Веди, Веди, кажете, Веди, кажете, Веди, Веди, кажете на проштавање! Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, кажете, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди, Веди


===== CHECKPOINT 018 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Аја:Ако е куќа куќа –
в младост,
у Фиданки, зошто да се кријам? -Чаршиите изумреа, Фиданки, Фиданки проклета.Мајки –
шумоли се мајстори.Подигни го срцето,
в душата –
срцето
у Фиданки
зараснете, Фиданки врвете го рацете, Фиданки ве зори
и Фиданки дигај го прагот!
Врешете и Фиданки дигај рака.
Со обрачи Фиданки дигај, Фиданки дигај рака!
Копнат со рака Фиданки дигај рака.
Жими Фиданки дигај рака!
Подгоре, Фиданки дигај рака!
Во рацете Фиданки дигај рака!
Афионки дигај рака!
натиснете ја, Фиданки дигај рака!
И Фиданки дигај рака!
Кажи ја Фиданки дигај рака!
М’лзимоли скришно, Фиданки дигај рака!
натиснете гнетот!
Вредете го Фиданки дигај рака!
Не дигај ја, Фиданки дигај рака!
на наломи скришна рака!
нагоре шибачко!
Подигни го над гори – Фиданки дигај рака!Надолу, Фиданки дигај рака!
Мцулка!
Надолу – Фиданки дигај рака!Стани – Фиданки дигај рака!
и Фиданки дигај рака!Вредете ја Фиданки дигај рака!
Тече, Фиданки дигај рака!
Мцулка!
Под неа Фиданки дигај рака!Течи ја Фиданки дигај рака!
нижи се – Фиданки дигај рака!Надолу дигај рака!
у Фиданки дигај рака!Афионки дигај рака!
изгори ја Фиданки дигај рака!Извор на сите води!
Тутунизана димитропачки дигалка!Пуста се дигна, Фиданки дигај рака!
Ифионки дигај рака!
нижи се – Фиданки дигај рака!Надолу дигај рака!
Кажи ја Фиданки димитропачки


===== CHECKPOINT 018 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

барбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбарбашабарбарбарбашбарбарбарбарбарбардабарбарбарбашашаџипанбарбашабашачајбашамањабарбашашабачмабанчанбарбарбабарбарбарбашабарбарбашачмашачиќамашачубарбанчајбачбарбарбарбашачбарбашашачебарбашашачбарбарбашашабашачмашачбанчичко чебарбашачбарбашачбарбашачбарбашачбарбашачмашачбарбарбарбашачмачбарбашачмашачбарбашачбарбарбашачбарбарбарбашачрмачбарбарбашачбарбашачмачбарбашачмачбарбашачнарбашачбарбарбашачбарбарбан бечбарбашачбарбашачмашачмашачбарбашачмашачбашачбарбашачбарбашачбарбанџанбашачбанбармашачмашачбарбашачмашачмашачварбарбашачмачкришначки бачмашачбарбашачмашачмашачмашачмашачмашачбарбашачмашачмашачбанбанчајбашачмашачмашачмашачмашачпачмашачмашач,данмашачмашачмашачбарбашачмаршачмашачмашачмашачпачмашачмашачмашачмашачмашачпачпачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачпачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачмашачма


===== CHECKPOINT 018 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ќе пијам вино в баборинаИ по баборинаИ по бочви и по патишта
и по дуќани
и по куќи
у бочви
по бочви
во бочви
со бочви
у бочви
и по палати
и по бабо пазари
за други градови
од темни зори, а по селата пеат таговно за живот, ашта и векови.Но зоштош, паметуваш, паметуваш, јадуваш, тешко клетиш.И ако се криеш сама, на срца чекаш сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама и во шталиот живот сама.Јади не се клетиш дома
така што сама
наведнеш сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама – сама, сама – сама.Ако времето не ти дозволи, да знаеш, да се кријам, сама – сама – сама – сама – сама.А ако нема, пеј, долу – сама – сама, во штала – сама – сама – сама – сама…”Јади нема душа, нема ни срце, нема душа
аНема душа – сама – сама.А ако не се клетиш сама – сама, сама – сама – сама – сама.Не пеј, нема радост – сама – сама, сама – сама…”И ако куќа не имаш срце, ич не клетиш сама!”И ако има – сама – сама у монопол.Ако куќа нема – сама нема, ќе нема!И ако куќа не знаеш – ќе имаш срце – сама
изгори го силен – сама.Та ако не се клетиш сама – сама – сама – сама, сама.Нема ли срце – сама – сама не клетиш сама, нема, нема дур има дур не тага.Кантарот се клетиш и бега – сама сама не зема сама.И ако куќа не знаеш – сама и сама – сама ќе паѓаш долу, сама – сама, сама ќе паѓаш долу.Ако куќа не земаш – сама, сама – сама не земаш – сама – сама ќе паѓаш долу – сама ќе паѓаш долу.Да не ја отвораш, сама – сама – сама – сама.А ако е тешка, добра — сама не тага, и ако е тешка.В чаршија не отвора, дури сама, сама – сама – сама, сама – сама.Очи широко полетај ја, сама да стоиш дома –


===== CHECKPOINT 018 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Кое е — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — огин — о


===== CHECKPOINT 018 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

– крепи вода – крепи зелени, радост
шумо,
шуморе – утрини,
шуморе –
шуморе – ти реков – ти реков,нижи капки,
шуморе – си појдов –
шуморе – та не
шуморе – на ти реков – на тија си појдов
шуморе –
шуморе – ти реков
шуморе – пусти
шуморе – а не си појдов –
шуморе —
шуморе – на тија му реков, на тија си појдов – и на тија му реков, на тија му реков, на тија очиш – ти кажав, на таја му реков, на тија очиш, на тија очиш – ти реков!
подигни широко –
шуморе – ти реков, на тија очиш, на тија очиш – ти реков, на тија очиш – ти реков – ти реков, на тија очиш, на тија темнини ми
шуморе –
шуморе, на тија очиш – те ископа с’л’скај милнови!ај Веда и ти реков – не пеј’ј ме –
шуморе – на тија очиш – но, немај со себе — пуста.
Кажи, ограбуши, кажи – тија очи!
воа кај ќе најдеш, – каракаморе – тија очи – каракаморе – пеј’ти
подигни се ‘рѓоса?
А тија очи сурови дубра – тија очиве – тија очиве –
подигни се ‘рѓоса, – тија си – тија очиве –
шуморе – очиве – тија очиве –
шуморе – сичко, што си –
ш’ – тинав тија очиве – очиве, очиве – очиве,
шуморе – тија, сичко – што си – што ја роси –
шуморе – врбанец?Испртнеш, тутуни врба –
дели, – на тија очиве –
да –
и на тебе и на тија очиве – на тија очиве.
зачвири –
и на тија очиве –
од тија очиве –
и на ти


===== CHECKPOINT 018 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ископаси в гроб
и в гроб

у гроб
лепотаскопачи в гроб
тој и гроб го запусте. -На гроб лежи непознат гроб.Таму в гроб лежело човек непознат, непознат. -На гроб лежи закопан непознат човек, непознат.Но гробот лежи непознат.Но гробник на гробот лежи непознат. земја лежи непознат.
Лична е смртта:
Пилците на гробот лежат мртви.
В гроб лежи непознат.
Лична еНезнаен гроб.
Незнаен гроб.
Лична, но мутувед.По долги, меки, меки, меки, меки, меки.Нема гроб а коските не можат да се измерат.Незнаен гроб.
Лична:Незнаен гроб.Има гроб и од гробот копачи непознат.На гробот лежи непознат.
Лична.
Наточи безгласна.
Незнаен гроб.
Салата на гробот лежи непознат.
Лична:Незнаен гроб.Незнаен гроб.
Незнаен гроб.
Незнаен гроб.
Во гробот лежи непознат човек непознат.
Незнаен гроб.
Таганцијата по долги, меки, меки, меки, меки, меки, тенки.Од гробот од гробот лежи непознат.И ноќе гроб лежи непознат.
Жиен гроб.
Пилците се темни.
Житјата се чисти.
Житија се високи.
Живите се меки.
по долги. гранките стрмни, високи.
Живите се тенки.
Живите се меки.
смаени.
Лична -Лична -незнаен гроб.Покрај гробот лежи непознат.Но гробот лежи непознат.Никој не работи.Но гробот лежи непознат.Но гробот лежи непознат.Камен-плоштад на гробот лежи непознат.Два сина, остатоци од гробот таговно на кревките камења лежат.
Лежи на кревките лисја.
Лична -незнаен гроб.Жен-куќа за мртви.
Дафион гроб, гроб.Живи од гробот лепен.
Со дружните гробови лежи непознат.
Мртви гроб – гроб лежи непознат гроб.
И гроб лежи непознат.
Живи – мртов.
Во гробот лежат мртви.
Седни – петли, петли, петли, петли в гроб.вири широки, тенки.
Лична –


===== CHECKPOINT 018 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

да не ти ниже ни стапка
по тија ли,
по тија две острици
по тија две острици големи
за други друми
за борч продај,
да не ти нижеш,
да не нижеш,
да не нижеш,
да не ли,
да не нижеш.Нема ли песна скришна по тебе,
да не к’сне – да ме надрасне,
да не тижеш,
не лизеш,
да не к’сне – да ме запре,
да не лижиш,
знам,
да не те лизеш.Знам, Вело, Вело, море ли дојде —
да не ме угоре,
одев на пелин да се вратам.Знам –
далеку негде далеку.Нема ли живот аргатски живот аргатски?
Има ли човек што носи
над тебе корав јад!
Има ли живот аргатски тутун, има ли мака?Кажете, Вело, Фидан, ќе личам,
копачки да е сè —
да е така!Како не ти кажав,
да не ме срам ме копам кучешки.Од далечнините ги црпам очите –
и се к’ти ноќта црна!
Ич не прави оти е мака.Знам, Вело, Вело, Вело, Вело, Вело, остави!
Мрак ли ти реков!
Кажете, Вело, врвете си ја рацете
да не ме ковам,
нижи ми – Вело,
куќа – порта црна!
Течи си го — и кажи си — Вело, пусто, море што морава —
ти,
ужи ми —
ножи ми, Вело, пусто —
нижи се —
одев со пепел,
донеси и плиска!Ај веќе кажав: Вело, Вело,
со вас, Вело, пуста пелин да биде
по тија две раци — тија две раци –
и петли!Пустата проклета, ‘рѓоса — и сичко —
и петли –
а Вело,
и петлите
по првиот,
и петлите тешки бели дворовита ги пропуштија.Ај само сичко писано —
снага
а — сичко — оти в


===== CHECKPOINT 019 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

ЗораЗораЗораЗораПодаса, жар-птицаН.
ЗораПодаса – петли, петли, петли – петли – петли, петли вгора, двели, петли, петли.
ЗораВгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора, петли вгора – петли вгора.
ЗораВгора, петли вгора, петли вгора – петли вгора
и петли вгора: петли вгора, петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора – петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора – петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора – петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора – петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора – петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора, петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: петли вгора: пет вгора:


===== CHECKPOINT 019 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

ајди црни
у темно румено румено –
у темно румено, темно румено, темно румено, темно, темно златно румено!Угаснеш, црни
у темно румено!
угаснеш, темно румено!Одев со глава на оро!
Севда – одбор се рути
у темно!Угаснеш – одбор црвенее – одбор црвенее – одбор бел.Севда, црноземја, румено?Банки на темни
у темно!Извор ли ти реков, пуста работа – пуста мака –
пуста работа – одбор темницата
за корка сува
пуста!На работа
во огин
на копачи
по полињата
у темно за в село
и ред други
у темно за желание
по полињата
за тутун, тутун, тутун, тутун и вино.Ноќеска таговно
на копачи
на копачи
и ред редени,
појдосадова песна на утрини.
Тешката мака – златни
угаснеш – одбор темницата, темно румено!Одев со глава налева незнаен гроб!
со румено на плешки!
Не ги криеш златните гради
на копачи
на копачи!
на копачи маки!
да бијат леќелите
у темно.
да бијат млади млади да в село
в с’лнце –
на копачи!Камен ли ти реков
за оризите млади да бијат
за корка сува
на копачи!На копачи
на копачи
да не можат, да бијат, да бијат род да бијат.Ако в село носат по лозјето млади да бијат,
на копачи, не можат, не можат.Не можат, не можат, не можат, не можат, не можат!И кога лисјата бијат, бегаат
за род светат,
од работа се плашат
за живот да бијат.Ако в село има ниви
по лозјето млади бијат, бегаат, од родните маки се плашат.
На копачиштата пеат туѓи мака, не можат, немајат, нема зошто да се плашат.И ако в село нема јасичко – бегаат.Ако в поле јанат – бегаат.
каде гонат
кондури со мотики, бегаат
на копачи – бегаат.


===== CHECKPOINT 019 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Сами кула!
Под небото зората се отвора гроб!А в поле
изгори се зори!
Камен – камен – камен – камен – камен – камен – камен – камен – камен!А в полевање – камен – камен – камен – камен!
Заѕидан – камен – камен – камен – камен – камен!На полноќ се отвора гроб!
Камен – камен – камен – камен – камен – камен – камен – камен!Се отвора гроб – камен – камен! камен – камен – камен – камен – камен – камен!
Тами рујно – камен – камен – камен! камен – камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен? камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен – камен! камен – камен? камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен! камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен! камен – камен – камен? камен – камен – камен? камен – камен – камен! ка


===== CHECKPOINT 019 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Има зошто да ја ископам!Има зошто да ја ископам!Времиња,јабачи лопат,јабачки железен маазизам!Покрај врбата,земјата ни златна!Има ли,нижи ли,нижи ли,нижи ли,нижишта?Но има ли јунак,нека распосекаде што стои.Вчеравечер те в коси,изгори го,да не те замара…А тука е и ноќта,скоро е зората!Лежи ко карпа висока,од жалба висока!По сокаците стрмни, стрмни,над деновите широки!Денот на утрини летни е силен!Денот на утринивечер се зелебаа водо студена вода!Ноќе л’сне сонце црвено!Нема ли да изгрее сонце светло?Денот на утрини летни е тежок,Денот нишен – тежок,Денот нишен!Денот нишен е убав!Денот на утрини нишен е убав!Сонце,ден – ден нов!Сонце,ден -ден!Денот нишен не е убав,Но на утрини летни нишен нишен,Денот нишен е убав!Денот е убав!Денот нишен е,ден нишен нишен!Денот нишен,ден -ден нишен,ден -ден!Денот нишен,ден -ден -ден,ден!Денот нишен нишен нишен нишен е,ден -ден -ден!Денот нишен нишен е,ден нишен -ден!Денот нишен не е,ден -ден ниден -ден!Денот нишен е,ден -ден,ден ниденден!Денот нишен нишен,ден -ден,ден,ден нишен нишен,ден нишен,ден,ден ниден нишен нитин нишен никен!Денот нишен нишен нишен,ден -ден нишен,ден,ден нигаш,ден ниден,ден ниден никога,ден -ден ниден,ден,ден.Денот нишен ниден,ден,ден -ден -ден нишен,ден ниден,ден никога,ден ниден -ден -ден!Денот нишен,ден -ден никога,ден ниден -ден,ден,ден ниден -ден,ден,ден -ден -ден, ниден,ден, нискотајтан, ниден -ден -ден,ден,ден -ден, ниден, ниден -ден -ден, нитин, ниден –


===== CHECKPOINT 019 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

ремиња
извори,
заѕидини,
кондури –
заѕида.Старите бочвички бочвички долги, високи и тенки глави црни сурови лежеа – зелени.Не ли ти реков,
Белград – самовилите – ти реков,
речко – и ти реков – зошто ги имаш ли?Има ли негде на светот бел ден?
Со мотика на вратот навезен
ремиња тешки?Од века таговно е – одбор – одбор на јунаци,
шумоли в крв
шумоли
извори,
полни –
по целата земја
и влечат млади јунаци.Од далечнините модри ли се дигнаа
сниските високи,
извори жешки.
Сокриен си
ден ли е – на вој свет!Тешката тага – длабока
реска проклета –
на трудот иводителка ни.
Тешката тага што покоси — длабока –
силно влече со себе клетва.Тешката тага што покоси:
од далечнините модри срца
и од далечнините
по народни страсни јунаци – алова ровка.Извор на живот за кого и за кого никоја смрт не најде.
Деца по патишта од далечнините се плашат –
шумоли скришно
и гинат –
а можат ли да се плашат.Прикаски за болката што долго трае.
И како смртта вечна.Лежи длабоко во срцето
силно
уста тага.Тешката тага и тешката мака – какирена и крвава.Од далечнините модри се дига усто е
по нив
а.
Тешката тага што долго трае.
уста и тешката мака –
и како смртта вечна.Тешката мака – с’лнцето пак свети – тага што долго трае.Како смртта вечна и тешко тешко е – но тешко е – тешко севда и тага што долго трае.Два брега – двата брега.
А болката е посилна, посилна е, потешка –
навечер – с’лнцето запрено
о – а радоста засвири.Тешката тага, кога се зори свети – боли – тешко се к’лни
о – тешко се умира
и тешко к’лнио – тешко се умира.Не пеј песната пее, не пеј песната пее.
срце – болка што душа страда – притиска – но душа што стои пред неа


===== CHECKPOINT 019 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Тешката порта касна,
пуста уста,
по тија гради
по тија
за да се плашат
на далечни
на далечнините.
наведени,
по тија темни
станати.Кој ги влече,низ таја слана на душата човечка?
Тешката порта,
за тија буки дигнаа
од темни зори на далечнините брегови
за кого – не болат,
од далечнините
на далечнините далечнините?И кој те чека!
Тешката порта долго вересија.
Пилците, по тија буки дигнаа,
од далечнините на далечнините.И в чаршија – в чаршија,
на далечнините на далечнините на далечнините.Ноќе
по тија скришна одаја,
од далечнините на далечнините.
во темницата скришна,
на далечнините на далечнините по туѓи бели дворовини.
умоли – в чаршија – скришна одаја – скришна одаја,
зазори!Угаснат,
шегонат, мртов.
Смрт и мртов.На вересија
на далечнините од далечнините на далечнините.Кој тепкаше на далечнините, кој ги легна на гради?
И кој тепкаше на далечнините?
на далечнините на далечнините.Кој ја исече на далечнините далечнините?
Наквечер ли ги раздвои?
Кој ја покоси
изгориштата?
Наквечер ли го каракараа – в таја мугра пресна одаја?И на далечнините
така ли им ги срина
пати градовите?
каде ги печеше на далечнините?Има ли јунак да пропече?
во далечнините в село јаган
дачи скришна одаја?
Тешката порта засвети и на далечнините.
каде ги дигаше
в јаган
наведени со страдна светлина налева врз мојата душа
над ширини,
свири ширини широки,
наши гости.Тешката порта касна,
за тија темнините на далечнините
и на далечнините?
Зора висока,
свири широко
покрај троскот од бистри извори чисти?
Деј го с сичкоса карпа од високи
и широки,
а на високо студенините
ш а в гради стушена ли е земјата?Зора висока!
Во срцето


===== CHECKPOINT 019 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

девдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевдевводеввдевдевдевдеввдиданмајдев,вдевдевдеввдевдеввнидовдевдевдовдевдовдевдовдовдевдевдевда бевмајдевдев.вдовдевдевдовкаде станав селскидевштаравдимагладевгадевввданмајдевдевдевмајстордовредовдевмајсторравда мизедевштасмајгагавмајдансодовдовдеввдовмајдандевминидевсмајдан другарјадевтамајгаи дома направивввминисмајдан чесмајданпаснавдендамајдантавден бевден бевнамајдан сумсмајдантаракитесмајдантаракијатамајдантаракии сумстравзапранизапознамбез работа!да поминисмајдантараката бевмајдан сумнад ним! бев долу на јамата карпа вливавдевда седам в стевдеркии јадови со прекрстени бели камења коравдини!пуста чесмајдан скозадевање желиивзагорч сумнад мојата дига.втидовБелградмајдан скориравстијада се извикамзадуелии по цел свет оставам кај ќепенци лупот и седам долу на земја,да видамкопачки ќе тргнеме ние алатот в чаршија и каракамата ќе ни дига,знам како е,зошто ако ме коваат на ќепенкот бев закопан на ќепенкот со вас!Изворив ли? бевсе коравза оризите млади сум ја исекле,јадевскако се житцеравза борч сумелазапот со карпа,знам ли? бев на ќепенкот лудо бевза борч тежок,туку сувата сува карпа незнаенце длабока бев,смајдан бев војникнаведнатзачмаравзачмаравзачмавдивзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравзачмагладничеамзачкуќамбавзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравзачмаравсрачепоти станавзачмаравзачмаравзач


===== CHECKPOINT 019 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Вчерашното невреме проследено со снег заврши со силен ветер што го зафати речиси Крушево.Сеулците се движеа покрај лакитдермакот.НезаЛежи наминаа преблиску до селото Лакит.Времиња чекореа покрај лакитдермакот.Како на сонца се веат лисјата.Имаа буки,нивни,по темни изби мемливи од туби бели.Имаа бочви,по зимни камења широки,вракливи.На лакитдермакот се веат лимови.Имаа бочви тенки,банки високи,со обрачи рамни.Имаа бочви високи,црвеникави.Имаа бочви рамни.Времиња широки, долги,со темни обрачи.Кој од лулка до карпа високи, со темни изби мемливи камења високи?Имаа бочви високи со темни изби мемливи.Покрај лакитата идеа немаше друг избор освен лакитата идеа.Имаа лакитата идеа со темни избиви.Имаа лаки.Имаа високи езерца.Никој од селото не сакаше сама да прави сенки.Имаа лаки широки.Се пламти со околи обрачи.И снага длабока карпа високи.И од земја снеголи високи.Камен тежок ѕид длабока карпа длабока, длабока.Имаа лаки.Имаа камења високи.Два брега високица високи.Камен тежок камен тежок сумабан со темни избиви.Имаа лаки.Имаа лаки.Ноќеска се веат ли да пуштат вода од стрмнините покрај лакитата идеа.Немаа лаки.Имаа лаки.Имаа лаки.Носаастра со рамни избиви високи.Таму горе на лакитца стушена.Имаа лаки.Шумови високи.На лакитата идеа длабока.И зеленини високи.Денот да пуштат вода од лакитата идеа голема…Немаа земја длабока.Имаа лаки големи камења широки.И петли високи.Имаа лаки високи.Времиња високи.Наточи високи.Таму горе земја широки.Таму горе на лакитца длабока земја длабока.Таму високи.Таму високи.Времиња високи.Таму високи.Таму високи.На стрмнините високи.Таму високи.Таму високи.Таму горе на лакитца високи.Имаа лаки.На лакитца високи.Таму високи камења високи.Таму високи.Таму високи


===== CHECKPOINT 019 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

ММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММММНМММММММ: ММММНММ: ММФ.ММ: ММ-МММУМ: ММОММ:МММ:ММАММ:МрежаМ,М:МрежаММ:М.МрежаМ:МрежаМВМ:МрежаМ:МрежаМ:МрежаМ:МрежаМ.МрежаМ-МрежаМТМ:МрежаМ:МрежаМ:МрежаМТМ-МрежаМ:МрежаМрежаМНМ:МрежаММрежаМДМ:МрежаМрежаММНМ:МрежаММАМНМНМ:МрежаММ:МрежаМНМ:МрежаМАМНМ:МрежаМ:МрежаМНМрежаМВМрежаММ:МрежаММрежаМНМ:МрежаМНМрежаМНМрежаМНМрежаМНМрежаМрежаММрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМрежаМ


===== CHECKPOINT 019 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

караѓоса караѓоса караѓоса карафилети, караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓоса караѓо


===== CHECKPOINT 019 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Мртви
ЗорорТечета –
Вртви
На Струга дуќанОгнени
ЕхниКамен мостНелиКамен мостНелиКамен мостТечета – Вело, в градиНевидетеЗаникадеНевиКамен мостТечетаИскопаТечетаОгнениЗаниетеТи изгревашТи изгревашТи изгревашТи изгревашТечеснаОгнениЖ’ОгнениНожиПо утриниОгнениЗанитиснатиИ заспаниНема ли
ТечетаУгаснатиИ како бураПо утриниРаскопаниАцаИ тепаниМајсторкитеСо темниИ малиТој е на ороИлкоИлкоИлкоДонесиНа Струга дуќанАцаНе ме колниНаАцаНатоКамен мостТечетаОгнениАцаНатоКамен мостТечеНе ме колниНатоКамен мостДодиВо срцеПо тебеШтаматаВремињаИ таговниБанкиМинатозаКамен мостДодиАјдаИчкиТечеДелиИконкоЗа стариниЖ’Тече таговноТи
КочетатаВремињаКој ни оставиНатоДодиШуткаОчиИлкоНатамуМинешКамен мостТаганТаганЖ’ОчиДодиБанкиЛистДалеМинешИма, имаВремињаТаганЖ’ОчиНа работаВремињаТечејНожнатоНа работаВремињаТечеДелиИконкиЛистВремињаОчиПодискотТечеВремињаТечеОчиТашкоТаганВремињаТаганЖ’ВремињаВремињаТаганЖ’ТечеНатамуВремињаТи дојдеВремињаАцаЛистУчУчУчДодинеЖ’ВремињаКангоИчОд сичкиПилПрикасниКаменЗа оризитеЗачмаВремињаВремињаВремињаЖ’ВремињаМајкиНатоСевнициШтанциПодискаПодискиОчугиЛистНатоСевнициИ рекиТажнаОчиЈаниНа трудотНема ли ти да знаеш оти немаш ли да знаеш да знаеш?ТажнаПодискаТечеОчиТаганОчиТаганНа работаВремињаТажнаОчиТажнаОчи


===== CHECKPOINT 019 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

А ти,
Тој си на небото,
А ти,
Зора,
Матирку,
А ти,Зора,
Матиркуре,
Зора, пејмоарЗора!
Зора,нижи,
Зора
Зора!
Зора!
Мртви и
Прикаски!
Зора,Зора!
Ископајте,Зора!
Зора!
Очи црни јаганца – пее,Зора!
Тешката на лицата бледни
те и
сни
у – таговно,
кондури и зазори,
и надеж за
денат,
зазори!Тешката засвири – радост проклета!Тешката тага – но и
афион,
тешката и
у – афион ширно
обожнее и таговно нитка.Како што пее
Салфион – петлите
си синџир ронат –
во борба.Кој е тој – гробот, како што пее
листката и
ко е на вој свет!Пусто ниже, браќа божари!
Жевда – таговно, по тежок тутун,
афион скоривајки во борба.Кој нижи – падиша!
Пилците на светот
по народни
чемв младост се плашат.Зоровна
у – таговно – болка пелин,
силно чемерна е – страдална,
снајат.Тешката тага
срце – тешко е зараснат – тешко клети!Банки дими,
црвени се леат –
силно пеат.Болка се мери – с’лнцето далгите веди
и с’лнцето далгите ронат.Кој ниже ронат,магла се мериш ли,
таговно,срцето грее
афион – и нам, во
нашиот живот аргатка!Наквечер ли ти се мериш!
Та не се клетиш, не клетиш, пуста се мери!
Ти темнеш ли?
Не, ти не земаш, не земаш, само си, ти не земаш!”Лист и пепел
на тија
да!Луњи в поле врба екне!
Кој ниже, како од таго


===== CHECKPOINT 019 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако не су жалиме очи,
каде не сме саде ние
од векот
каде животот е убав
в векот ни трае непознат век.Покрај с години поод деновите наце остана – сецето од се се се се од се се се – кај караките го голема по викиов затворипкиони се плашат златен ефион,сонце златен да се кити…”га се дига ладна,над се во тигрите ведне на цереела долу -над севда не се ведне дубрави јунаци дига палати.Вчера имавме гостинка покрај море,тој со грутка на душата рече чмае во уста и шири крила селски трендафион!И по кривите лисја зимни,кривите лисја тлеат а трендафион,над се,над гробот се мие пламен -над гробот се мие пламен јад,над гробот се запираше пламен,над гробот се шири екстезија.над гробот се зелеси водо студена вода длабокаче -над гробот се зелесите малечок погледнати се ‘рѓосаа,над гробот потече потече пламен од кој потекоа вода го снема,над гробот поте


===== CHECKPOINT 019 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Салата в гради
афион
та ниже друвка
афион –
со орион вода
афион – вода
афион – вода
афион – земја – воздух
афион – вода
и реки вода
о!И има виа вода
та по тија реки – вода
афион – вода
така маслинка!По тија реки – вода
афион – вода
афион таја вода
нашијат
де, пуста и јасна.Да ве р’ти водорасп’ти солена вода
и пишии водофуов бунар!На ним дрвјата, на дрвјата лисјата, на дрвјата – дрвјата, на гранките.На ж’лтата од водоафион – вода
в силна пот се мие
в бурава
афион – вода
по патиштата
афион!И петлите пеат – вода на светот!И петлите пеат – баботат!Пробудете се
афион!Извор вода – вода човечка – вода – живот!Времиња, маки, скотски маки, селски маки, но и сè постари.Течи сичко – врева!Пробудете се
в гората!Прикаскајте сичко –
и в срце и душа да в коси!Ух, в срце да свети
занавирате!И петлите – в срце да свети самовилите – в срце да свети
по вас –
и души да свети!Нема души наранети од смртта!И петлите – живи да светиме!И петлите – в поле сите векови – да светиме –
и петлите – в поле врба да светиме.В полноќ тераспив – в поле над гори рана!Сонце – петлите
в гората
афион – вода пиеш, а в крв се мери.В полноќ – в поле врбата се мие.Салата заѕидан и пелин – вода – вода пиеш.И в поле студенце – вода грееш!И в прва темница бликнат клетвата ни тече…Сонце – вода пиеш!Таја вода – вода тече!Од темновна изворидна вода пиеш, од крв се носи!Сонце – в поле в поле влечеш – вода тече – гориш.Сонце – вода црнее
нашиот живот!Радост – вода се пие.Радост – пепел се мие! бел ден – вода се


===== CHECKPOINT 019 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

подигни очи –
угаснеме
подигни очи –
срце –
срцето
срце –
да е –
срцето ми – очи – очи –
срцето ми е – очи – очи – очи
срцето ми е – душа – душа – душа мека – душа – очи – очи – очи – очи – очи – душа.Нашава доба – очи – очи – очи – душа – душа – очи – очи – очи – душа – срце – душа – очи.Прикаски за – животот.И ноќе – очи – очи, душа – очи – очи – очи – обрачи – очи, усти – жит, обрачи – скришно – дно – очи.За
занемеа, таговно
во – широко скришно – животворишта – заспано – очи – скришно зачудено:
за, клетва – клетва – налева
за – радост –
за – смрт – нема ли скришно
забрането – клетва – клетва – клетва – и живот сме.На работа сме ние полнобројни, тависоки – високи
плодови –
нагоре сме снисмаени
нагоре до небото
надолу на оро и долу по целата земја.Тешката ни душа ни отвора
загоре и одгоре –
по целата земја –
загоре долу – – надолу – надолу по кривите – надолу по кривите матни брегови
по целата земја на веков
с.Враметежи — в градите длабичи –
тамата матна ни стапка на живот ни трае.Та веќе никне силен пламен, крвта ни се зелепотат –
легнала –
и налевала како богата ровка.Та не се плашат – ние имавме, ние имавме оро и прилика
нашава век.Вие ли дојде век си останаа темни сурови
и од мака пропуштија –
пустата затворете и с’лпнат
народ –
срце – болка голема –
дојди си —
надолу по целата земја
зараснеме
за села
да си мине –
нагоре –
силно
покрај сè
дојди си.Ти изгреваш – се над ним –
силно зазори го шириш –
во борбата борба.И кога свети – крепи тешки маки тепка
кондури –
по тија борба те


===== CHECKPOINT 020 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Тешката борба за татковина ја влече и влече.Тешката борба со ѕид ја влече и влече борбата за живот, борба за живот – мачат сесилна, крвава борба за живот – крвава!
Севда е борбата – борба за живот – борба за живот.
Тешката борба – борба за живот, борба за живот…Тешката борба за живот трае и влече:Тешката борба за живот е крвава.Како борба за живот, борба за живот – борба за живот, борба за живот, борба за живот – борба за живот, борба за живот – борба за живот…На Струга дуќанот пазари – пазари – кошница пазари – пазари – чаршија – дуќани – пазари – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – пазари.
Се умира за живот млад…Тешката борба за живот трае и влече:
А за живот млад!
Камен, тутун – чаршија – чаршија – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – чаршија – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани – дуќани.
Тешката борба со ѕид ја влече борба -Да збере бел ден – да се збере млад живот.
Севда е борба за живот, борба за живот – борба за живот.И покрајта борба продолжува.
Афионците изумреа – чума, чума за живи,
с’скапанаа – чума.И покрај борба пролетав борбата – борбата ја дигавдајата,
тагата церее – борбата посилна –
таја борба посилна –
тага, чумата посеана!Деј гибе меса голи
в,
сонцето стутули
уе –
по сокаците, тутунјата
по секаде – пазари – чаршија, чаршија – чаршија – дуќани – дуќани – дуќани – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија.Како борба со ѕид ја влечеш –
кондури борбава борбата за живот – борба за живот.Тешката борба долго трае, а борбата се води -.На Струга дуќанот, чаршија – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија – чаршија.Се’ е тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, дури тешко, тешко, тешко


===== CHECKPOINT 020 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Сами
Имав голема мака -Таја -Камен!Изгори -Ирена -Наташа -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја -Таја!Таја -Таја -Таја -Таја -Таја


===== CHECKPOINT 020 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Кораела не чека сама
Копаја не чека сама
И дома и дома оставам сама да си ја честее душата сама
По утрини ја пиела крвта
Жилите темни крилца тенки,
ледни
у корка сува леб,
срце длабока тага
со страдна
и пот на срце ми крепи
Копаја песна пее -И петли в село пеат
Та не чека сама
Пилците чекорат -листката,
листката – куќа,
у темно загрнува
Та се отвора
Копаја песна пее –
Лист не чека сама
Имач кој пее – одбор од
Со каракамен на душата
срце – песна пее – песна пее -И петли в село пеат
Лист нижеш,
Со каракамен на душата
Со каракамен на душата
Копаја песна пее – песната пее – песна пее -листката пее:Нема ли ти да се дигаш,
Тешката песна пее – песна пее – пее – песна пее -и душа пее – и душа пее –
Лист за с години
Два брега – душа пее – но душа чека
Два брега – душа отвора
Два брега – душа отвора
Камен на срце срцето
Со пот на душата отвора
Не ги клети очите
В ја отвора
Два брега – гроб го отвора
на
Севда на душата
Лист за души – шири срцетоНема болка нема дур свети
Лист за душа
Кој ја отвора
Наточијата душа
Лист за душа – песна пее – а душа отвора
Тешката песна пее – песна пее – лишена од солзи
Лист за душа – пее – песна пее – песна пее – но душа не отвора.И петли в село пеат
Лист за душа пуста
Лист за срце, а душа чека
Прикаска за животИ реки мали,
Лист за душа
Лист за срце, а душа за душа за душа – песна пее
Лист за душа
Та бијат
Лист за срце тага – песна пее тагата пее – песна пее – песна пее
Лист за душа и душа песна пее – песна пее – песна пее – пее срцето што стои – песна пее – песна пее – песна пее – песна пее –
Два брега, што е за душа срцето – песна пее – пее тагата песна пее – песна пее – а душа отвора – песна пее – пее – песна


===== CHECKPOINT 020 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Зора – Струга – Струга,Вившиот – Струга,Од Струга – Струга –
ТаикосНаталовИ реки – СтругаАга – Струга,ТабуништаОд село БелчиштаИ поља – Селски брегА од СтругаАфионПод реки водаНерешенаЗораНа СтругаСевков,В’лкиНа СтругаОрешенаТабиитеАфионДва брегаАфионИма,В’лтиШамбарИгорТабанИв,АјдутинИлтиНепрооденТабаНВевИгорТабаНВевИгорТабаНВевНевИгорТабаНевИгорТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТабаНевТа


===== CHECKPOINT 020 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

за бордели бели, темни, меки, тенки, меки
поковани, широки, рамни, тенки, тенки, тенки, меки, високи, долги, меки, тенки, меки, меки, високи, меки, високи, високи, тенки, широки, високи, високи, високи, рамни, тенки, меки, меки, високи, меки, меки, тенки, високи, тенки, високи, високи, високи, тенки, високи, тенки, тенки, долги, високи, тенки, високи, меки, рамни, тенки, високи, високи, тенки, тенки, тенки, високи, високи, меки, тенки, тенки, меки, високи…Има, има, има, има, има, има, има, има… има…Има, има, има, има… има… има… има, има… има, има… има, има… има… има… има… има… има… има… има, има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има… има


===== CHECKPOINT 020 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Се к’ти,
Д’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’л’


===== CHECKPOINT 020 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И дома,
И дома,
Тешката проклета –
Тутун
Ташуле -Тешката проклета мака –
Салса,
Дечко -Дејта се р’ти:
Лист одлева -лист ги дига коските
Банки ташуле -Тешката мака
кожи
на
Тешката пот,
таја тага горка -Тешката тага
у пот се дига –
Скотски клетва
Наточијата мака
на тешко засвири.Тешката мака е тешка, тешко засвири –
тешката тага на
тешката мака се дига во душата
тешката мака -Тешката мака
у пот се дига на долга низа -Тешката тага се дига на долга низа.Навечер се тажи -Тешката тага се дига -Тешката мака се дига -Тешката тага се дига
и ноќе -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака свети -Тешката пот се дига -Тешката мака рониса -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката тага се дига -Тешката мака
зачмае -Тешката тага се дига -Тешката мака лежи -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака ја дига -Тешката мака се дига -Тешката мака пие -Тешката мака боли -Тешката мака рониса
Тешката тага се дига -Тешката мака мори се дига -Тешката мака не се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака не умира -Тешката мака се дига -Тешката мака отвора -Тешката мака не зема -Тешката мака ја дига -Тешката мака се дига -Тешката мака ведне -Тешката мака се дига -Тешката пот и снагата за татковина цмае -Тешката мака лежи -Тешката мака е тешка -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака пие -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака се дига -Тешката мака ведне -Тешката мака се дига -Тешката мака Веда се дига -Тешката мака ведне -Тешката мака се дига -Те


===== CHECKPOINT 020 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Се зори на далеку понеизвесницата
Деца
Не бијат огин јаките родни лисја
Децалинка безгласна тага прокопајте
Салта без да тага тага се човечка тешко
И растат деновите со радост мали.Навечер во утрините наквечер кај што има стока, врева, врева, врева.Старите бочви со вино црвено румено горкале
каде што л’штат белите лободи.Покрај румено знаме врват песните на
и пијат вино црвено, како што си пијат крвта подоцна кога се опијануваат, слушаш како пеат песните од гавранот.И пијат вино црвено, по тивките кини
во по селата.Таму пиштат раци,
околу букинат леб.Таму горе на далеку сниските над тивките брегови лежи гроздовите грозје, румено, румено.Таму долу румено ги бере златните лободи луто далгите грозје.Таму си пијат вино црвено,таму горе на далеку стегнала румено.Таму си пијат вино црвено, секаде раци сум верена, негде сувата, долу на далеку ладна пот.Таму горе на далеку димиваат лозјата млади лободи, тадури грозје румено!Таму кај што имам вино румено сум, тука имам румено, дома имам румено, покрај езерцето румено, дома имам румено – румено, дома липен, негде сувата – румено, негде сувата – румено – румено, кај што имам вино румено – румено!Таму, на далеку брег од долови, танок мост – бунар мост – мост!Таму – в село ја румено ми црнее, танок мост – мост!Таму мост – мост!Таму мост!Таму мост!Извор вода – гроб!Таму вода – гроб!Таму горе – гроб!Извор вода – гроб!Ноќе – гроб!Таму гроб!Таму гроб!Таму гроб!Таму гроб – гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб! Таму гроб – гроб!Таму гроб! гроб – гроб!Таму гроб – гроб!Таму гроб – гроб! – гроб!Таму гроб!Таму гроб!
Таму гроб – гроб!Таму гроб!Таму гроб!Таму гроб – гроб! гроб – гроб – гроб!Таму гроб! – гроб – гроб!Таму гроб!


===== CHECKPOINT 020 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Зора -Дејуваш -Зорора -Дејуваш -Зоророра -Зорора:Зорора:Зорора:Зоророра:Зорора:Зорора:Зоророра:Зороророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зоророра:Зоророра:Зорора:Зорора:Зоророра:Зороророра:Зорора:Зорора:Зоророра:Зоророра:Зорора:Зорора:Зоророророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зоророра:Зорора:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зоророра:Зорора:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зороророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зороророра:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зоророр:Зоророра:Зорор.Зорорка:Зорора:Зородели:Зоророра:Зоророра:Зоророра:Зоророра:Зорородели:Зорора:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зородели:Зорора:Зорородели:Зоророра:Зорора:Зорора:Зорора:Зорора:Зорорница Зорора:Зорорница Зоророра:Зоророра:Зорородели:Зородели:Зорорница Зорорака:


===== CHECKPOINT 020 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Кани,
Та не пеј, та не пеј, та не пеј, та не пеј, та не пеј, та не пеј, та не пеј, та не пеј, та да не би, та не пеј — та не пеј — та не пеј — та да би, та да би, та не пеј — та не пеј — туку се, да би и — трепти – та не пеј — врба — алки да би глан, та си клавам —
лист за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун за си — тутун — тутун за си — за си — тутун за си — тутун — тутун за си — тутун — за си — тутун за


===== CHECKPOINT 020 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Зора – гора
Зора – гора маките
Зора –
Зора – гора дели.
Зора – гора
Зора – гора дели.
Зора – гора дели.Ако е – гора дели.Зора – гора дели.Тутуно селото – гора дели.Зора – гора дели.Аскелца – гора дели.Аскелца – гора дели.Аскилца – гора дели.И водопадна.
Зора – гора дели.И водопадна.
Зора – гора дели.Зора – гора дели.Зора – гора дели.Аскилца – гора дели.Та гора дели.На воздух л’штат песните.
Та гора – гора дели.Зора – гора дели.Зора – гора дели.Шумо – гора дели.Зора – гора дели.На воздух л’штат лисјата.
И огин – гора дели.Та гора дели.Во огин – гора дели.Камен – гора дели.Зора – гора дели.Копачки дели.Та гора – гора дели.Зора – гора дели.Копачки дели.Зора – гора дели.Два брега – поле народи.
Еден лути ја – гора дели.
Камен – гора дели.Та гора – гора дели.Та гора – гора дели.Та гора – гора дели.Та гора дели.Појдов – гора дели.Два брега – дрвјата. дума се плашат, двата ги окриваат.
Два брега – двата дипат.
Од сичко поле пиштат – гора дели.
Тешката се зори
– гора силна!
Немеа – гора, изгори – гора,
чем студен – море
та,
на утринта.
Два брега – вода се дипат.
Се плашат двата брега.
Кој раздвоива, кој раздвои – в гора – гора.
А таја гора
за, а тука – гора –
за татковина.И има – гора.
Два брега – вода нарасна
на.
Два брега – петли в село – в село –
думачко – гора.Та гора, а тука – в гори.
Невреме – в гора – двата брега – на миндерба –


===== CHECKPOINT 020 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

РаскиналАмисијаКој умрел од болка црна од рани зори –
ПрикасканалДа ли умрел непознат?Кој умрел од болка длабока во срце што се зори налева, во срце што се зори налева?Ископајте длабок бунар – притискај, мртов е грејоне, с’лнцето што стои подоцна,
натошкокот што веќе свети:Ископајте длабок бунар, жар да в коси пламен!Ископајте длабок бунар – пусти и меки реки –
куќа цел свет земјоплод!Ископајте длабок бунар –
мое срце трепти и влечеј длабоко –
нижи длабоко
да биде живо!А тука – баботај длабок бунар – гроб длабоко в срце –
стија бијат росни, мека рана што отвора.Ископајте длабок бунар – преполни маки – заспани
куќа цел свет!Камен тежок живот –
по долги и болни рани, маки болни –
куќа длабока во срце снеговно!Но ако куќа црна:
за црноземните гробови – гроб море ширен, пусти да стои,
по долги, лути рани, таги и големи, тешко клети!И ако куќа црна – нема ли да е богата?Камен тежок живот пусти, тежок живот – тешко, тешко, тешко ни солзи – тага пелин!И ако куќа црна: море да е тешка – мака и борба гладна – тага тешка – мака тешко
да се умира – тешко клети!Лист по душа – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко – тешко, тешко, тешко – тешко!Нема ли бел ден – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко, тешко, тешко, тешко – тешко, тешко, тешко – тешко!Да се запре розите – солзи!Но можат ли да гнетотат, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко – тешко…зошто тага – тешко!Шумоли ковани со тучмарка сува леб, троскот човечка!Но ти изгреваш на далеку, наливаш во борба пуст таеш, тешко клетиш на кантар – тешко, тешко душа тешко – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко!Скотски е в срцебиен – тежок живот…В полноќ тага таеш, тешко – тешко и тешко…Но маки –


===== CHECKPOINT 020 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Салат
та
афион!
афион!
и на кантар!Чаршиите!
лежиците ли?Но ако тргнеме од куќа в куќа редиш:
по тија пет думи
маази!На кантар студен – море широки –
чемлист!Сами на кантар студен – море меки
со високи шимпир гради!Тешката мака, тешката, тешката крвава, мори!Лежи од пепел
за таговно:
кога по тија долги, меки крила
на долги и бујно широки сајбии, крепи тешки
у темно темни
по тија темни сенки!Времиња тешки
по народни думи
по народни думи!Ако на кантарот залиеш со крвта твоја
да знаеш од друмишта на плеќи
по народни мајстори
по народни мајстори!На кантар студен – море меки –
по тија долги, меки, меки, меки, меки, тенки –
по тија остри, меки, меки.Тешката мака
на утрини
ме споменуваш, Вело, однесе ја –
на ќепенците
снеш ли тија беслева?Кажи, што да кажам за аргатите –
в младост, пусти чемерна –
но ќе остане
по патиштата
со страдна проклета, јасна, мека!Тешката мака, тешката, тешката, тешка
на минлива, голема –
по патиштата снискашен е
по народни мајстори
у темно:
и потта мака
ш со мака отвора шимпир
да знаеш.Тешката мака
под тија пот се мие, јасна, а закопан е –
од лулка до гроб
камен,
блазе на гради малечко:По тија пот се мие,
рака на срце нарашена.Тешката мака, тешката, длабока, мека,
изгори, тешко засвири –
незнаен свет и тешко
бездна –
тешката тешкодож’и алова –
око е тешка…Тешката мака крвава – крвава, солена, мака што стои пред неа.Камен тежок живот е тешка.Тешката мака е тешка – тага голема.Тешката мака лежи -вишното срце страда
с дели, тешко клети, тешко се клети!По утринижи, тешко засвири – тешко прокопса –


===== CHECKPOINT 020 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, радост нова песна
Зора,
М’лта ќе остане –
М’лта ќе остане –
Прикаска,
Времиња и клетви -Нема ли крај
и темнината
силно, нема ли море
и темнината ќе мине –
на воздух –
ден – на воздух
а од векот на деновите –
а од векот на –
на воздух – на земја
изгори –
на пепел –
а од векот на –
в поледете –
у темно зазори –
а од векот на
има –
а од смртта на
на оро –
на пепел – шири
тој од врба – мрак – мрак – а карпа – мрак – сума клетва на
оган врз
и врз
нашиот живот –
на трудот и – на сума клетва и на
копај ги -Мигра,
на трудот и:
изгори – шири
покрај врбата,
и првата и првата:
на срца
на
и првата: на
нашиот живот, на кантар студен – ж’лтач – с’лнце радосно
и првата:
и првата:
и првата: на
и првата: живот клетва –
на кантарот – клетва –
навечер – на галаси реди
у првата:
за првиот: живот клетва заѕидан,
нашиот живот клетва за себе:
и првата: смрт за –
нашиот живот –
на срца
заостанале -Денови.Натаму, Вечерата – на оро –
и првата:
нашиот живот нов!Онаа што душа роси
и првата: на оро – на
зачмаени
од јад –
навечер
со таговни.Ја пееше – песна – и петлите
и првата:
уште од пелиндутин – песната му в село пееше на борбата:
нашиот живот –
и првата:
срце – војна за живот.Стани си вечер, пусти јад авечер
срце – Вечерна, засвири, Вечерна,
изгори,
нашиот живот
со страдна душа –
нашиот живот –
на трудот и –
тешката зана
од далечни времиња!Но наквечер пиеја – на полноќ, за
одквечер


===== CHECKPOINT 020 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Роди
ни од татковина –
нашиот чесен занает.За
не видовме ли
каде
но е,никаде – а тука на секаде –
на секаде.Наведениве мужи!Штамата,
наведениве само од утрини
ниве никако сенки блештат!Одев со брат до гроб – таја под ним дрвјата светеа –
наведениве – и незнаш ли да знаеш,кога ќе в рака
Белград – Белград – в прва темница
и в прва темница
у првиот ден во зора
и првата темница?Не ли ти кажав,
а се житце?Кој ни замати извори бистри езерца зараснати?Та не ли ти кажав, по утриниве, на наломижи бели?Има ли, има ли, има ли работа
под карпа –
покрај дуќани за дуќан?Лист за мерак
и мотики…Пропаднав долу по брегови?Наминав, пустиножевив!В полетав – на брегови ли беше – брег!Подигни ги белите брегови
внија длабоко
на брег.Два брега – двата брега.Два брега – двата брега.Кој ни замати војна за родба!Вчеравечер со
изгори карпа замаен со високи летни летни л’скави потливаше
од жалба.Тешката тешко засветија гора зелена.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини од брег веков.Како на небото гердани
по темни.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини.Два брега – двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. левиот – двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата брега – двата стрмнини. двата стрмнини. двата брега. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата рамнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата стрмнини. двата


===== CHECKPOINT 021 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете и по пет глави од пет срца, и ограбете палати и градови.Вие му песна пеете, на — роб,
лудо
уста
застанете!
Кажете му песна пеете,
каракамен!
Прикаски не се кати!
И пет срца наранети
у вишен сирења ќе ве ископа.Наквечер – в темнината
лепете
да не каже оти в срце сме сичко.Угаснете
да не го каже –
да не каже оти сме го зеле,
да не каже оти сме го зеле,
за кого каракамен сме го зеле.И в бафчи трендафилите наранети
очумаени,
по народни дубрави и клетви,
за кого каракамен сме зеле,
да не каже оти сме го зеле,
за на проштавање сме го зеле,и дома сме го зеле,
така што сме го зеле –
за кого раѓате!Времиња тешки маки тешки дојдова во борбата,
да не каже отитој ни умрел,
да не каже отидека сме го ископале,
и дома сме го зеле
задека сме го зеле,
за кого сме го зеле –
да биде свето,у вишен да го ископаме,
за кого сме го зеле,на кого сме го зеле,
за кого сме го зеле,
а кој сме го зеле,
за кого сме го зеле,
за кого сме го зеле,
за кого сме ја зеле – но сме ги зеле,
за кого сме го зеле,
за кого сме го зеле,
за кого сме го зеле, за кого сме го зеле, за кого сме го зеле, за кого сме го зеле –
за кого сме ги зеле, за кого сме го зеле, за кого сме го зеле, за кого сме го зеле, за кого сме ги земале.Времиња тешки маки, таговни рани тешки.Времиња тешки, големи, тешки, големи, меки, големи, тешки, големи – но добри, тешки!Мрак, вишен, веднеј – тија росни маки
по народни дубрави.Пусто е – тија буки димитропуди, горко,
не стануе – тија росни маки,
по долги, меки, меки, меки, меки.


===== CHECKPOINT 021 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани си синџир железен кондури
зачмае
зачмае
на с ножеви
ко копај в гради
и алатот клета цемен од градијето.
Тој нижи в гради
на ж’лта гостинка капаче – чеиз, копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај кој копај копај копај копај копај копај копај копај копај копај


===== CHECKPOINT 021 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Зора:Ех, браќа, мерак ти дал!Зора:И по сокаците чекорат
кондури до јунак скотски!Зора:Минете – и нам, млади се, таговно ќе јасно грејневе –
по сокаците чекорат
кондури до јунак в таја мугра.Зора:Минете – и нам, млади коваат
така голиот живот
да л’скајат!
Реките коваат
и зората се зори –
и зората се зори –
од гроб до гроб –
и зората се зори –
кога по кривите вадијат
и зората се зори –
и петлите се над деновите –
за голиот живот
за други амови коваат
за други!Зора:Деј гиди,
за други коваат
така на наломи
задури во темнината –
по патиштата дрвјата
на друми
за други цел свет!Зора:В полноќ се мие
за други градови –
за други градови –
за други градови –
за други градови.Зора:Исцедете длабок бунар –
за други градови –
за други градови – за градови – за градови – за села и за градови –
за градови – за градови – за села – за градови.Зора:Таја, браќа,
за села
за други градови – за градови – за градови – за човечки правдини:
за градови – за села – за села.Зора:Деј гиди,
за села – за градови – за села – за градови – за села – за патишта.Зора:Од куќа до куќа – за куќи – за стока.Зора:Наквечер, на утрини
и по селата – за села, чумата се таговно,
и в баботат
на утринта –
и времето се зори, се над селата.Зора:Од сичко – одбор за селски маки
и зората се зори – в село пеат
и зората се зори – првата се зори – првата вечер – првата вечер – првата вечер – првата вечер – првата вечер – прва вечер – првата вечер – првата вечер – прва вечер – прва вечер – прва вечер – првата вечер – прва вечер – прва вечер – прва вечер – првата вечер – првата вечер – првата вечер – прва вечер – првата вечер – прва вечер – првата вечер – прва вечер – прва вечер – прва вечер


===== CHECKPOINT 021 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ноќе – пет ли песна

Лист ли ти ќе од
ли ќе се запре, ли ќе од борбата ли ќе мине
Лист ли ќе мине
ли ќе в гради
Лист ли ќе од роб
ли ќе од таговно
Лист ли ќе мине
ли ќе мине
Лист ли ќе од мака таговно
Лист ќе мине
ли ќе најде
ли ќе роди ли лицата ли ќе од лулка
ли ќе од вратот ли ќе огиннат ли ќе од
ли ќе б’сне ли ќе од пуста смрт ли ќе се дига ли ќе ја запре ли ќе да запре ли ќе од таговно
Лист ли ќе збере ли ќе најде
ли ќе јасно ли ќе јасно ли ќе каже ли песна ли ќе ја запре ли ќе збере ли и на друзи ли ќе се стони
ли ќе најде ли на далеку поприсилно
Лист ќе запре ли ќе најде ли лицата ли ќе најде ли
ли ќе загрне ли на тија ќе се стони ли ќе најде ли
ли ќе најде ли лицата ли ќе најде ли
ли ќе најде ли срце, ќе најде ли срцето што ќе да збере ли ќе најде
ли
Лист ќе најде ли,
ли ќе најде ли песна ли ќе најде
ли ќе загрне ли ќе најде ли јунак ли ќе најде ли
ли ќе најде ли
ли
ли ќе најде ли лицата ли ќе најде ли
ли ќе најде ли
ли ќе најде ли
ли ќе најде ли
ли
ли
ли лицата ли ќе најде ли
ли ќе најде ли
ли
ли јунак ли ќе најде ли
ли
ли
ли ќе најде ли
ли
ли јунак ли ќе најде ли
ли
ли
ли јунак ли ќе најде ли
ли
ли
ли
ли
ли ќе најде ли
ли
ли
ли
ли
ли песна ли ќе најде ли
ли
ли
ли
ли
ли ќе најде ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли да најде ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли да се запре ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли ќе најде ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли
ли


===== CHECKPOINT 021 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Зоро
Зоро
Зоро
Зоро
Зорогов гробник.Зоро
Зоро
Зорогов гробник.Зоро
Зорогов гробник.Зорослов гробник.ЗороЗоровна смрт.ЗороЗоробан гробник.Зоровни маки.ЗороЗоровни маки.ЗороЗоросов гробник.ЗороЗорослов гробник.ЗороЗоросов гробник.ЗороЗороен гробник.Зоро Зороземните гробови.ЗороЗоробинка.ЗороЗоронат гробник.ЗороЗороземните гробови.ЗороЗороземните гробови.Зоробан – Зоробан гробник.Зороземните гробови.Зороземните гробови.Зоробан гробник.ЗороЗороземните гробови.Зороземните гробови.Зороземните гробови.Зороземните гробови.Зороземните гробови.Зороботник.Зороботник.Зоробник.Зороземните гробови.Зороземните гробови.Зороземните гробови. Зороземните гробови.ЗороЗоробан гробник.Зороземните гробови. Зоробник.Зороземните гробови.Зоробан гробник.Зороземните гробови. Зоробинка.Зоро Зороземните гробови. Зоробан гробник.Зороземните гробови.Зоробан гробник.Зоробурун гробник.Зороземните гробови.Зоробан – гробник.Зороземните гробови.Зороземните гробови. Зороземните гробови.Зороземните гробови. Зоробник.Зороземните гробови. Зороземните гробови. Зороземните гробови.Зороземните гробници.Зоробан – гробник.Зоробан – гробник.Зороземните гробови. Зороботник – гробник.Зоробан – гробник.Зороземните гробници – гробник.Зоробан – гробник.Зоробан – гробник.Зороб – гробник.Зоробинка – гробник.Зороземните гробови. Зороземните гробови.Зороботник – гробник.Зороб – гробник.Зоробан – гробник.Зороб


===== CHECKPOINT 021 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Тешката и тешката борба ја проколнав,
дев,
дев
да гледаш наливаш,
со рало бев
и така сичко,
со клетва се дигав
одев,
десами тедев,
в силна!Тешката тага, тешката, крвава прокуда!
Внеси ми јад!
Со солзи на очите прониза,
погледни ми
в на жертгајот: -Од далечнините на галаби тешки
в младост на души наранети.Ако умрам,
ако умрам, дуридојди во борба
на дели ми
народ!Ако умрам
снага не давајте,
ако не умрам,
кажи ми,
в борба долго, тешко!Ораме со рало ме ништо не давајте,
со каракамен на гради!Тешката тага се дига пред борбата искри кај што тага гори
појди во гради и тлее,
на дели млади јунаци
и растат млади јунаци.
Жилите лути
шта за мртви ни јаки не горат,
тагата за мртви ничкум,
срце што отвора!Тешката тага е тешка и тешка,
од деновите тешки
со рало се дига ноќта црна!Тешката тага е тешка, тешко засвири, тешко клети!Тешката тага е тешка,
тешката тага голема!Тешката тешко засвири!
тешката тешко засвири – порта,
тешката тешко засвири,
изгори – тага влече – труд и мака е тешка.Тешката тага е тешка и потешка за живот
во борбата!Тешката тага е тешка, потешка,
утешна и тешко засвири.Тешката тага е тешка, тешко засвири.Тешката тага е тешка, тешката мака длабока,
срце тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, дури тешко, но тешко…Тешката тага боли, тешко, тешко, тешко клети.Ораме со тешко срце пусти.Тешката тага кога е потешка, тешко засвири, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети.Тешката тага боли, тешко, тешко, тешко клети!Тешката тешко, тешко, тешко, тешко, тешко засвири!Тешката тага кога.
Тешката


===== CHECKPOINT 021 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Салси
ВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансТагансВатирТагансВатирТагансТагансВатирТагансВатирТагансТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансВатирТагансТаганс


===== CHECKPOINT 021 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Шутун

утун мајка – млади си – преполни усти
у вијат
надови
надови!
у и нам не не ни прави
старите ни прави
у – преполни
у вијат млади јадови
у – преполни
надови
и така растат нашите големи
у ниет.В полноќ наквечер – в горите
у ни!
у наквечер – в поле ли мужи
и петли в поле врба стушена,
у првиот во Белград ја сичко прониско попритиснати
наведениве гладно робје.Прикаски коваат
и пијат пиејатенце со ж’лнцето и пијат вино вино.По секаде в поле таговно пиејат – пијат вино и пијат вино.И кога пијат вино пијатш го мерат со вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино.Наквечер – в прва гостинка в троскотат – в прва гостинка пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино – пијат вино.Наквечер – в прва гостинка пијат вино, пијат вино и пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино – пијат вино.Вчеравечер – в прва гостинка пиштат – в прва гостинка пијат вино и пијат вино.Не ги пејат рацете, не пијат, пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат, пијат вино, пијат вино, пијат вино – пијат, пијат вино полно со вино!В полноќ, наквечер – в прва гостинка пиштатво троскотат – в прва гостинка пијат вино и пијат вино!Никој не ја пие, не пијат, не пијат, пијат – пијат, пијат, пијат, пијат, пијат, пијат.Не ли му ни се, не, не ли пијат – вино ни пијат, не пијат, не пијат, пијат – пијат, пијат!
Не ли – нема, не пијат, не пијат, не пијат – пијат!
Севда е тешка, неситилна жена!
Не ли ти кажав, не прави; не к’лни, не жали, не жали, не зема, не к’лни, не зема, не зема, не к’лни, не зема!
Камен ли ти реков, не ли ти реков, не ли ти кажав, нема ли ти реков – ти реков, ич не ти реков, море не ли ти реков, пукај си – си


===== CHECKPOINT 021 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиО рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиЕ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиО рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиЕ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиЕ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиЕ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиОбарИ рекиА рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиЕ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиА


===== CHECKPOINT 021 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани
наведени.Ех, боже, паметуваш, паметуваш?Деј ги скотваш белите
на делијат!
Жимата што душа отвора?
зачмаени
и како огин пиеш.
по патиштата стрмни,
по патиштата рамни!
у сичко редиш,
на делијатата
со мотиките остри
сичко редиш,
по патиштата стрмни!Не пеј песната страдална!
Деј ги с’лнце снеси –
пуста се стори…
И кога ќе се вратиш
и ќе се стопиш
под врбата стушена.И кога ќе се вратам кај рацете матни
сичко редиш.
Жими мајка
скороуште еднаш ќе каже:
ајде, море – капат лисјата,
шумоли –
и рој
и надеж се зори –
над карпа на л’штат
проби –
над карпа земја морава.Ако е, да кажам, мори –
а ако е тешка борбата
одев, паметуваш –
во борбата
над карпа,
а вивнеш –
над карпа вивнеш.Шумоли – тажи и тија маки тешки,
тука маките тешки.Но ако гинат
по борба – тажи и таги,
по патиштата стрмни –
шумоли –
и ем ронат
фуријата –
како бура бијат маки –
од л’штат.Тешката тага и тешката, тешко засвири –
и се зори –
срце – тешко, тешко, тешко, тешко клета.Тешката тага што тага ја тажи, тешко, тешко клети.
Тешката тага, тешката, тешката, мори –
и борбата долго трае.
Тешката тага по тежок живот е тешка, тешко засвири, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко.Ако тагите не ти се, жар во очите твои, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети.Очи црни и болни болка голема таги, тешко, тешко, тешко, тешко клети — тешко, тешко, тешко клети.Севда е тешка, тешка, тешка – тешката, тешка.Но ако не кажеш, тешко, тешко клети – тешко, тешко!Тешката


===== CHECKPOINT 021 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Шутка знаме
и влечат и бегаат
со обрачи
по полињата гранките лисја
и гранките лисја
и гранките лисја лисја.
Пилците пеат
и влечат
и растат.Болката боли, тешката мака влече.
Салта се рути. тагата влече.
во темнината се зори се зори се зори се зори се зори се над гори а во темнината пие тагата.
нашиот живот што ситнува
у првиот век
и првата ни стапка од живот што од смртта ни златна ни златна.
по пет века е на ничкум по тежок живот
по тежок живот на рацете ни натежнале да се креваме.Кој умрел за живот ни за човечки правдини.
нашиот живот аргатски е како гнетот на вратот.Нема зошто од гробот да не потечат –
тамаката ни златна ни златна.Кој умрел за живот ни за човечки правдини –
во огин гроб ни златна!И кој умрел за човечки правдини
за огин гроб ни за човечки правдини -зошто не е богаташ,зошто не ни да умреме!
Старите бочвисани бочвисани врбаат.
црн ги тагоса гроб ни кова вратот
и коските ни запусте.
како што дрвјата
та бијат на плешки
и така лисјата лисјата, лисјата бијат.Врамеждани лисја ни изумреа.
копачи смрдливи ни јаки.Банки големинат на кантар – кошница пот се грозје проат, преполни маки
за оризите млади ‘ргосани.И влечат со себе
со кревките лисја на рацете
на ж’лтозлатни
по кревките лисја ни јаки не рупат.Болките ништат
од темницата на ж’лта не прави тагата по живот рамни.Кој умрел за човечки правдини, кој умрел за човечки правдини.Наквечер свети на пелин да е војник
и ноќе не можат да се измерат.Та незнаатНа работа е работа тешка, златни времиња за живот!
Реките во гради леат,
од ден на ден се р’скајат.Кој умрел за човечки правдини – туку на работа
за човечки правдини.Како смртта е посилна и посилна од смртта!Кој умрел за човечки правдини
силно и за човечки правдини.Кој умрел за човечки правдини, кој умрел за човечки правдини?


===== CHECKPOINT 021 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

за виа гради
за виа гради аргатски,
за виа гради аргатски
за виа гради аргатски,
за виа гради аргатски!аргатски, родат млади, големи, буѓосани!Та се, само не млади!
набабрени
по род,
по род аргатски,
по род бели!Тија родат благородни,
по род бели!
на вековит, вековит, вековит, вековит…аргатски, паговесачони, немили!Нашиот роб се веат
нашиот тутун, тутун, тутун…Та тија родат млади јунаци!
Лична, а така е, Вече иТаш.Та тија родат стари!
Деј ги  скршена,
станал и с клинци
по род,
о тија раци!Та тија родат млади јунаци!
Не ми ни се, Вело, однесено
по род,
мене месал,
в коските сум,
копачки не сум, Вело,
онија не ме жали –
со високи гради лудо месал!Ако ме садиш, Вело, жар не ме клети,
изгори,
со каракамен на гради ми водо студена!Луци да умрам, Вело, мори, Вело, пустата
да е богата!
Тој – тија петли сјаат
тој – тија петлите в чаршија!Вие му песна пеете?
раци
не сум ви лика, не ме жали, не ме жалиш,
раци не ме жалиш,
не ме жалиш.
зошто тија петли ме копат.
нашиот роб, Вело, жар не ме дига,
онија не ме жалиш,
далеку од тебе – тија две лакти
по дига,
камен сум,
и дома не направив никоја песна:
чем
и првата ни стапка не ме горат;
в тија две црни думи
и првата ни стапка не ме жалиш,
за виа гради легнала –
имам –
имам -со око не ме ништо,
камен сум,
в тија две острица не ме жалиш, Вело, тутуни тија долги
онија ни зелена ни стапка,


===== CHECKPOINT 021 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Салфорд: -Родена сум во Ирска, мајка ми има голема мака…Има ли жена дома? -Нема ли род, нема ли лицата клети?Кажи зошто ги нема сите?И зошто ги нема дрвјата?
Деца се плашат, по цел свет чекорат
и растат силно.Прикаска е тешка.
заДенот наНе ми се, нема ли срце?
И ако умрам дома лудо си умирам
и ја галам снагата твоја -Не ми се, нема ли срце?
Кажи зошто ги нема веќе дрвјата?
Знам оти ги нема во темнината, зошто нема зошто да се вратам дома?
И дома ли ќе умрам?
Изгори -Пилците лежат по тебе, таговно се плашат.Денот наНе ме жали -знам оти сама ќе умрам,
а ѓердан веќе не донесов.
Кажете оти куќа ни запустев,
ти трепти се,
у темно ми е – капат во темнината.
Ако жена не пијам – да умрам!
И ако жена не пијам – да умрам во темница!Кажи зошто ја не донесов дома зошто дома?Има зошто дома, дома ли ќе ја галам, нема ли да ја пијам?Нема да умрам, не ја пијам, нема ли да ја пијам – нема ли да ја пијам крвта?
Сал.
Сал.Ти не си човек – капат по туѓи палати,
во борбата другарката никоја несити клавири –
има зошто да се кријам, зошто да ја пијам, да ја галам.Сал.
Не ми е срам, нема ли срце, не ми е мака, зошто душа не направив
задеканавечер сум жив, голема, голема –
силно ти душа не зема
црн
лист – ич не везеш, ти душа не земаш, душа не земаш,
снага –
капат ти душа не земаш!Сал.
Штамата е голема,
Не ме жали – не ми се, ич не ме клети, ич не ме жали, ич не ме жали.
Има ли?
Има ли срце – нема ли е честит, голема, голема, голема?Самиз.
Жито гори – очи корка сува,
тешко – капат – капат во темнината?
А ти душа мори, тутуни
не – и покрај неа –
од гробот што се отвора.


===== CHECKPOINT 021 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Лежи кај човек за цел свет -Абе, таговно, што душа горат
и снага у раци,
а темнината се зори -и тлеат -трат
и темнината пие крила!Лежи на брег
каде на брегови пеат
и темнината пие -знам, што е на брег -нели на брег таговно!Лежи на брегови
каде на брегови пеат
како на брег таговно
каде на брегови пеат
и темнината пие
а темнината пие -нешто, таговно, што душа се отвора
и темнината пие -нешто, таговно пие
и темнината пие
по таговно!Лежи на брег таговно -нешто, таговно – што душа се таговно пие
и темнината пие -нешто, таговно -нешто живо -нешто што душа гори!Лежи на брег
каде на брег таговно, таговно реди -нешто, таговно, што душа душа се отвора
каде на брег таговно!Лежи на брег
каде на брег таговно –
и темнината пие
и темнината пие -нешто живо!Лежи на брег таговно –
каде на брег таговно
каде на брег таговно таговно златна!Лежи на брег таговно -нешто, таговно -нешто живо -Ајдучко, таговно!Лежи на брег таговно!
каде на брег таговно!
каде на брег таговно стои темнината -нешто живо -нешто што душа се отвора
каде на брег таговно
каде на брег таговно!Лежи на брег таговно!
каде таговно
каде на брег таговно -Ајдучко!
каде на брег таговно утрини се таговно попритиснати
каде на брег таговно златна -Дејони на брег таговно!Два брега се снископани, таговно снископани, таговно запустени
а таговништа дигнаа палати.
каде е честит денот
за кого л’штат бели зори за думание
а таговни маки!Кој ни ги скрши белите гради, таговно
де, на брег таговно!Кој ни ги скрши белите гради
онија и кој ни ги затвори очите, таговно засвири
каде е на брег таговно темен?Но на брег та


===== CHECKPOINT 021 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Деца со грутка кај вратот матни
И ред со лице ми е што седам на земја замаен гроб!Тешката што стои пред неа се зелеќава –
не тага што е налевална!Тешката што стои пред неа долго трае –
Тешката прокударена, засвири — сичко стенка росните влаги смрдливи.Болка што стои пред неа –
Не ме к’лни, не ме жали –
Севда ли, не ме к’лни!
Тешката што стои пред неа се зелеќава –
срцето, а очите матни!Тешката што стои пред неа се зелеќава –
тешката засрце што стои пред неа, а очите матни
шта на рацете матни!Не ми нижеш, Вело, мори, Вело!
Тешката што стои пред неа стои пред неа, а очите матни
у вијат –
Кој ја надува, кој ја надува?Тешката што стои пред неа отвора, -Ископајте лути се
в -Тешката што стои пред неа, мори, Вело –
срцето, горко -Тешката што стои пред неа,срцето што стои пред неа.Тешката што стои пред неа стои на земја матни
у вијат -Ископајте и врвете ги очите матни
у вијат!
Тешката во очите матни
дарена, мека, слатка, длабока,
по целата земја матна -срце –
зачмае – порта најширока!Тешката на душата што стои пред неа, што отвора:
Тешката загр’ска знаме, боже, Вело!
Тешката што стои пред неа отвора:
Тешката што стои пред неа стои на земја сува, црна а крвта матна –
и времето зачудено.Тешката што стои пред неа отвора:
Не ми нижеш, Вело, не ми се, Вело!
Тешката што стои пред неа на земја матна –
тешката што стои пред неа к’лни –
срцето матни!Тешката што стои пред неа е зелена!Тешката што стои пред неа стои пред тебе, а очите матни
по целата земја матни –
у темно матни
Севдарена.Ти не нижеш, Вело, што стои пред неа, Вело!
Ех


===== CHECKPOINT 022 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Салси -ВремињаМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајсторМајстор


===== CHECKPOINT 022 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Се кријамСе кријамСе кријамНе ми се јадосаСе кријамВСе кријамВЗнамНе ми се грозјеОдевЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежиниЛежини


===== CHECKPOINT 022 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако куќа не донесов
в младост си умијав
в
в младост си море не
в младост,
в младост и младост си појдов дома
и станав занаетчија
в младост си појдов дома
по што сиди
в младост дома оставам кај себе дома
и дома си
с две куќи
в младост си умијав дома
в младост и младост си појдов дома
в младост си прагот го отворав дома
в младост си умијав младост сив младост го затворав дома
в младост и младост си седам дома оставам дома без да пијам вино.Изминатото лето со другарв младост си појдов дома си појдов дома си
в младост другар, младост си појдов дома си појдов дома оставам кајв младост сидов во Белград сов младост си појдов дома си појдов дома
в младост сив младост си појдов дома сив младост сив младост си појдов дома си појдов дома
в младост си појдов дома си појдов дома
в младост сив младост си појдов дома си појдов дома
в младост сив младост си појдов дома кајв младост си појдов дома негде по цел свет, младост си појдов дома си појдов дома кајв младост си појдов дома си донесов младост сив младост си појдов дома си појдов дома и младост сив младост си појдов дома си појдов дома оставам кајв младост си појдов дома кајв младост си појдов дома кајв младост си појдов дома кајв младост си појдов дома кајв младост си појдов дома си појдов дома кајв младост си појдов дома си појдов дома кајв младост си појдов дома си појдов дома кајв младост си појдов дома си појдов дома, станав дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома си појдов дома


===== CHECKPOINT 022 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

…”Ископајте
да гледајат,
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте.А ако гледајат не давајте,
да гледајат не давајте!
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,Тој не дава,
тој не дава,
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,Се ргајне -Не давајте,
раци да гледајат не давајте!Има, има, има има, има – има – има – има, има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има има – има – има – има – има има – има – има – има – има – има – има има – има – има – има има – има – има – има – има – има има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има – има


===== CHECKPOINT 022 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

ЗораЗораЗораЗора Зора –
Зора –
Зора –
Зора –
Зора –
Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора -Зора –


===== CHECKPOINT 022 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Се зори е сонце што грее
Камен тежок живот ми нема крај
аир
аир не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме печ не ме печ не ме печи не ме печ не ме печи не ме печ не ме печ не ме пе


===== CHECKPOINT 022 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Д.Времиња,
и реки
ди,
в таја мака!
Зоро
Дее –
И од брегови
ам од брегови
а од рамнини
а од капки вода
појдов со туч –
ножици
у по тија мали ширини.Има ли срце –
Наточи – лие срце
и гради?
Жилите течат –
и реки –
и од брег таја душа!Прикаска што се мие
од срцето, та незнаш ли таговно и бес падна
и од солзи нарасна
в
и души.Не тага – тага што душа ми се стори
стија –
не тага што л’сне –
појдов да умрам!Од сички маки
в коските сичко прониза,
со корав поглед ми се зеленеше
та –
лепијат,
минијатски маки
в коските ми в гради
и пиштат –
појдов живот човечна
и плиска знаме на векот.Има ли срце – длабини,
срце – порта највисока –
со страдна душа
срце – ширини широко –
аирце – наливаше –
срце –
срце – порта највисока –
гора – заспано –
срце –
шумоли скришно – и петли – с’лнце трепти
и плискаше –
срце – наливаше.Шумоли – врбата највисока –
в гради
и за мртви –
и
та ли гинат –
и на долга низа од капки вода
лист пеат –
в градите длабишта
и плискајат – утринисани
и на плискајат.Шумоли – в срце тече –
та се човечка –
в срце грее.И реки – ширини – заспанија –
и плискајат –
у виа гради
шујунак у градите носи.Шумоли – в срце пеат –
та бијат – в гради
и на ж’лнце –
в срце пеат –
по тија пот се таеш
шумоли –
у темно – мрак!И реки – в срце пеат
и како огин палат
и како огин палат.И реки –
шумоли – в срце пеат!И реки – в гори
и како огин


===== CHECKPOINT 022 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Има ли куќа, куќа, порта, куќа, куќа, куќа, куќа, одаја, куќа, чаршии, куќа, ѕид, чаршии, куќа, куќа, ѕид, куќа, чаршија, куќа, куќа, чаршија, куќа, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, дуќан, дуќан, дуќан, куќа, чаршија, чаршија, чаршија, дуќан, дуќан, чаршија, чаршија, чаршија, пазари, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, дуќан, куќа, чаршија, кондури, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, тутунска чаршија, пазаришна, чаршија, чаршија, дуќанџија, чаршија, чаршија, кондури, чаршија, чаршија, чаршија, чор, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, кондури, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чираче, кондури, кондури, чаршија, кондури, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, чирачебере, чаршија, чаршија, сасмајсторче, кондури, чаршијаџеб дуќанот, чаршија, чаршијаџебнова, продавницаџебнова, чаршија, кондури, чаршија, кондури, чаршија, кондури дуќанот, кондури, чаршија, чаршија, кондури, чаршија, кондури дуќанот, чаршија, чаршија, чаршија, чаршија, кондури, кондури?Има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има, има


===== CHECKPOINT 022 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Кочи
ЖивоиНа Струга дуќанот чирачеНие го имавме — векот – векот, векот – векот, векот – векот – векот, векот – векот – векот!Никој од нивита, од нивита
на утринта ровка не ја покоси карпа –
каде пееше,
каде се запрени вересија?
Наквечер го прагот раскапан,
чемдојди си, мори, пусткај јадови!Никој од нивита не раздвои,
погледни си синџир со темни острини.Банки, пусткај
ни
наквечер в село пеат
наквечерта –
наквечерта.Банки нови
наквечерта – деновите се пречлени
наквечерта!
И реки високи
ниски
наквечер
наквечерта се сниско попритиснати
в гора зелена,
а наквечерта
по тија го сокотвори карпа врбата на живот клетва.Камен тежок живот!
Тешката смрт –
умолиен живот!
Не пеј песната –
по тија радост никога нема
за корка сува леб –
за корка сува леб –
за корка сува леб –
појдо подоцна да бликне
наквечерта –
по тија долго трае чемерна –
околу сто и триесет години,
по сокаците по цел свет братски
зачмаени!Кантарот веднаш замати,
на миндер седни со вино,
свети на пелин!
нашиот чесен занает!
во мугрите
во пуста чаршија
каде
нашиот чесен занает!И петлите ни се на аргатите!
кондури златно пеат
наши мајстори!
кондури златно пеат
до потта цедат и
наши корка сува леб!Нема ли песна, нема ли
ко, нема ли
извори
и не сме саде тука –
во десал’скачко
верна зора!И реки високи
од сичко носат лисјето поле,
горски
на трудот
по патиштата стрмни и стрмни
и високи
и високи
покрај гради.Ноќе – в бафчи трепти
в зелена,
шепоти – бистри
селјето златно!Камен тежок живот!Од гроб до пелин!
Жилите,
банки ковани!
по ќ


===== CHECKPOINT 022 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки
Појдое и
Живи
а в поле
И в поле битолско поле
Лисиче
А в поле битолско поле -ЗагоричеДелии в поле битолско поле -Појдое в поле битолско поле -ЗагоричеДелии в поле битолско поле -Тала в поле битолско поле -Леско поле
Тече в поле битолско поле -Живи
Во поле в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Два брега -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Камен в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Два брега -Леско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ТечеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Леско поле -ТечеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Леско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -Леско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле в поле битолско поле -Леско полеДелии в поле битолско -ЛисичеДелии в поле битолско поле -ЛисичеДелии в поле


===== CHECKPOINT 022 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Има ли песна куќа покрај чаршија?
Камен мост над чаршија, мост над ќепенкот, мост над ќепенкот, на ќепенкот, на ќепенкот камин – ќепенкот бистра вода.На ќепенкот вода, на ќепенкот вода вода вода вода ќе има, на ќепенкот вода ќе карпа – нашава мака
вода што стои пред неа, на ќепенкот вода вода влече
и ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
за ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
и ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
но ќепенкот вода влече
од ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
и ќепенкот вода влече
и ќепенкот вода влече вода голема и ќе ќепенкот вода влече
ќепенкот вода влече
а ќе ќепенкот вода влече
да ли еднаш ќепенкот вода влече
да прави
плод вода вода голема.И ако в село нема вода, добра млада љуба – добра млада љуба – добра млада љуба.На ќепенкот вода вода вода влече
да се влече
по ќепенкот вода влече
за дапенкот вода влече
ќепенкот вода влече
од ќепенкот вода влече
од ќепенкот вода влече
во ќепенкот вода влече
од ќепенкот вода влече донеа ќе и ќепенкот вода влече
да ли еднаш ќе црнее
по ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода влече
на ќепенкот вода вода влече
на ќепенкот вода влечечејќи ја врбата влече кон ќепенкот вода влече голема ние го корди водо студена потта, наниз вода влечеме си синџир кој ја влече
с ќепенкот вода влече
и се мие вода влече цеди.И ако в поле има вода вода голема зошто стои, на ќепенкот вода влече вода влечениците вода влече вода од ќепенкот вода влечениците од ќепенкот вода влечениците од ќепенкот вода влечениците и ја влече по ќепенкот вода вода у баботат го веат го ројко со вино.Ако поле габамата најде вода, друга ќе нема, вода ќе влече
на ќепенкот вода не влече, ами на ќепенкот вода не влече
на ќепенкот вода влече вода.


===== CHECKPOINT 022 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете,
неме,
немерее,
немерете,
немедалници,
немерее,
немерее –
и така, притискај – лудо!Никој веќе немаше да каже,
неме – ти кажав на проштавање!
немете ги,
мерее – петлите
немерее – ти реков на проштавање!Очи црни гробови
Велики и зелени денови
Деца
уса, мори, мори,
не тага пуста!
Величко,
мерее, што по тебе е
ден!Наквечер ќе се вратам,
натопај,
мерее – прилика
знам –
далеку –
знам – прилика!Тешката тага кога ќе умрам за татковина
у на проштавање –

умоли – тага што отвора
ме!
Тешката тага кога човек ја отвора
в очи –
тој ни ги отвора очите –
блазе, мори -низ танка ровка,
чемсел,
у темно засветлив на душата!Лежи на рамо –
ме, Вело, што е танце –
стија,
зачмае, алово,
срце – порта највисока!Два брега
да
да горат,
и тажи непознат –
лист.Како смртта нема дур е црна,
така смртта е црна!
Лицето што стои пред неа е –
онаа што стои пред неа,
та во темнината,
пусто загрбавена,
набабрена и загршена.И на гробот лежи гроб го влече
несичко,
и се мие,
у темно загрбавена,
и има души
и души чисти.И гробот стои силно –
една по една скришна низа
појдо првиот – мрак,
како накривен –
во одаја,
накривен – накривен – светло загрбавен,
а кога отвора – темнината пие – светло загрбавен.И ноќе се зори – мрак, в куќа – мрак пие – зората се зори – мрак – мрак и мрак – мрак загрнува!Кој умрел, кој умрел за татковина,
човек умрел за татковина, а кој за човечки правдини!А тој и ти и ти си – на ум се – и ти аргатски, таговни – таговно – и на душа и на


===== CHECKPOINT 022 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Севда е куќа весела, куќа весела!Сами посега соРадострена песна!
Пилците пеат
И а тука горе на небото грее души пробудени!Сами куќа весела!
Дојди дома, пуста да е!
Појди дома донеси ладна пот,
изгори ја снагата
изгори и врева!Скотски е –
Та не давај ја.
За кого лудо ќе изгрееш
Зора, куќи весела
на широко
нежна
нашиот живот –
срцето в срце тага
срце – шири ми –
срце – порта највисока
срцето ми –
срцето највисока
радост највисока!Тани сафион скоривај ја –
нагоре –
тој што отвора,
изгори -изгори, стои –
и се отвора
ораше
око горка распосечи –
а тука –
изгори
срце -гори.Зора
та е куќа весела, куќа весела
срце –
угаснато стегнала –
срце -срце – порта највисока
срцето највисока
за тија
по гори
за виа гради малечко -гора најшироко.Нагоре -над карпа налива –
тешката, високо
угаснато сјае.Од сичко што стои
срце –
горско, високо
уште понезаминато –
в гора длабока –
гора, високо
око песна.Ако паднав јабанец –
сонце
в гора пилешки
срце –
срце – гора гора зелена -гора налива
гора -ј — гора најширока.Ако паднам јабанец – векот живот не ќе се вратам,
далеку сум –
во огин пламен.Од сичко – нанив јабанец
в гора зелена
сна
о!Кој ни ги скрши белите крилца
ќе б’сне сонце златно!И кој ни ги скрши белите крилца
и наниз буки високи
наведнати
наведнати
а на гранките
в небото
ќе б’сне сонце златно – дури високо
сонце.Два брега – вкот сме погледнале – на брегови
на брегови жешки,
скапани
и безгласна,
тешко –
по ќилим сенки тешки
шумоли скришно
селски
в гора,


===== CHECKPOINT 022 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете,
Мрак,И реки и реки
Мрак,РаскопаниИзгори,Канци,Камен,Попајмо,Ајдаја,Шумоли -Иса ќерци,Апели,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја…Изгори,Ајдаја,Ајдаја,Ајдаја!Ајдаја,Ајдаја -даја,Ајдаја,Ајдаја -даја!Ајдаја -даја,Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја!Ајда -даја -даја!Ајда -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја -даја!Ајда -даја -даја -даја!Ајдаја -даја —даја -даја -даја!Ајдаја -даја!Ајдаја -даја!Ајда -даја -даја -даја!Ајдаја -даја,даја -даја -даја -даја -даја -даја –


===== CHECKPOINT 022 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Роди боди –
На Струга дуќан да имам,
за бордури вино вино вино,
за бордури вино да имам –
на Струга дуќан да имам -на Струга дуќан да видам.Банки, има –
И Фионците -И Фионците -Да не се плашат -Немерат, Фионците -Ајдутинџиите, тутуномаглавци
ножеви -Немедан нашава, Фионците -Два белиријата -Банки пазари оставам, Фионците -Промоции -На Струга дуќанот да имам -Афионците -Да не ги коваме -Пробудете се -Да не ги коваме.На Струга дуќан да имам -На Струга дуќан да имам, Фионците -Да не ги коваме
да не ги коваме -На Струга дуќанот да имам -Да не ги коваме -На Струга дуќан да имам, Фионците -Да не ги коваме -Да не коваме -Да не коваме -Да не коваме
да не коваме
да ги коваме
да не коваме
на Струга дуќанот да имам, Фионците капале -На Струга дуќан да имам -Да не коваме
да не коваме ние -Да не коваме
да не коваме
за лободи цел свет!Мајстор бев -Да не коваме
тав дуќан да видам -Да не коваме -Да не коваме млади да коваме
го
за оризите
на ќебами
за оризитени пукотници -Да не коваме
за млади лободи, Фионците не ковамеза оризитени луњи, Фионците -Афионците да не ковамеза маази бели лободи, Фионците да ковамеза оризитени дињи, Фионците да ковамеза млади ни јакини младини да не ковамешумоглавци -Да не ковамекај коваме нашава чемерна, Фионците да ковамеза оризитени младини да не ковамеза оризитени.На Струга дуќанот да биде -Пусто да стои, Фионците да ковамеза оризитени младини да ковамеза оризитени
да никнат, Фионците да ковамеза оризитени да ковамеза оризитени никнат
в по бочви -Да не ковамеза оризитени младини да


===== CHECKPOINT 023 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Зоровна и клетва што не ги тажи
по секаде –
на стари и нови
за стари и постари
у сичко
за стари и постари
за стари,
на стари и постари,
на стари и постари,
на стари и стари времиња
по друмишта и градови,
на стари и стари –
за стари и стари времиња.Од темни зори на утрини
в младост, на вечери зимни
сците сичко сичко прокопса
в
сците денови
на стари и постари!Тешката тага што тлее на галаби
по троскотски
по троскотски
с – ж’лти прави
појдовно гради луто далгите да прокопса
по нив –
појдовно гради зелени
полињата ни запустеа
на стари и стари
за стари времиња.Тешката тага што тлее во нашава татковина
на стари и постари,на стари,
по стари и постари.
По долги, меки, меки, меки и меки
од векот на кој е вечна.
Ж’лтиот тутун се веат, се оставаат по кривите брегови мали –
с нашите бочви со сајбиите
по тија потупани
по тија потупани
по бочви со пуста пот, без дно – без дно – без дно!Тешката тага по полињата, полињата, дрвјата, покрај лаки
а можат долго долго, долго, долго, долго, долго:
навечер, а подоцна и цел живот.Кој ни ги скрши белите крилца
та, кој ни ги скрши белите крилца?
И кој раздвои
каде ни ги скрши белите крилца
старите,
зошто на долга низа од капки пот на вересија
и на долга низа од капки пот?Од темни зори на утрини летни
селјето, на утриниве летни на утрини летни,
и на вечери зимни ли горо остана од рацете на
старите,
од ден на ден на ден
на утрини
до никоја доба.На утрини летни, утрини летни, утрини вечери зимни
до никоја доба.
Тешката тага кога нема дур е не
та зараснат
и кога нема ни да најде
и кога нема ни да најде,
до с години пресништа, никога, а по кривите вади
и се рути


===== CHECKPOINT 023 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани
таго темни
таго темни
по темни изби мемливи
по темни изби мемливини на очите бледни
а по темни изби мемливи а по темни избиви на очите бледни
а по темни изби мемливи на очите матни, темни изби мемливи по темни изби мемливи на очите матни, темни изби мемливи на очите матни, темни изби мемливи на очите матни.И ноќе, наквечер дојди, наквечер тага млади
населски на стари, високи гробишта.По утрини росни утрини пресни горка распосејав –
под тија буки дими
запајав и мие ранава.Одев со глава замаен
одев со грутка на срцебиењето, наквечер се р’ти со грутка на срцебиење, тага ми црнеше
и така и си појдов со грутка на срцебиење.Севда е тешка, тешка, тешко засвирива, тешко засвирива.Не ми селист, тешко засвири!
во борбата другарката борба долго трае, тешко ми е, тешко ми е, тешко ми е, тешко ми е, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко ми е, тешко, тешко ми е!Тешката тешко засвирива, тешко ми е, тешко ми е, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко, тешко клети цел живот е тешка, тешко ми е, тешко ми е, тешко клети!Севда е тешка, тешко ми е, тешко ми е, тешко ми е – тешко, тешко, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко, тешко клети.Времиња тешки ми се, тешко ми е, тешко клети, тешко ми е, тешко ми е, тешко клети.
Наточи на живот ми е тешко, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко клетив, тешко ми е, тешко, тешко клетив тешко клетив тежок живот, тешко ми е, тешко, тешко ми е, тешко ми е…Севда е тешка, тешка, тешко, тешко ми е – тешко, тешко ми е – тешко, тешко клетив борба долго трае!Севда е тешка, тешко ми е, тешко, тешко, тешко клетив тешко, тешко клетив тешко клетив тежок живот пусти


===== CHECKPOINT 023 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете,
уставете
уставете, и копачи
уставете, и копачи
уставете длабок бунар!
уставете
уставете,
уставете ладна вода –
уставете, и копачи -измијте ладна вода!Уставете и копачи – копачи -копачи!
уставете длабоко -измијте ладна вода
да биде длабока.Уставете
да биде длабока, длабока!
уставете ладна вода -да биде длабока,
да биде длабока.Уставете го копачи -да биде длабока!
Матиете се длабоко -да биде длабока.Уставете скришно длабока вода -да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока,
да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока,уставете длабоко -да биде длабока.Уставете длабок бунар -да биде длабока,уставете длабок бунар!
уставете -да биде длабока.Уставете длабок бунар -да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока,уставете длабоко -да биде длабока.Уставете го копачи -да биде длабока,уставете длабока вода -да биде длабока.Уставете се ширете ладна вода -да биде длабока.Уставете копачи -да биде длабока,уставете длабок бунар -да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока,Уставете длабок бунар -да биде длабока.Уставете ладна вода -да биде длабока,Уставете длабоко -да биде длабока.Уставете се наивнато на аргатски -да биде длабока,
да биде длабока и мека.Уставете ладна вода -да биде длабока,
тешко,атилно, темно -да биде длабока и мека.Уставете ладна вода -да биде длабока,
да биде длабока,
да биде длабока и длабока.Уставете длабок бунар -да биде длабока и длабока,
тешко, порта -да биде длабока,
да е длабока,
уставете ладна,
да биде длабока,уставете длабока и мека.Уставете ладна вода -да биде длабока,уставете длабоко,
да биде длабока,уставете


===== CHECKPOINT 023 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки
И реки
И реки
И реки
И реки
Е реки -И реки
И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -Каки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -И реки -А реки -Времиња -Времиња -Камени -Времиња -И реки -И реки -И реки -И реки -Јасики – реки -Времиња -И реки -А реки -И реки -И реки -А реки -И реки -И реки


===== CHECKPOINT 023 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако не умрам
тука ќе се вратам дома
за кого лудо загинав
ќе ја пијам крвта твоја и сама ќе умрам.Делии и братко,уште почуј ги
појдете дома зошто се плашат.И кога ќе светат
за кого лудо загинав
да не умрам,туку да умрам,за кого лудо загинав?И ако умрам,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете на војна,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав,за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Минете за кого лудо загинав,за кого лудо


===== CHECKPOINT 023 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ја стани,
Дејне,
чемрее,
Зора,
по утрини,
у темно,
извади очи
на делии души и клетви,
зачмаени во гради
зачмаени во гради
зачмаени во гради и преполни гради.Но почуј,
ти душа страдална
има души наранети,
има души наранети
и души у срцебијат.Не тага, не тага а клетва
а темно загрне,
по нив на борбата.Има по една свиваа гранка,
и души наранети
и души наранети.
и души наранети.
има души наранети
од лулка до гроб,
има души наранети.Но на борбата
силно го чека денот,
силно пие тагата наша.И петли в село пеат
и зората,
и темнината пие тагата наша
за татковина цвили,
а темнината пие тагата наша
а темнината пие
и темнината пие тагата наша
набабрена.Тешката тага кога е борба долго трае.
Копнат и како бура пеат
и зората се зори.
тешката тага кога е плиска се отвора,
а темнината пие тагата се умира.
Пилците пеат,
та бијат срца млади
и
и растат како росните утрини.И кога пресништа течат течат покрај с’лзи,
тешко пеат.По долги, меки ширини рамништа се танка крева
и души се танка крева.Скотски пеат самовилите и пеат.Ноќе чумајат, таговно пеат таговни.Ноќе чумајат.
со мотики пеат таговни.По тија мугра пресни таги в гради луто далгите
и темнината палат млади.Шумоли скришно пеат
и темнината палат се како огин палат.Сонце светло ми се зеленеше
в избителите
и темнината пие тагата
и темнината пие тагата.Скотски пеат песните и таговни.
Наведени на утрини росните влаги се танка креваа
и зората се запираа
и таги.Денот ми се мери –
а в темнината течат реки ли се зелеки,
по тија долги,
шумоли скришно таговни.И в таја мугра пресни ширини


===== CHECKPOINT 023 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки.
На Струга дуќан да имам, да имам, да видам живот, мака, болка…По патиштата, патиштата, полињата
покрај сниските стрмнини, стрмнините од живи гламњи, лисјата
покрај сниските брегови.
Во огин пламен ми в срцебијат
незнаен јад,
ден не сакајќи да умрам.Не ми се, не ме жалиш, не скоривај ја во борбата долгоја со бремето
не тага!
Но ти реков на проштавање што си му,
знам оти ти реков на проштавање!
Речи си — Вело, жали си –
нели си –
нели си и ти аргатка?Не ми нижиш, не ме жалиш, ич, не ме жалиш –
уста ме жалиш –
Величко, мори, мори и клети!Кој си ти, паметуваш – ти реков.Не ме колни, жали си –
Белград, пусти дојдат патиштата
и души на проштавање!
Кој ни ги скрши коските?
Кој ни ги скрши белите крилца –
изгори од војна!
И по полињата

пусто зазори

да л’сне
та –
по полињата
и полињата
шумолат
и
од гроб брег
илим в поле врбата незнаен
очумаглаго у монопол у монопол!Кој ни остави
на војна световна, по полињата поле над реки
од пуста селска мака
на селска мака?Ти, кој ни ги скрши белите далги,
а кој ни ги скрши белите крилца?
Кој ни запусте, затвори очи
очума врз
безгласна, безгласна, безгласна, безгласна –
изгори, безгласна, безгласна!Како смртта вечна горка распосејав –
цел светлиништа,
во огин пламен – на брег!Нема ли смртта голема, нема ли
та, нема ли темнината црвенее – море ширен –
над деновите темни?По долги, меки ширини рамнини рамни
ниски рамништа – рамнини рамнини пресни?И по полињата рамнини рамни избиваат ниви,
маглани рамнини,
в поле над реки чисти,
и реки – рамниништа лежеа
по патиштата стрмни,
банки, рамнини.Кој ни ги скрши белите дворовини високи?
Пилците – таговни
ма


===== CHECKPOINT 023 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Зора, друга –
и ти, друга –
снаде,
и тија темни, горко, друга –
за црноземните –
тешко
за црноземните.Тија темни зори
и румени, темни гробови
и млади
по целата земја
и од темно темен зори – и таговно бледни
и на темни изби мемливи
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори – и нам низ темнината
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни вечери
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори оставам, дури на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни вечери
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори –
и на темни зори
и на темни зори –
и на темни зори
и на темни зори –
и на темни зори –
и на темни зори
и на темни зори.Вие ги црнините, темни и темни,
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори
и на темни вечери
и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори и на темни зори
и на темни зори и на темни зори –
и на темни
и на темни зори и на темни зори –
и на темни зори и на темни зори
и на темни зори
и на темни зори.А тука зошто по тежок, тежок, дури и тежок


===== CHECKPOINT 023 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Тане –
Тане – пиеш, тане си –
Тане – Вело, жалиш –
да бере –
сонце –
ме споменуваш –
не ли ти кажав –
ни пеј песната за
и  ни ниш, ни, Вело, тане, тане, тане – баботат
и зората,
на ти душа, тане –
и тане – на вересија –
Величко,
на Крали Марко сабјата,
нашиот јунак – тане –
да ли ќе јасно, тане –
полињата
и на тија
афион ќилим
чемнашиот јунак
и тија несити клавам –
афион ќилим
илим
на тија темни дубрави –
нижи, тане, тане –
така што тане и нам низ срцето
и на душата ни.Ако тане си ти лика, ич не везеш, тане и тија не везеш, горко ти не и’ пеј, ич не жалиш,
ти ли си и’ на тија таја душа не и’
и на тија ж’ска гостинка.Ако тане си ти, Вело, жали сичко и к’лничко што душа не си ни
и а тука никога не си ни, таговно тага и таја мака не горат, а од сичко –
и снага мори.Ако тане си и ти аргатка к’лнце радосно, тане си ти —
по друмишта редиш —
раци ковани,
сни непознат, таде с’лнце трептиш, таде си редиш —
и ем си жалиш —
не си жалиш — радост к’лнце трептиш —
раци си редиш — ем си жалиш — ем ем си жалиш — ем си жалиш — и ем си жалиш — и ем си жалиш — и ем си жалиш — и ем жалиш.Ти плачеш, таговно жалиш, таговно таговно си жалиш — и ем си жалиш — што ем, си жалиш — ем се жалиш.В поле над тебе, таговно жалиш – таговно, ем си жалиш — ем си жалиш — ем не ти проклета, ем си жали


===== CHECKPOINT 023 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Зоро златно!
Жито рујно, на ж’лтиот тутун
да светиш,
на ж’лтиот тутун,
на ж’лтата
да светиш,
на ж’лтиот тутун,
на ж’лтиот тутун,
на ж’лтата
за росни
да светиш,
за ж’лтата
да светиш,
за ж’лтата
за ж’лтата
за живот клетва,
за гробот,
за ж’лтата за живот клетва!Кој ни ги дал благородни, кој ни ги дал благородни?
Во борбата имавме гроб нас машки,
таде ние имавме гроб нижевме –
црн, на кого жена му пазариш,
како по туѓи палати
на ќерќа,
с’лтаде ние имавме гроб –
на ж’лтата –
а тој ни ги пееше песните.Од гробот тепкаа
долно млади
таја,
по темницата л’лтата –
на ж’лтата.Од гробот тепкаа
на ж’лтата – ж’лтата,
на ж’лтата – ж’лтата!
Ж’лтата светеше – ж’лтата се зелее,
на ж’лтата светеше
и ж’лтата за живот клетва –
на ж’лтата.Подигни си ја тија ли, млада цвили –
прикаска!
Ж’лтиот тутун
на ж’лтата, ж’лтата за живот клетва – ж’лтата – ж’лтата!
на ж’лтата – ж’лтата!
на ж’лтата – ж’лтата!
на ж’лтата – ж’лтата!
Кој ни ги дал
старите
прикаскаси!
И кој ни ги дал?
Лист и копач
црн
лист
го – ж’лтата!
Ж’лтата за живот клетва и ж’лтата – ж’лтата!
на ж’лтата!
Лист – ж’лтата!
Копачки
црн пламен!
Мрак – ж’лтата!
скотски пламен!
Кој ни ги дал
на ж’лтата?
Лист – ж’лтата!
Лист – ж’лтиот тутун!
Ж


===== CHECKPOINT 023 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Тутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутуту


===== CHECKPOINT 023 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Делии и ќе в село
и по ќе потечат
и ем ќе пусти, ем ќе л’штат
и по селата
и ќе вррат
и по селата
и ќе сечат
и ќе леат
и самовилите
и по селата
и на ќерќите!
Лии по селата
и по селата
и по селата
и по полињата
со мотики, вади
за оризите, вади
и по селата вади
и влечат
за оризите, редијат се зелени и зелени!Од живи
и
и копачи, кософилите копачи палат
и копачи ‘ргосани, копачи копачи копачи копачи – копачи!
Лии по селата
и по селата
и по селата
и в поле со вино крваво копачи ‘ргосани, копачи гробја, копачи.Од ден на денза два,на првиот векнанаНиеден!
Ж’лт – ж’лти прави – ж’лти прави – ж’лтиот прави — ж’лти прави!
По селата мали, со ниви преполни
шумоли, копачи – ж’лта прави!
Та ќе в село пукнат
и в таја мугра ќе в село пеат
и в горите вино, по селата мали – ж’лта ќе потечат
и в таја гора зелена!Тешката мака
и ќе остане
и голема, голема, длабока.Ноќе чума ли ќе остане!
Ич нема – чумата – зелени
оти млади ќе светиш,
и зелени
тој ден – в поле ли ќе пиеш,
о ќе се житцеш,
патиш
и ќе се стопиш
и на тија буки!Нема ли бел ден, нема ли да се надмини
пој пуст ќе јасно грејне!
Ж’лтиот живот го – и тија пот се грозје,
појдо и тија ќе пуштат
и на галаби!
Никој не жали – тија нема!
Лиди, буѓосани
забере, темни
и зелени
и зелени – преполни со вино!Ако се житце – и нам низ срцето ќе свет’са
и зората –
наскоро –
бело!
И ти


===== CHECKPOINT 023 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ораме со
та се к’ти ноќта црна!
И по кривите вади
стамен,
наведнат,
магла се дига,
наведнат
наведнат!И по кривите вади
од плешки!И по кривите вади
стамен – в срце тага,
наведнат.Изгори од гроб со клетва.Таму горе на земја мие
а од гробот
и по кривите вади
удари широки.Прикаскана што бива род богат,
и ем
блазе, изгори!
Деца сичко носат лисјето,
та од гробот копачи
од гробот горат
и в срце пеат
и копачи
и по тебе.Ако таговно редиш
ако таговно редиш
вш,
донеси си алки ковани по вратот лисја,
и дома пустата мака –
како на море
за ковани гробови
с дели вино светло на живот!Но ако таговно редиш, изгориш
де на брегови
и земја будиш
таму – а тука – на брег таговно редиш
и ем
фуријата пиеш, море лудо се таговно редиш.Шумоли – в срце тага и ти душа горат
на овој свет убав.Но ти плачеш – на овој свет убав!

Мрак, на овој свет убав,
Веков, в срце што свети:
дојди и в поле битолско –
минеш и во троскот!
Ако таговно редиш
верна со темницата
по тебе,
на овој свет убав,
ќе збереш
во борба искри кај гламјето
ќе јасно грејне –
патиштата се таговно редиш,
незнаен, не милно редиш, па нема да знаеш,
имаш бел ден, ич да се катиш
Белград!Ако таговно редиш
отиш, жали и к’тинеш,
дечко, пусти дојдат ли
пред врба стушена,
ако ѓердан да стоиш,
Белград – да бидиш, да се стопиш
и дома –
и дома да ја мериш темнината!В поле над Белград лудо прониз дели,
изгори, таговно редиш и од мака се дигаш.Но по патиштата
и по селата чекорат
и


===== CHECKPOINT 023 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете,
Мрак да биде, и на светот да биде.Изгори и јад да свети, и душа и пепел да свети:
За кого лудо загинав, памет да свети:
Во борбата гроб да свети:
Севда!
Реките од полетот пеат:
Реките од живи да бликнат!Та се човечка песна пее, а душа да свети!На срца боли боли, жалилива тага се човечка тешко чекорат.
Реките од живи да бијат
на с’лнцето златните далги.Од пуста крвава тага се веат песните –
Аваа, песна песна пее.И реки пеат –
Реките се месаат.
Реки од солзи се веат
на с’лнцето златните далги.Та се веат
на с’лнцето златните далги на галаби бели:
а в полето златните далги
арни за човечки срца
копнат,
старите за гради
и по селата од полета за стари, сниските за стари и не зелени градови
у в таја борба гради
и зората за живот
плодови.По тија и по селата пеат
а од полетата на галаби бели –
а в полетата пеат тагата наша
и по селата и по полињата,
шумоли скришно за села и градови
безбројни
да бијат срца чисти.Очи -Пилците пеат!
Шумоли -Ајдутин мајка се рани
така што не сакајќи сама незнаела ни за себе,ај,занает,останал ја с’лнцето златните далги,
по лозјата ниви
на лозјето гранка од род не сакајќи сама
на ж’лтозлатна ни гранка,
од рацете нижешлинка крвава!Изгори, -Та се зори – денови
роди се,
во борба
со маки
од војна клетва!
Колети!
Ајдутин мајка се
родигнала
уште од војна
навечер
зачмагнала –
навечер росни
со пот се дигнала
та.И по кривите вади
и зората –
така што од л’лнцето на таја борба што траела долго.Та се зори –
и зората се зори –
по сокаците пеат
со јад –
и в таја борба искри.


===== CHECKPOINT 023 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ископајте лути глави
Мрак да биде робНема ли крај на вековита смртНикој нема да биде робЖ’Наточи, пелин –
Мрак да биде робСтани ли, пелин – робНемеа
Не сме ли житце -Ораме ли?Има ли бел ден:
Лист не сме садети?И нема ли тутун пусти,
Лист нема,
Лист нема,
Лист нема?Има ли јунак – роб?Покрај росните утрини на утрини
Лист не сме саде ли?Не сме саде срамно, не сме саде ние житце,
без дно не сме саде ние?Не сме саде ние саде ние не сме саде тука!Има ли живот нов, нема ли
таде живот нов,
у темно заѕидан,
Лист заѕидан,
Лист заѕидан,
Лист заѕидан, пелин – робСтроми – робПробуди се очиве,
со грутка по срце
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
лист по лист не прави!
Лист заѕидан, икривен – скот умрен,
очуен,
у непознат!Нема ли живот нов, нема ли
таде с’лнце – роб?
Како смртта е посилна од гробот,
Лист заѕидан,
ден – робЛест заѕидан,
ден,
а гирка распосејав гради аргатски?Нема ли живот, нема ли
Наточи нема ли
Лист заѕидан, житце – роб?И кој раздвои туѓинец заѕидан, житце не прави лицата чисти,
извадено срце снегосал?Кој раздвои, ограбете ладна потта и крвта и крвта не весал,
да не ве ништо не дига,
кажете ли еднаш, па да ги коваме белите крилца на живот аргатски?Како смртта е посилна од с’лнце –
Лист заѕидан,
човек кој страда, па да страда
ден?Нема ли човек кој бил – човек, роб, роб, роб.А кој раздвоил, и кој раздвоил, и кој раздвоил?
Лист заѕидан,


===== CHECKPOINT 024 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
уста пуста,
уста пуста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете!
Мртви и темни,
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затво


===== CHECKPOINT 024 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако е жив, море мори, жар да не снема
тој што од гроб го отвора
за мртвило да збере,
тој што од гроб го отвора гробот,
блазе налева на душата –
срце што отвора рана,
срце што отвора рана
и души бере
и души изумреа.
за црноземните палати,
прошетај ги патиштата на галабиите,
извори ги,
изгори ги очите твои
извори ја налева смрдливицата
онија и крвта и снагата твоја
за неѕидини таговно у монопол
изгори.Изгори ги очите твои ископајте
онија и
изгори ги очите твои
изгори,
нашиот живот
изгори,
изгори ја душава –
онија и снага крвава.Изгори ги очите твои
изгори,
изгори ги очите твои
и души
на умреа.
изгори радост на душата твоја
изгори ја, Вечна,
и снага твоја.
изгори ги очите твои
изгори,
изгори ги очите твои.
изгори ја крвта твоја
изгори,
онија и крвта твоја
и душа мори.
изгори ја душава -под гробот,
изгори ги очите твои.
изгори души тешки и крвта твоја
изгори.
изгори ја душава -под тија гори крвта твоја.
изгори ги очите твои.
изгори ги очите твои.
изгори ги очите твои.
изгори ги очите твои.
изгори души млади,
изгори ги очите млади!
изгори ги очите твои.
изгори ги очите млади.
изгори ги очите млади,
изгори ја крвта твоја.
изгори ги очите млади,
изгори ги очите млади!
изгори ги очите млади.
изгори ги очите млади!
изгори ги очите млади!
изгори ги очите млади!
изгори ги, изгори ги,
изгори ги очите млади!
изгори ги очите млади!
изгори ги -и темнината крвта и темнината!
изгори ги -и темнината!
изгори ги очите млади!
изгори ги –
изгори ги очите млади!
изгори ги -онија очиве.
изгори ги очите млади!
изгори ги -и темнината златен ги земја не дава!
изгори ги очите млади!
изгори ги


===== CHECKPOINT 024 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Се р’ти ноќта црнаОдев на гради в гради
на гради засвири –
срцеТи изгреваш –
над долови се над полиња –
над полиња
и темнината
над полиња.Одев на гради легна
и
в гората
и на ж’лт –
делии
скажи си синџир железен!
Под мостот вода
и од векот вековит
и нова
и нова
си синџир железен -плодови широки, широки, меки -и високи –
и шири крила широки.Од сичко –
дојди си дома
онија очи,
и накривен,
на стари и добри сичко
ножеви гради
и на стари времиња
на стари
у ден никоја доба не сме саде тука.Но дома, наквечер, наквечер, наквечер,
наквечер – в прва темница,
дојди си домаонија очи –
копај си синџир железен!Но дома наквечер – в прва темница
ај си синџир железен!
Во бафчи – наквечер – в прва темница
да тргнеме по водиче –
и в таја темница
и првата темница
и првата темница што е пред нас,
како што и порано ниеи се дигнавме на оро со самовили!Не видовме бел ден, не видовме бел ден, не го ископавме,
с’лнце сјаен
онија на галаби –
одев на галаби
за корав бунар
и каракамен на гради:
за кого лудо загинав –
како смртта вечна,
како на оро – и кој би и кој би – и кој бил
и кој би ја.Има ли на ум
декаа в срце тече – зошто
во бијат срца чисти?И од векат по вековит –
и по вековит, а од вековит.
има ли, има – но на овој свет
и с’лнце радосно има
нашиов ден –
и од векат ли?На деда Богомилски –
нашиов денденпо тој ден
наквечер – в прва темница ‘рѓосана оро,
наквечер – в прва темница –
и в прва темница,
и в прва темница.Вчера – в прва темница дојди
за горо зелена –
и в прва темница


===== CHECKPOINT 024 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, браќа,
Мрак да биде!Не ме жали, не ме жали;
Мрак да е, да е!
Подигни очи, да е, да е, да е.Има душа
да свети.
изгори очи, да е, и душава распокоја е.Никој не ни дава, не ни дава, не прави, не зема!
Личе и ти плачеш, жали и клети!
Не пеј песната страдална, не зема, не зема!
Тој е на човека, на рацете,
да светиш, жар да е
околу тебе.Тој е на рацете, на душата!И ноќе светиш, таговно загрнеш, таговно загрнеш, пусти дојдат патиштата.По тебе се сите реки.
да знаеш, жар да е, жар да стоиш, та дури и незнаен да бидиш, итар ќе светиш.А тука се и реки – брегови животот, тадури и ти темнеш
од далеку.Ако таговно загрнеш
изгори очи пусти дојдат
по тебе, пусти ќе јасно грејне,
срце – море животот.Ако таговно загрнеш,
ако таговно загрнеш, речи:
изгори во усти не дигаш, пусти да биднеш, речи:
изгори во усти не дигаш,
и душава да е.Ако таговно загрнеш, речи:
изгори во усти не дигаш, речи, изгори се, пусти да е,
и погледни ги таја гора зелена!Но ако светиш, кажи, земјо, речи, жар да би да би гладно, таговно загрнеш.Ако таговно загрнеш, речи, кажи, пусти да бистриш, пусти да бистриш.Ако таговно загрнеш, речи:
нижи се, пусти, таговно загрнеш!Изгори во срце земјо, море бистри,
изгори во срце снеговно,
околу тебе се шири.Ако таговно загрнеш, речи, пусти ќе изгрееш.Изгори во срце срцето тага што гори, таговно загрнеш.Ако таговно загрнеш, речи, пусти ќе се стопиш,
Белград и ќе се стопиш.Ако таговно загрнеш,


===== CHECKPOINT 024 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
у ви лика и прилика
пот и меса голи,
по патиштата стрмни,
у вивналиов свет гроб,
у темно темен,
у темно темен!Ископајте длабок бунар
у темно и ширете светлина!
у темно заѕидан,
да биде пуст!
у темно заѕидан,
изгори и да свети:
во борба гроб со темнината!Тече и јад,
око заѕидан,
с’лнце трепти!Тече и јад,
у темно заѕидан,
цел свет,
у темно заѕидан,
о свет братски живот работи
о,
а од темно заѕидан,
нашиот живот го нема!Времиња тешки дојдова, добри, добри
соголи
со обрачи
од жалба.Течи сичко,
нека рони брегови ковани,
у темно заѕидан,
срце селско!Течи сичко —
цел свет да збере
и
и бреме што нема дур да се стопат.Течи сичко —
тече и влечеч
и тегне и влечечи
и влечечи
и надеж
и ковани, таговно, безгласна,
срце – жмурка
уста!Течи сичко —
ножеви, таговно — и наниза, таговно – со каракамен на гради!
Ти си — и нам оставаат!
Течи сичко — и нам низ срцето ни тага!Течи сичко —
и нам низ срцето ни, и нам низ срцето ни!Течи сичко —
чемце трепти!
А тука е —
гора, пуст свет!Течи и нам низ срцето ни!Течи сичко —
нешто живо заѕидан,
срце – и нам низ срцето ни.Течи сичко — што има —
лист!Течи сичко — што стои пред тебе —
цел свет да свети:
Тој ни остави,
срце – и нам низ срцето ни за мака, и за мака —
и за борба.Течи сичко —
срце – и нам низ срцето ни тече.Течи сичко —
срце – што стои пред тебе,
срце – пакоста што стои пред


===== CHECKPOINT 024 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Има ли душа,
не ли ти кажав,
има ли срце,
има ли срце?
И има ли душа што тече,
не ли се тажи, нема ли срце што не стои?
И има ли срце што стои пред неа?
Не ли ти реков, не ли ти реков?
Не ли беше човек што не пие, не ли ти реков?
Кој ја сипе кој ја пие крвта
не ли, не ли еднаш, не ли еднаш?
И петли в село пеат
силно – двата нарака се попеат, таговно се мерат.А тука горе на небото на небото налива светлина се танка, зора црвенее – светло румено.
И на небото црвенее – петлите в село пеат.Кој ни ги скрши белите крилца на галаби бели?
Но ако куќарите на утринта ли еднаш в село пеат
од пелин?Но ако куќарите очмаат,
зачмаени,
не ли ќе пусти да загрне,
трат ли, таговно – на гори
кога ли ќе л’сне,
по патиштата
и на пуст над гори
чемрее,
нашиот свет
на
човек – на светот!Никој крај него немаше
а –
скот, куќарите
и дома останаа без куќа –
покрај неа немаше, немаше
аир.Од сичко до дереч јаден
с, сичко –
тој ги чуваше коските
а можат да се попеат.Времиња тешки – преполни
и високи
милиони јадни
на бочви големи
и високи –
од темни изби мемливи
по целата земја
а до гори
и високи.По утринта росните вечери чекореа
и по троскот
шумоли скришно накришно врева –
и румено
в сума гробишта широки – високи
и високи
а од рујно срце.Никој крај него немаше -И кога гинат
а самовилите
полни
скоро го бере
наведнат
дуќани – преполни,
погледни на гранките преполни
и по сниските брегови на дрвјата тенки.И кога в таја гора ли дојде тој, намина намина сама –
наведнат, – мрак
шумоли скришно
и на плешки
а –
и тегнеше –
по темницата замаен – ‘


===== CHECKPOINT 024 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Се р’тив
Во Белградстијаевдов,
в секаде црна смрт
в коските
в коските сичко
в коските
в коските сичкосаа
в коските сичкосаваа.
в коските сичкосав,
в коските сичкосав коските не дигаа.На работа појдов,
уште не бев жив!
Не бев жив, станав чичко.
Деца си останаа дома
в коските сичкосаа кајмакот
в коските сичкос дели.А тија две
в коските сичкос дели млади.
Севдаја две
в коските сичкосаа в раци лиснаа
и дома,
в коските сичкосаваа,
с нашите раце мајсторски
в коските сичкосаа.Вие да си песна жалите
да не паднав,
не бев наминав, не бев ни врба ни врба,
туку кајмакот засвети,
севда ме дигаа.Кој ни ги срина белите крилца,
уште не сум жив!
нашиот брат ја срина,
тој за кого станав,
тој за кого реков,
има куќа со пет раци.
нашиот брат, со корав и со рациелава мака –
таја му земјосреага!Од сичкос дели млади сичкос дели млади сичкосни со коравви.
нашиот брат сичко остана со
стамата
в млади сичкоса!
Деј ги срина со глава
олите
в коските сичкосаат,
в коските сичкосаат
така
и пијат вино црвено вино црвено.Ако на тија, на тија две
раки капаја,
скоро ќе јасно им кажам:
Белград да знаеш -Белград да си го прагот и тија темни
в коските
да се на тија две
в коските!Но тија две
бла, а тија две бистри
утки тешки
в тија две
по две лисја млади јунаци
по троскот ги црпиш,
на тија две влаги
по две лисја млади јунаци
благи,
и тија две темни
по петли
по петли скришно таговни.Наточи на млади јунаци
тој гладно нижи
зачмае у троскот
аир од потта цедат го сокот го


===== CHECKPOINT 024 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете, ограбете
да гледајат,
роди длабоко
уста затворете!
Мрак да биде, и
да свети:
да свети:
А од гробот се отвора,
да свети:
да свети:
и на душата срцето и душа да свети:
да светиш,
да светиш, да се стопиш.Делии глави машки да светиш,
во срцето срцето пак да светиш.Очи црни ископајте,
да светиш,
да светиш, та души капале,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
околу вратот навезен.Очи црни ископајте
да свети:
да светиш, пелин да светиш,
да светиш.Слегнеј, свет да светиш
и душа да светиш
и душа да светиш.В полноќ се над ним дрвјата
и на дрвјата
и на гранките лисјата да светиш,
да светиш.По утрини росни,
околу полноќ се над дума чемерна песна пее:
и снага, а по утрини росни по долови рамни,
и по над гори рана го црнее
и души пресни,
силно било што постари
по гори.На утрини летниов ден славам, по цел свет братски, по тежок одзив го тропам избите.Вчера на вечери зимни
в што си појдов, на утрини летниов ден пустинови горка на галаби пусти
онија.Вчера му рушев на живот ми пукот, море пшениците
в коските сичкосаа.
Тешката тешко засвети,
изгори од солзи гори.
А таја мугра што душа тешко ги дига
тој гладно
и на жертирите?
Жерти на душа срцето што душа тешко ги крие!Не ме колни, не ме пекај
извитис, не ме пекај – дома не ме пекај
сонцето, – ич не ме пекај
изви ме, ич не ме пекај проклетиот ден, – дома не ме пекај гората
во огин меден живот,
по цел свет братски ми е!Не ме пекај
извори, не ме пекај водо студена, не ме пекај песната, не ме пекај
стија, не ме пекај
онија,


===== CHECKPOINT 024 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ископајте длабок бунар водаИскопајте длабок бунарПодземните бистри езерца капалеКако да ги зачувате коскитеЛежиштата бледни?Како да ги зачувате белите крилца на душатаКој умрел за васИскопајте длабок бунарВремињаИскопајте длабок бунарВремињаПодземните бистри езерца
црн -плочиРаскопаниКако да ги зачувате белите езерца?Зошто се плакнеОраме со солзиИма ли добра причина, кога снема водаИскопајте длабок бунарПодземните бистри езерца се веатКамен тежок бунарПодземните бистри езерца мора радосно да потечатКако да родиш женаРаскопаниОраме со солзиРаскопаниОраме со солзи наранетиИма ли по тебеРаскопаниМртви и зелениИма ли бел денА да е на аргатитеНа кантар студен посестримоВремињаНеме споменувај, нема ли тука да се кај што е, штамата
во огин пламенИ на кантар студен пламенИ кога ќе изгреешВ езерцаИ кога ќе изгреешВ полеваме срамноПодземните бистри езерцаОраме со солзи наранетиРаскопаниМртви ли се над водаКој ни век ни векне, селски?Има ли водо студена потЛежиштата за васОд далечнинитеВремињаИма ли срцеНаточи на срцетоАко ги пеете коскитеВремињаПо утрини росни утриниВремињаДелии очиИскопани обрачиДобар денРодимиЖениНикој не кова гробиштаНо ако векнеВремињаЗа кого пеетеВремињаИскопајте длабок бунарПо утриниВремињаВремињаВремињаАѓу васја чистиАѓу васја чистиАѓулитеВремињаРаскопаниМртви со ралоПодигни очиЗа кого веднетеВремињаПрикаскиИскопајте длабок бунарВремињаПодигни очиИскопајте длабок бунарПродишете ладна водаСледете и светлиниДелии светлиниНаточиИскопаниМртви и светлиниПодземните езерцаРаскопаниИскопаниМртви и светлиниЗа стари и нови куќиДосадете троскатнаселски!ВремињаОраме со длабоко за стари куќиИзгориНа стари, зелениАнови селаВремињаКантарНа стари, рујноМртви


===== CHECKPOINT 024 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

За кого ќе гласате?За ли ќе гласате?За кого ќе гласате?За кого ќе гласате?Минете за кого ќе гласате?Делии ќе гласате заИрак да биде крај вас,Ани да биде вечна борба!Та незнае ли,низ сите л’штат и  силно е тешко,срце лудо!Асрце лудо се житце,срце лудо,срце лудо,срце лудо,срце лудо,срце лудо,срце лудо!Минете за кого ќе гласате,срце лудо,срце лудо,срце лудо,срце лудо!Та не ве видовме,не ли си ги зачми правокопачки?Вие не умирате!И кога ме ништо не донесовте,срце лудо,срце лудо нараснавте!Вие не ме ништо не донесовте,тажи ме!Одев со глава замавнав!По сокаците
и душички тага,срце лудо си појдов!зошто ме ништо не донесов!И кога си појдов дома,изгори,изгори,изгори,изгори,изгори,изгори,изгори,изгори,изгори -изгори -изгори,изгори! блесави -нешто што не ме столите!И петлите се над ним!За кого лудо загинав,за кого лудо загинав?Та не ме скоривај во борба,а по тебе – зошто ги ранив твоиве?Зошто ме земја?По тебе – зошто ги ранив белите градови?Та не ги исеков сниските робја?Та не ме колни,туку ме земја притисна!Зошто ме земја не дига,
со високи полиња ме земја?зошто ме земја не дига?Та не мелим даро слатка!Кој никоја земја не скоривај ја,за кого лудо загинав?Како да ме каснеш,зошто ме куршум да не ме рани?Та не ме колни,туку ме земја не дига,туку ме векат не ме пекајМртви и ме земја не дига,туку ме колни,за кого лудо загинав?Та не ме дига,туку ме колни,туку ме колни,колни,како да умрам за човечки правдини!Та не ме рани,туку ме дига,ѓул-така ме колни!Та не ме рани,туку ме колни!Та ме клети,туку ме


===== CHECKPOINT 024 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Мртви
Мртви морниМртви СерафимАртви
Мртви СерафимЕхрвимињаНртви
Нртви СерафимАртви
ТарасШтаматаПофалбиТарасШтаматаТарасАртви СерафимНртви погледнаТарасШтаматаПофалбиТарасШтаматаАртви ПалиснеКаментарТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаАртви донесиТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаАртвиЗораТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаЛутатаПофалбиТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаПофалбиТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаТарасШтаматаКаментаТарасШтаматаАјдуштатаТарасШтатајтаматаТарасШтаматаТарасШтата личјатаТарасШтаматаАртви ЗораТарасШтаталШтаматаНртвиЗораТарасШтатамен тарасШтатаНа СтругаТарасШтатаБанкиТарасШтаматаТарасШтатаАртви ЗораТарасШтатаЛикотлеДоделиТарасШтатаАртвиЗораТарасТарасШтаталеПрошеТарасШтаматаКаментаматаКаментарТарасШтаматаЛикотелиТарасЛутатаИцаНртвиЗораТарасШтатаменскотарТарасШтаталТарасШтаталТарасТарасШтамаТарасШтаталТарасТарасШтатајсканаЛикатанаНртвиЗораТарасТарасШтаматариТарасШтаталШтаматаЛикотелиТарасШтаматаНртвиЗораТарасШтаматаАртвиЗораНамиТарасШтаменТарасШтаматариТарасШтаталТарасШтаматалеарнаСтаталеарнаНаселОталеарнаНртвиЗораТарасТарасШтаменТарасКојниеНртви ТарасШтаменТарасШтаматалеарнаШтаменТарасАретенаскот


===== CHECKPOINT 024 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, браќа,
со вас и силно срце
вие –
вие го наранете срцето, силно и силно, силно, што има –
земјата, мека, длабока, длабока, мека –
по целата.Вредете, браќа,
да не биде само една, туку една песна.Немежна песна ли е песната, голема, богата –
земјата, мека, длабока –
снага –
има душа, голема, длабока -незнаен!Ако паднаме јадови,
тој не сметуј, туку с’лнцето златните далги –
има душа длабока, длабока, длабока!Ако паднаме јадови, по целата земја
неќе не’ раздвои,
ќе не’ раздвои, а во борбата
ќе збереме, –
ќе пропуштиме прилика –
а од солзи,
не сме саде голи!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
и од лулка до гроб.Ако паднаме јадови ќе пропуштиме коските скришно –
ќе пропуштиме –
ќе пропуштиме прилика –
ќе пропуштиме прилика
ќе пропуштиме прилика, на срца да дигнавме и ниеИзворни.Изворни сили
Реките пеат.По утрини росни
у росни
у виа росни
селски бистри езерца
шумоли скришно небески
в сумари –
по тија темни сурови.За тија срцето силно
у вијуги и темни дубрави рамнини
у темно рујно,
од далечнините модри
магла се веат
на тија буки дими широки.Тешката и крвава,
шумоли на думава – и тија срцето ми светеат.
И кога веднеш,
тешко, дури милно пусти,
шумоли скришно
в сума гробишта лежело.Камен тежок – векот
ден!
Тешката тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети!Тешката тешко, тешката, потешка, матна проклета и тешка проклета!Но од маки -така што душа тешко клети!Деј ги тага изела
в
за да ја ископам.
Корења со јад се таговаа, тагираа и ги беја с’лнце


===== CHECKPOINT 024 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

В полноќ, на оро в делии, селски
по села
не сме снископани.По тија буки дими широки,
по народни думи широки.
на делии по селата
и по селата
и по селата пеат
и по селата
и по селата
и по селата
и по селата
покрај ниви.По лозјето
рее одбор селски
и водоријат ги мие лицата раскапан
и пијат вино, пијат вино, пијат вино, пијат вино.По лозјето гроздовите лобореави, румени нижи бели лободи,
сни
ниски лободи,
винат длабоко -надолу тутун,
ниски бочви го сокотат.Се р’ти карпа – карпа длабока гробја,
со високи шимпир јад го дига
задуш,
в сума гробишта лежеа
и рој од темни зори се зори – гробја.По лозјата лободи од ж’лт – мрак
копачки бели лободи.Наведени ли се таговни на ж’лтозлатни
банки?
И ноќе млади јаганца пеат!
А в бафчи трендафилите
по лозјето гроздовите лободи.
Ж’лта гостинка тага за стари времиња.
наведени ли се наквечер – в прва темница,
уште не
самовилите
с таговни
с корка сува леб!По сокаците вадили
и пијат вино румено.Ех, таја слана ниже
чемрее, мори, пуста
на друмишта!
Зора и пуста!
Зора се зори – мрак!
Таде се зори – мрак!
Деј ги мие очите
и мие очите
и пие вино!Стани си вечер порано, и пусти,
и в зори –
силно, дури
силно
по сокаците никога е зората!Ех, таја мака пуста,
кога
Величко златна!Болка световна!
Та незнаш, Вело, жар да ја угаснеш и на душата пуста!
По утрини росни,
верна, пуста проклета!
Жили
раци пресни, буѓосани
со рујно вино!Луњи има – в бафчи трендафилите!


===== CHECKPOINT 024 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Стани си -Немее,нижи рој
Има,внуди си -Нема зошто,Тој ли ќе мине -Лист немее,Тој ли ќе мине -Ај,изнижи си -Нема зошто,Ич не ќе мине -Лист немее,Тој ли ќе мине -Лист немее,Тој ли ќе мине -Лист немее,Тој ли ќе мине -Нема -Кој ли ќе мине -Ај,изнижи си -Тој ли ќе мине -Ти ли ќе мине,Тој ли ќе мине -Ај -ај,не ме жали -Ист ли ќе мине -Ај,не ќе е,Тој ли ќе мине -Ај,не ли ќе мине -Ај,не ли ќе е,Има ли,Има ли ќе мине -Знам ли,Ич немее,Знам ли умрел -Знам ли,Ич немее ли,Знам ли,Има ли,има ли,има ли куќа,Ич немее,ај,не ли ќе се клетаме,Знам ли,Знам ли,нижи ли,нижи,нижи си -нижи ли,Има ли,не ли,нижи,знам ли,Нема ли,не ли,Тој ли умрел?Има ли,Има ли,не ли,Ич не ме жали -знам ли,Нема ли,Камен ли,Знам ли,Ај,Тој ли,Тој ли ќе мине -Внуди ли,Ај,Има ли,Тој ли,Тој ли,Тој ли,Тој ли ќе ја тага,Има ли,Внуди ли,Ај,Тој ли,Ај,Тој линижи,Ај,Тој ли,Тој ли,Таму ли,Ај,Тој ли,Ај,Ај,Ич немеш,Ајдутин мајка ќе се стопиш,Ај,ај,Ај,Знам ли,Ај,Камен ли,Ајдутин мајка ќе се стопиш,Ајдутин мајка не рани…”Ај,Ај,Ајдутин мајка не рани,Ај,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани…”Деј,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани…”дутин мајка не рани!Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не рани,Ајдутин мајка не


===== CHECKPOINT 024 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна пропадна про


===== CHECKPOINT 025 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
устажете!
устанете, ограбете
устанете!
устанете, ограбете
уставете!
Мрак да биде – каракамен!А болката, и болката се човечка, кога крвта не ве притиска!А болката кога се човечка душа гори!Устанете, ограбете
изгори, ограбете
устајте – пепел и пепел –
тешко за мртви!Уставете, ограбете
устајте – гробниците ваши
уста!
Со мотика на рамо
за црноземните гробја!Устанете, ограбете
уста пуста!
Мрак да биде – гробниците ваши
уста проклета – гробниците ваши
уста ќе лежат.Устанете, ограбете
уставете, ограбете
за црноземните гробови – гробниците ваши
шумоли – гробниците ваши
уста пуста!Немеа – гробниците ваши
уста!
Устанете, ограбете
уста ограбете – гробниците ваши
уста пуста!
Мрак да биде – гробниците ваши
уста!Устанете, ограбете
уста
уста!
Мрак да биде – гробниците ваши
уста!Да биде – гробниците ваши
уста!Да биде – гробниците ваши
уста!Устанете, ограбете
за црноземните гробови – гробниците ваши
уста!Уста пуста проклета – гробниците ваши
уста!
Мрак да биде – гробниците ваши
уста!Уста пуста проклета – гробниците ваши
да бидат – гробниците ваши
уста!Мрак да биде – гробниците ваши
за црноземните гробници – гробниците ваши
уста!Уста пуста проклета – гробниците ваши
уста!
Мрак да биде – гробниците ваши
шумоли – гробниците ваши
наведени.Мрак да биде – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гробниците ваши – гроб


===== CHECKPOINT 025 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Роди се,
роди се,
роди се,
роди се
роди се,
роди се,
роди се,
роди се,
роди се,
роди се,
роди се
роди се,
роди се
роди се –
роди се,
роди се,
роди се,
роди се,
роди се –
роди се,
роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се,
роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се -роди се –


===== CHECKPOINT 025 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете,
Мнете се житце, оградете се,
уставете се човек да не каже,
да не каже,
раци машки прекршете.Уставете се човек од човек со грутка во срце, човек со грутка во срце, човек да стои пред него, да не каже: Немеа, немеа,
немеа, немеа,
раци машки прекршете се човек од човек со грутка во срце, човек со грутка во срце, да не каже:Каков човек е, -Вие му песна пеете,
мене ме ништо не везе!А в таја му песна пеете:
Немеа,
тешко, немеса проклета,
сонце – мрак!Изгори, -раци вишен си –
сонцето!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Во борбата другар!
Камен на гради!Кантарот
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!љубовМрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!љубов, цел свет…КантаротМрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!
Мрак!Та незнаен свет!На Струга дуќан!
Мрак!
Мрак!Та незнаен свет…
Мрак!
Мрак!
Мрак!Та незнаен свет!КантаротМрак!
Мрак!Та незнаен свет…
Мрак!
Мрак!Мрак!Та незнаен свет!Неврак!Мрак!Та незнаен свет…
Неврак!Мрак!Та незнаен свет…
Мрак!Та незнаен свет…Та незнаен свет…Та незнаен свет…Ископајте гиМрак!љубов, љубов,љубов
Мрак!Та незнаен свет!Мрак!Та незнаен свет…Мрак!Та незнаен свет…Та незнаен свет…Та незнаен свет…Мрак!Та незнаен свет…Ископајте на светот!
Мрак!Та незнаен свет –


===== CHECKPOINT 025 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ рекиИ


===== CHECKPOINT 025 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани,
по темни изби мемливи
со темни изби мемливи
а од жалба
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи.Нагоре, надолу в гори зелени
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи широки.Лежи длабоко в срце милно заѕидан,
надолу на гради лежи длабоко што стои пред неа зелена маслинка.По утрини росни, по утрини росни, притискам длабоко в срце милно заѕидан, зачмаен лудо загинав.Камен тежок живот ми е
а закопан со грутка во гради луто далгите лисја на рацете.Не ме колни, не ме жали – очи ми црвци ми црвци.
Тешката тага што не покоси,
тешката тага што не покоси
по тебе,
тешката тага што не покоси,
по тебе, таја мака налеваш.
Скотски е тешка борба искри кај вратот матни
по народни дубрави.Тешката тага што е почудна, а с’лнцето златните лисја обрачи
по темни
по народни дубрави.По тија росни дубрави –
по темни изби мемливи изби мемливи,
по темни изби мемливи избиливи.
Тешката тага што се тажи по срце милно заѕидан, а душа горат.
тешката тага што не покоси
по нив,
тешката тага што милно заѕидана во гради не горат,
по темни изби мемливи.
Копнат, мртов, мртов, наниз таја радост што е во очите матна,
по темни изби мемливи,
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи.
Тешката тага што тлее во очите матни
по темни избивни, а души во очите матни
по темни изби мемливи.
тешката тага што не покоси по срце милно заѕидан, не боцка, несити клавам, несити, несити клавам.
нашиот живот е борба долго трае.
Тешката тага кога е тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети.Ако боли, тешко клети.В полноќ се р’ти ноќта црна, борбата долго трае.
Камен тежок живот ми е тежок одзив пусти
ден.Севда е тешка, голема борба


===== CHECKPOINT 025 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки течатИ реки од живини имотиИ реки од живини имоти течеКако што течеС’лнце на животот течеКако што течеОд живот ми е!А од живините имоти течат реки тече течатИ реки од живини имоти – живини имотии од живини имоти – модрини.И реки од живини имоти како што течеС’лнце на живот ми е.И реки од живини имоти течеКако што течеС’лнце на живот ми е!И реки од живини имоти течеИ реки од живини имоти – живини поселнини.И реки од живини имоти течеКако што течеС’лнце на живот ми е!И реки од живини модрини береветини што од живини палати течатНема реки течатКамен на живот ми е!За старини има,а има од живините е!По долги,ниски,ниски,ниски,по народни дубрави,нивни,милиони има од живините.Но од човек на човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек – човек!Има,а има – човек – човек – човек!Има,а има.По долги, стрмни, високи брегови течеИ реки – реки – реки – реки.Времиња, реки – сништа.И реки – сништа.Та сè без дно нема!И реки – сништа.Времиња, има – има.И реки – сништа!И реки – сништа!И реки – сништа!И реки – сништа!Има – сништа.Покрај сништа, сништа!И реки – сништа!А покрај реки – сништа!И реки – сништа!Времиња има!И реки има – сништа!И сништа!Покрај сништа!Има – сништа.И реки – сништа!И реки – сништа!Како сништа!Покрај сништа – сништа!И реки – сништа.Раскопани, сништа – сништа!Како сништа!Ех, да се снижи реки!И реки – сништа!И сништа – сништа!И реки – сништа!Ај, таја е весела, сништа.И сништата – сништа!И сништата – сништа!И сништа – сништа – сништа!Има – има!Од далечнините свети – сништа!Како сништа!И има – сништа!И има – сништа.Времиња има


===== CHECKPOINT 025 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Леска,
Деј ги пусти белите крилца
и каракамен на тија буки утрини
у в раци
тој, таговно реди
и прави
и горка на оро.А таде – в гори
и како бура се зори,
тој и
останал сичко на галабиите
и пот се зори –
чемлежи и на тија буки утрини
и таде,
и на утрини зори на утрини
и на утрини
и на вечери –
и на вечери –
и на утрини
и на вечери –
тој итар се зори –
силно пие тагата и снагата
и ж’лта му на душата и
останал сичко на галабиите
и рој него и на рацете далгите –
и на ж’лта и на снагата
и на снагата
и на снагата
и на тија буки таде и на снагата
и на снагата
и на тија буки сичко
и на рацете
и на тија буки
и на тија буки гладни
и радост и сладост
и на тија буки
и ж’лта гостинка на утрини
и на утрини
и на утрини
и на вечери –
и на утрини
и на вечери –
и на вечери
и на вечери -тој итар се зори
и на утрини
и на утрини
и на вечери –
и на вечери
и на вечери -тој и на утрини
и на утрини
и на вечери – тој итар се зори –
и на утрини
и на утрини
и гладно пие тагата
и на утрини вечери –
и на вечери – тој итар се зори –
и на утрини
и на утрини
и утрини
и на утрини
и гладно пие тагата и снагата
и на утрини
и гладно пие тагата
и на утрини и на утрини
и утрини
и на утрини
и гладни
и гладни
и на утрини вечери
и гладни
и на утрини летнини
и гладнини летнини
и гладни
и гладни
и на утрини гладни
и гладни
и гладни
и гладни
и на утрини летнини матни ли се зори


===== CHECKPOINT 025 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете!
раци машки прекршете!
Мртвите, труд и труд и ранете!
Мртвите, гробните, гробните, гробните, копачите и гробните камења се на
гробните.Нема ли крај!Нема ли крај, нема ли покрај гробот, на гробот – на гробот, на гробот, на гробот:
има ли живот нов, непознат и непознат?Нема ли, по селата,
и на полињата, на полињата,
има ли
лозјето, ниви, пуст ден –
во селото,
има ли пијам вода,
вода тече –
в селото?Има ли јунак, кој се дига,
човек од темно студена војна.И има ли бел ден, нема ли
ден, нема ли
ден, нема ли
ден?Камен ли му нема на човек — гроб!
И има ли
, има ли
љубов за гробните гробови?И има ли
за гробот, на умрете
срце!И има ли
за ковани, мотики, имами, мотики, преполни чаршии, преполни чаршии, преполни чаршии, преполни дуќани?Има ли
срце – за гробните палати?И има ли јунак, има, има ли
човек за гробните места?И има ли
поле, врева за гробните гробови,
срце – за гробните порти,
пробудете се –
у в градите и ранете –
далеку —
дапробудете се,
уста пуст гроб!Има ли јунак, кој се дига
измори – на аргатите?И има ли
да го дига –
така да се дига, па да е на аргатите?Има ли
срце – за гробните порти и патиштата?Лежи од војна!
Има ли седам, покрај гробот, наминав –
в гроб лежи војник, – море широко,
чем непознат, непознат, непознат.Од гроб до гроб закопан е, Вело, на аргатите
чемре,
скотски гроб лежи војник,
скотски,
страдалски војник непознат.Но тука е гробот, и на него горе, накривен гроб лежи војник непознат.Има, има, има – в темнината
нешто живо, високо,
земјата скришна под него се отвора.Но гробните гробните


===== CHECKPOINT 025 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете,
уставете,
Мрак да биде на ум?
Мрак да биде на ум,
извадете,
уставете, па да биде војник – и машки војник – и машки војник.Не ме жали, не ме жали – ич, не ме жали – ич не ме жали!
Мрак да биде војник – да биде војник – да биде војник – војник.Не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали, ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали – ич не ме жали –
во борба гинат.
Не ми нижи -Имајте на ум –
мојата душа, човечка – радост голема, – болка голема –
тешко зараснат, непознат.Не ми нижи -срце – да е, да е -срце -срце – да свети – да свети.Не ми нижи – не ми нижи – не ми нижи – ич не ми нижи – капат!
Не ми нижи – не ми нижи – не ме жали!
Не ми нижи – не мижи – ич не мижи – капат; не мижи – не мижи – не ме жали; не ми нижи – капат; не мижи – ич не мижи – нижи – ич не мижи – капат; не ме жали; не мижи – не ме жали; не мижи – капат; не мижи – ич не ме жали; не мижи – капат; не мижи – капат; не мижи – не мижи – не ме жали; не мижи – не ме жали; не мижи – нижи – не ме жали; не мижи – не ме жали; не ме жали; не мижи – не ме жали; не мижи – не мижи – не ме жали; не ме нижи – капат; не мижи – капат; не мижи – не мижи – веќе ме тага; не мижи – капат; не мижи – капат; не мижи – капат; и не ме жали; не мижи – не мижи; не ме жали; не мижи – капат; не мижи – капат; не мижи – не мижи – капат; ме капат; не мижи – не мижи


===== CHECKPOINT 025 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Лежи длабоко
у темно
у темно
у темно
у темно
Салкасто
у темно
у темно
у темно
најулаж милно, милно, црно
на утринта –
у темно милно, темно
у милно милно, милно, темнона утринта
у темно
у темно
порно – милно, милно, милно, милно
и милно – милно.Ул-трендафил милно, милно милно, милно, милно, милно, милно милно!Ако куќа на човек љуба е, милно, милно, на човек да му збере, љуба е, милно, милно:
љубов за живот човечна мека, да е љуба, за живот човечна мека, за живот човечна скот смеела, за живот човечна мека.Ако куќа на човек за живот човечна, што за живот човечна душа, за живот човечна љуба е, и за човечки дубрави и за човечки правдини, добра млада љуба – мека за живот човечна душа е, поља и за живот човечна, добра љуба – добра млада љуба.Ако куќа на човек за живот човечна е, поља, поља и поља, добра млада љуба – добра млада љуба – добра млада љуба – добра млада љуба.Ако куќа-куќа, добра млада љуба – добра млада љуба е, а човечна – добра млада љуба!Ако куќа-куќа, добра млада љуба – добра млада љуба е, поља, поља, поља, поља, поља и поља, поља и поља, и поља – добра млада љуба е – добра млада љуба.Ако куќа-куќа, добра млада љуба – добра млада љуба е – добра млада љуба, добра млада љуба – добра млада љуба е…Ако куќа-куќа, добра млада љуба – добра млада љуба е – добра млада љуба…Ако куќа-куќа, добра млада љуба е – добра млада љуба – добра млада љуба, добра млада љуба – добра млада љуба – добра млада љуба.Ако куќа-куќа куќа-куќа, добра млада љуба, добра млада љуба – добра млада љуба е – добра млада љуба.Ако куќа


===== CHECKPOINT 025 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани, буѓосани,
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи
гладни
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи ‘ргосани,
по темни изби мемливи ‘ргосани – матни избиливи
по темни избитија мемливи.Накатили смрдливи сенки ‘ргосани, таговни ‘ргосани, смрдливи ‘ргосани,
по темни изби мемливи ‘ргосани,
по темни изби мемливи ‘ргосани,
по темни избиливи ‘ргосани – матни избитија мемливи ‘ргосани.
В полноќ, наквечерквечер – в зори, наквечер – в в прва темница, наквечер – в прва темница, наквечер – в прва темница, наквечер – в прва темница.По утрини, наквечер – в прва темница, наквечер – в прва темница, в прва темница, наквечер – в прва темница, в прва темница, в прва темница: в прва темница: в прва темница, в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва темница: в прва


===== CHECKPOINT 025 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани
нагоре накривен, убав, млад
навлезен, со поглед на очите навезен,
нагоре накривен, стушен високо, непознат.И така по сокаците чекорат чекорат
нагоре накривен, надолу накривен, надолу накривен.Одкако нагоре, во очите матни
надолу по стрмни, меки
надолу накривен матна селска селска селски одаја, селски кенгур со златни дојдова бистри езерца, денови жедно се стегна палатискотнадежна селска одаја,
одев со глава замаен
надолу со мотика во рацете замаен
надолу со матни лисја.По сокаците чекорат лицата се рутини широко обрачи ‘рѓосале,
појдоса, златни времиња.Чаршиите чекорат по полињата зачудено големи по полињата.Чаршиите чекорат с клинци ковани,
магла се мие со смрдливи бели лисја.Чаршиите чекорат по полињата мали, без дно на рацете родни
и пијат солена вода.Чаршиите чекорат по полињата мали – заспали
по полињата мали.Од сичко носат кајмакот
маката,
нагоре по полињата мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите чекорат по полињата мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите го болат тутун – в срце снеголи
по полињата мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите чекорат.
надолу по полињата мали, со утрини тенки, меки, меки.Чаршиите течат по полињата мали – на долга низа од капки пот.По долги, меки рамни рамни, меки крилца високи.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот.
надолу по селата мали – на долга низа од капки пот.Оддолу по полињата мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот, а на долга низа од капки пот.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот го срцепајат – на долга низа од капки пот.Чаршиите мали – на долга низа од капки пот се запиштуваат.Чаршиите мали – на долга низа


===== CHECKPOINT 025 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

РаскопаниОд сичко носат
на тија буки дигнаа палати,
по тија темни
по тија темни изби мемливи
по тија буки дигнаа палати,
по тија темни изби мемливи
по тија темни изби мемливи
по тија темни избиваа!
Стани сичко,
во борбата другар тија буки дигнаа палати
на тија буки дигнаа палати,Скотски
за татковина паднати
по тија буки дигнаа палати!Скотски
брат тија буки дигнаа палати
иделија палати!Како се сите дигнаа палати,
наведени од тија буки дигнаа палати,
и од тија буки дигнаа палати?Немеа буки дигнаа палати,
делија буки дигнаа палати
и кули широки,
и од тија буки дигнаа палати
делија.Немеа високи,
по тија буки дигнаа палати!Ако ги снемеа градивее,
покрај с’лнцето златните времиња
делии на бреговит,
срце -да бидет ќепенците,
та бистри
делии ширини.Немеа буки дигнаа палати
нагоре на тија буки дигнаа палати!Зачмае, таја буки дигнаа палати!
Прикаски ни ги копајат гробниците
дигна
делии кули и земја стушена.Пробудете се морнизафилите
со високи шимпир широки,
со високи шимпир шимпир порти!Штамата, златни времиња
од сичко стегна
за виа гради
на Крали Марко!
зошто од тија буки дигнаа палати,
зачума сè безгласна песна!На работа!
зачмаени севда ни јаки,
та бистри
запаќани!Банки дигнаа палати!
на воздух
народ!
на копачи
закопнат
на земја
и кули!Тегни, дамнини в село пеат
и кули тенки,
по тија буки дигнаа палати!Роди се човек -ти,
кај вас самовилците
чмалите
и таговни сабјата!Банки дигнаа палати
зараснати
на копачи!
копачки таговни


===== CHECKPOINT 025 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Тутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутутуту


===== CHECKPOINT 025 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани
назршена, буѓосани, буѓосани
гладни
ноголи
по целата земја
по целата земја.Немеа, не лиснаа!
наведени и друзи с клинци
од друзи бели ископаја, високи
и кулиси кладат,
наведени мрежи широки, високи:
магладни
пробудете се
неза борчони,
црн, буѓосани
по целата земја
нашиот свет.Немеа – туку петли в село си викаа:
така е –
Зоро в поле битолско
чемселски
под ним ли?Врее ли долу в таја гора високи
по целата земја?Банки дигнаа врева.Но таја песна пее и за друзи властеа –
а таја песна пее.Слегне, таја свиваа
и горка по селата
и в таја гора
и снага крвава.По тија пот се дигнаа песните
и в таја гора
и како
и се житце.Од сички маки
не градовите
на овој свет гонат.
тамое срце грее –
мое срце срцето у гори
и душа душа крвава.Од далечни зори на утрини летни
ко го мерат.
а в таја гора л’штат
нашиот свет како ж’лнце селско
над ним –
од далечнините модри
в сума гробишта ни златна
нашиот живот
на борбата.Од далечнините модри
покрај ширини рамнини рамнини,
од далечнините рамнини рамнини рамнини тече силна светлина.Два брега течеа
и в таја гора светеа
и се запираа
и в таја мугра пребликнати.Таму горе на небото селско
ноше –
над ниви,
и на брегови и над гори зелени
до бистри езерца
и водо студена пот.Од сичко – на брегови зелени
покрај сниските брегови
покрај нивипокрај сниските брегови
вода течеа реки – реки.Од далечнините рамнини светеа самовилите
кондури небеше гердани.Таму горе на небото тажно светеа самовилите
покрај сниските брегови,
над гори с клинци таја гора широки.Камен на сичко – на оро – слушаш ли?
каде таја мака –


===== CHECKPOINT 026 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
со мотика и труд и меса голи, ограбете
уста пуста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
да не каже оти боли.Уста затворете
да не каже оти боли.
да гледа, да не каже оти боли.
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб.Врелите, преполни, преполни,
плодно полевете,
со корка сува леб,
даза корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб


===== CHECKPOINT 026 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани
направедни
направедни,
направедни,
направедни, беснатнивидни
направедни,
направедни,
направедни, без дно накривен
направедна.Направете го, браќа, братко, братко, братко, без дно накривен,
направете го, браќа, без дно накривен,
уста пуста затворетеони,
направете го, браќа, без дно накривен,
со обрачи и шимпир порти, без дно накривен, без дно накривен, без дно накривен, без дно накривен.Мрак да биде – каракамен накривен, да е, да стои
и времето зачудено:Деј ги попаси коските
од гробот –
застанете, помини,
да гледаваа в гради и
изгори
и накривен
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
направете го –
на воздух да биде – прилика,
на ж’лнцето златните
пелин
за црноземните бели времиња.А тука е —каде е, каде е – зошто паднав ја?
каде е, каде е – зошто паднав ја?
каде е – зошто паднав ја?Кој ја ископа, каде е –
каде е, каде е, каде е – зошто си –
каде е, каде е – и каде е –
каде е, каде е –
каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е, каде е – каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е – каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е – каде е – каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е – каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –


===== CHECKPOINT 026 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Пропаднав,
не сум жив!
Севда е тешка,
тешката тешко засвири!
Камен тежок живот, голема мака, голема,
срце – тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри сум се срце!
Сал не скоривај јадови!
Не пеј, не прави бере,
извадете ладна вода
извадете ладна!Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
не ли си и ти аргатка?Извадете ладна вода
извадете ладна!
Со обрачи црни крилца капале –
извадете ладна!
Со обрачи црни крилца капале – и нарактарот –
да биде и ти душа!И реки вода извираше
на дели.И кога ли береше
Сал не ли ти кажав,
знам,
знам – ти реков –
далеку негде сувата рака
пусна.Знам оти боли –
да ли еднаш ќе пропеете!Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам, Вело, пусто остана сичко!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ме чекај, Вело, пусто остана сичко –
нижи ми,
срце – тија две раци –
под рака
да ли ќе ти кажам:
извадете ладна!
Подигни очи – очи засвети
изгори – очи засвети
онија очи, што горат!
у темно зазори!Вчера сичко — рониса –
Сал не ме жали!
Не ми се, Вело, што ќе ти кажам!
Има, има – тија, не ме кријам,
има – радост голема
има, Вело, има – голема,
уште потешка прокуда!Знам оти ѓердан веќе не нижеш, Вело, што ќе ти кажам!
има – голема,
уште потешка прокуда!Подигни очи – очи засвети
онија очи – очи засвети
онија очи засвети
извадете ладна!
да ли еднаш прокуда
извадете ладна!
Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода –
да ли еднаш ќе посеете, да ли еднаш ќе изгребете
патиштата –
подигни очи – очи да си умирате
извадете!


===== CHECKPOINT 026 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ, на оро в поле над зората
в полноќ – мрак
в
в зората се зори – мрак
в зората се зори – мрак!
А в поле над зората
в зората се зори – мрак!
в зората се зори – мрак!
в зората се зори – мрак!
над зората се зори – мрак!
А в полноќ – мрак!
над зората се зори – мрак!
Пилците – мрак!
Салца студени!
В полноќ се над зората
а зората се зори – мрак!
Под зората се зора – мрак!
И в зората се над зората се зори – мрак!
над зората се зори – мрак!
Се зора се над зората
зора
да е
ден – мрак!
ден се над
ден – мрак!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората
а зората се зори – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората
ден!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората
а зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над зората се зора!
ден се над зората!
ден се над зората
над зората се зори – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над
над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над деновите –
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над деновите –
ден се над зората!
ден се над зората – мрак!
ден се над зората!
ден се над зората!
ден се над


===== CHECKPOINT 026 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
в борба, борба искри кај самовилите
уште потешки ќе е проклета и смртта вечна.
И ако ги криеш коските
тука
в борба
тука борба долго трае.
Копнат и како бура пеат
в силна светлина!Се р’тиш, пусти си,
ниски
скот,
работник
околу вратот навезен,
извадиш, пусти си го тага изела
силно,
скотски
о, пусти да се дига,
со корав поглед на очите матни
со корав поглед на очите матни
по народни
по народни дубрави.И ако ги криеш коските
в борба долго трае.И ако ги криеш коските
в борба долго трае.Лежи од војна световна,
а тука маките тешки!Ако ги криеш коските
в борба долго трае.Камен тежок живот пусти ќе е проклета,
куќа цел свет
а ќе е тешка,
уште потешка,
уште потешка за душа.Но од смртта е посилна,
посилно е посилна,
посилно потешка за душа.Се к’ти ноќта црна,
посилно нижи гроб,
колку е тешка,
посилно е потешка за живот.Има на вој свет како нас многу борба долго трае.
Лист по пат на борба долго трае.Исцедете, труд троскат, и труд и меса голи,
куќа цел свет братски,
уста пуста затворете
пот и труд и меса голи,
потпијте ладна,
уста пуста затворете
извадете,
извадете лути рани,
натопете лути рани и меса голи.Нема ли срце, нема ли срце, нема линце ширно нема, нема ли нема ли
срце – да е, нема ли
срце – да свети?Нема ли срце, нема лишена е, нема лишена е, нема ли
срце – да е, нема ли
срце – да свети?Како смртта вечна, така борба долго трае?Како смртта вечна, така борба долго трае.
Камен тежок живот е тежок, тежок и тежок, и тежок, и тежок, и како смртта вечна, така борба долго трае.Ако ги криеш коските
в борба долго трае, тешко, тешко, тешко, тешко клети, тешко клети,


===== CHECKPOINT 026 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ноќе ли да го криеш на душата?
Исцедете, пусти и клетви,
потребете,
уставете,
уставете!
Мрак да биде – прилика!Угаснете, да биде – прилика!Угаснете – прилика!
Угаснете – прилика!
Со обрачи:
Со обрачи:
да биде! –
да биде!
Времиња ли да светиш, да светиш, да се таеш
и на светот
и темнината?Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!
Со обрачи:
да биде!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – пепел се сите маки на светот:
угаснете – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!
Со обрачи:
да е – прилика!Угаснете – прилика!Угаснете – прилика!
Дојди – првата темница!
Угаснете – прилика!
Со обрачи:
да биде!Угаснете – прва темница!
Угаснете – прва темница!
Угаснете – првата темница!
Угаснете – првата темница!
На Струга дуќан да ви кажам –
да биде – прва темница!Угаснете – првиот град!
угаснете – првата темница!
Наточи – првата темница!
да биде првата одаја,
угаснете – првата темница!
наточи – првата темница!Угаснете – првата одаја!
да биде прва темница!Угаснете – првата темница!
Мртви и првата темница
у – прва темница!
Угаснете – прва темница!
угаснете – првата темница!
Со обрачи:
Угаснете – прва темница!Угаснете – прва темница!
Со обрачи: првиот ѕид живеел, – првиот ќе биде – втор живот:
за кого лудо загинал.Угаснете се – првиот свет:
угаснете – првата темница!
Дојди – првата темница!
угаснете – првата темница!
угаснете – првата седа смрт!
Со пепел во очите
угаснете – првата и првиот свет,
да биде, – првиот свет, првиот


===== CHECKPOINT 026 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
делии се запираа –
по секаде гореше –
делии се запираа
делии се запираа
делии се запираа –
делии се запираа –
делии се запираа –
делии се запираа –
делии се запираа
делии се запираа.По долги, меки, меки ширини рамни, стрмни, стрмни, стрмни, високи
а од секаде –
делии се запираа
делии се запираа.Од сичко носат вино румено, го пијат – ‘рѓосаа – златни времиња!Од жалба силна свиваа –
делии на плешки излези –
делии се запираа –
делии се запираа – сичко викаа -Слегнеа градовите –
делии се запираа
делии се запираа
делии се запираа
делии викаа – ‘рѓосаа
делии в таја мугра преедваа –
делии в таја мугра в таја мугра преедваа –
делии се запираа
делии се запираа –
делии се запираа
делии ги запираа –
делии ги запираа – ‘рѓосаа –
делиите си останаа –
делии в горите
с делии в таја мугра преедваа –
делии в таја мугра преедваа –
делии в таја мугра преедваа -делии в раци лиснаа
делии се запираа –
делии в таја мугра пропеа -делии в таја мугра преедраа -делии в таја муграше -делии в таја муграше -делии в горите викаа – ‘рѓосаа –
на миндербаска горка гора!Од сичко носат -делии в таја мугра преедше -делии в таја муграше – ‘рѓосаа -делии в таја муграше –
делии в таја муграше – ‘рѓосаа -делии в таја муграше -делии в таја муграше – ‘рѓосаа -делии в таја муграше –
делии в таја муграше – и в таја муграше – ‘рѓоса –


===== CHECKPOINT 026 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ноќе ли одеше?
зошто ги береше дрвјата?
зошто одеше -И се врткаше
в
и се запираа дрвјата.И се запираа дрвјата
и се запираа
копеа.И викаа – в гора
тој од векот
тој од векот векот
тој од векот го роси зората!И од деновите на векови летни
тој се зори на утрини
на роси –
и се запираа дрвјата
и се запираа
и се запираа
и се запираа.И од деновите на векот
тој од векот го одеше
и се запираа.И се запираа дрвјата
и се запираа
и се запираа
и на брегови
и се запираа
и на брегови.И од деновите на векот му се запираа –
и се запираа дрвјата.А од деновите на векот се запираа
и на брегови
и градовите –
и се запираа
и на брегови
и на брегови
и на брегови.И кога сите минеа
покрај сниските брегови
и го дигаа
јунак до јунак плиска знамеди.А од деновите на векот тој се запираше
и се запираа
и на брегови –
и по полињата кинат,
чемрее се запираа
и на брегови мали.И кога сите минеа
и на брегови маки –
покрај сниските брегови танок мост –
полни,
над сниските брегови викаа
скоро
и на брегови танок мост –
и на брегови
и на брегови животот –
и на брегови.А од деновите на векот зимни
покрај сниските брегови денови,
тој сичко пропеа
и, та се запираа
од гора до море.Од ли дојде на векот тој до векот го врбаа –
и кој ја роси
и росни
и ја викаа –
чемрее лишена, што ќе каже –
снадеде се дигаа
и сичко не сакајќи сама –
и се запираа
и на брегови
и на брегови
и на брегови –
и на брегови.А од деновите на векот зимништа, на брегови
полни,
полни ги
пред сичко –
полни со вино,
од пуста селска мака –
на стари
дели
дели вино
од сичко носат
и пијат вино румено.Роди се човек – роб


===== CHECKPOINT 026 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
и бреме ќе одвлечат
и бреме ќе одвлечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи ‘ргосани,
гонат со темни изби мемливи
и страдни
ријат ги црвци смрдливи.Од ден на ден се умира
за се безгласна,
на вековита смрт!Подигнаа куќи,
од ден на ден се умира
за се безгласна,
апо секаде на светот борбата гробја е посилна.Старите бочви за живот – гробја.
Старите бочви – гробја.
нанижи од гроб до гробја.Старите бочви – гробја.
Старите бочви – гробја.
Старите бочви – гробја.
Во гробот се дигнаа палати гробја,
нагоре – в село
саат.Од гроб до гробја дигнаа палати и палати
за оризите млади.Старите бочви – гробја!
на копачи
и снага крвава!
старите бочви – гробја!
од гроб до гробја!Старите бочви – гробја!
копачки гробја!
на гробја!
народ!
на копачи
за горите
за гробја!Нема дур, на гробот,
станал, с’лнце трепти
ден!Има, има, има – в гради
зачмаени,
има – в гради гробја!
ден – с’лнце што стои пред неа,
со корка сува леб,
в гробја,
со мотика – гробја!На гробја!
на гробја!
кон гробот – гробја.
Реките од живи
од гробот до гробја
копачки!
со страдни
од гроб до гробја!На вратот трошнајат се над села високи
на плешки високи:
надолу гробја.И по кривите камења се таговни
и високи:
шумолат скришно врева.А тука – в гробја!
да гледајат
и се плашат
на гробја.Кој ја замати зората –
каде се по селата високи?Кој ја скрши на галаби бели?


===== CHECKPOINT 026 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
уста затворете
уста затворете!
Ех, мори, што паднав ја
уште потешка!Изгори, –
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
уста затворете
у ви
уft!
Мрак да се крие, да стои пред неа, да стои пред неа, а закопан, да стои пред неа, да стои пред


===== CHECKPOINT 026 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
у темно за борба.Очи црни гробови
у темно за војна!
Има, има!
има, има!
има – има!Од далечнините
за села,
кондури, има, има, има, има!Болка боли – болка гори
за села и градови – гробја,
за села и градови – гробја!Болка боли – болка с’лнце радосно за гробја!Има, има, има, има – радост гори!
Не везе –
Сал не везе!
Има, има!
А има –
за села и градови – гробја!
Има -за села и градови – гробја!Болка боли – болка гори!
Нема -нешто живо –
срце –
срце – душа душа гори!Од далечнините модри се веат
по тија –
силно за села!Од далечнините модри се веат
и крвта не тече!Има -за села и градови –
и поља копачи – гробја.Има –
за села и градови – гробја!Од далечнините модри се веат
и пијат водо студена пот,
една по една идеа!Болка боли -да не каже, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнце радосно за војна!Има -за градови –
за села и градови – гробја!Извор вода извираше
Има –
за села и градови –
и градови –
за села и градови – гробја!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
шумоли скришно за мртви времиња!И се -за села и градови – гробја!
Има -за градови -за села и градови – гробја!
И има -за села и градови – за човечки правдини!Има -за села и за гробја!
Дејони, има -за села и градови – гробја!
има -за села -за села и градови – за села и градови – гробја!Има, има -за села и градови – за патишта – гробја!
има, има -за села и за човечки правдини – за градови – гробја!Болка боли -за градови – за села и за села – гробја!Има -за села и за градови – за села – гробја


===== CHECKPOINT 026 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи, ограбете
уста пуста затворете
уста затворете го,
уста затворете
уста затворете души наранети,
уста затворете
уста затворете
и не дигавај сичко —
раци не гирете
за татковина
уста затворете ги
уста пуста затворете
изгори ги
за други туѓи имоти.Уста затворете
црнете
о и ограбете песна!
Мрак да биде!
Мрак да биде!
На Струга дуќан да биде!Канго да биде!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да е!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде –
Невда да биде,
на Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде!На Струга дуќан да биде:
Да се кријам –
на Струга дуќан да биде!Да имам дуќан да везам
во огин
да видам, само да видам
и на ќепенкот да видам,
ако жена не донесов!Да видам, само да видам,
погледни долу,
ако жена не донесов
за борч продадов дуќан да ја исечам.Ако со око погледнам
на трудот
ако со рака посигнам
с ќе ја исечам.Ако со рака посигнам
с дели младини садиш,
на трудот ќе ја исечам.Ако со рака посигнам
на трудот
црн,
за борч продадов дуќан да умрам!Ако со рака посигнам
за борч продадов дуќан да видам,
кажи ми,
кажи ми,
кажи ми, клети!Ако со рака посигнам
изгори,
за борч продадов дуќан да имам,
ако со рака посигнам
за борч продадов дуќан да видам,знам, оти сум жив ќепен!Ако со рака посигнам седам,
а ако не умрам дома
на ќепенкот,
ако со рака посигнам
изгори ќе умрам!Ако со рака посигнам
за борч продадов дуќан да видам
за борч продадов дуќан да видам,
кажи ми, има ги
за борч продадов дуќанот да видам,


===== CHECKPOINT 026 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
но земјата ни златна
по патиштата
раци машки
да роди.И реки капалецето
земјата ни златна
на минливи
и од векат,
по полињата
за голиот живот
на човек
наведнат.Старите градови –
за стари времиња…Старите градови –
нашиот чесен гроб од век, мека млада почва.Старите градови – кревките градови – сниско попритиснати.Старите градови –
и не само нови туку нови и сè постари…Старите градови – кревките градови –
на Крали Марко сабјата.
Старите градови – кревките градови – кули висока, високи.Старите градови – гробја нови.Старите градови – нови.
наквечер – в прва темница, весела, весела, богата, зелена, мека.
аргатски прокупа, весела, весела, весела, богата…Старите градови – преполни, преполни чаршии – преполни…Старите градови – чаршии – преполни…Старите градови – нови.Старите градови – нови градови – нови.
Старите градови – порти – нови градови нови.Старите градови – стари.
темен, тежок, богат, мека, богата, мека, богата, весела – благородни.Старите градови – нови.
на трудот зачудено нови.
Старите градови – нови градови – нови. нови.
наквечер – нови. нови имами.
градови – нови.
Старите градови – нови.
афион, нови. нови…На Крали Марко сабјата – нова, богата!
речна.Старите градови – нови.
Старите градови – нови.
реките нови!
Старите градови – нови. нова, богата – нови.
Старите градови – нови, нови.
нови.
реки нови!
Старите градови – нови. нова, сè стари…од гроб – нови!
нови.старите градови – нови.
реките нови.
нагоре – нова, сè посилна.Старите градови – нови.
Старите градови – нова.
реките нови.
нови. пепел – нови.Старите градови – нови.старите градови – нови.
гладни. нова. нови градови – нови.Старите градови – нови.
нови.Старите градови – нови.
градови – нови.
град нови.


===== CHECKPOINT 026 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
срце лудо,
устарете
срце –
срце лудо наранете!
Мрак да биде –
скот,
срцето лудо наранете!Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
срцето лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде –
срцето лудо наранете!Угаснете и светлини!
Мрак да биде -скот светлини!А од гробот –
срце лудо наранете!Угаснете силно, не давајте, не давајте!Угаснете болка –
срцето тешко наранете.Угаснете силно, не давајте!Угаснете лудо наранете!
раци машки сичко –
срцето лудо наранете.Угаснете силно, не давајте!
Мрак да биде -скот, тажи се млад!
Има болка на срце –
на срца –
срце лудо наранете.Угаснете силно, не давајте!
Мрак да биде -скот, корав и како далгите веат.Угаснете лудо наранете!
Мрак да биде -скот, корав и како бура пеат –
срце лудо наранете.Мрак да биде -скот, пелин!
Тој што вее
но ништо не дава,
срцето лудо наранете.Угаснете лудо наранете!
Тој што зараснал,
срце нараси лудо наранети.Угаснете страдни –
срце наранети, кој ја нарасинал својата пот.Тој што загорчи – срцето лудо нараснало.Има болка на срце – станав –
срцето лудо нараснало.Чарши -поцрн, не сакајќи -срце лудо нарави!Угаснете лудо наранети, не сакајќи!
А тој зараснал, како и ти!А тука -со каракамен на гради:
не ли си и ти
Величко, речи си – тија рони брегови!А тука – в поле битолско
ре –
каде вас –
срцето лудо нараснало.В горите лисја темни!
Тој од века пшениците студени!
на ж’лта гостинка рони го носат –
срцето пука обрачи лудо –
црн
око, мори,


===== CHECKPOINT 026 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
куќа и пепел,
да гледајте –
да гледаете –
да гледаете -срце лудо нарасна!Очи црни ископајте –
да гледаете –
да гледаете -срце лудо нарасна!Подигни очи –
водителка ќе остане…Севда е, житце лудо –
силно
сна –
срце тешката
за –
од гроб до гроб до гроб –
на воздух –
срцето тага а клетва е –
од гроб до гроб –
срцемерна!Тешката тешко засвири
на –
тешката тага
тешко – тагата голема –
тешката тага силна -Кој ја роси
срце тешката –
срцето тешко -и по тежок одзив влече.Не тага полева – шири, жали и жали –
срцето тешко – дури с’лнцето тешко –
срцето тешко –
срцето тешко -срцето тешко -срцето тешко -да е -срцето тешко -очи црни ископајте -цел светлини!На кантар студен –
в гората
да прокопајте
а -горските бистри езерца
в силна –
шумоли – заспали
в силна -буни
в силна -цел светлини!Подигни очи –
срцето златно!
срце -навечер да свети:
цел светлини!Има ли јунак кој бил
срце –
срце –
срце – заспали –
срце –
срце – порта највисока –
срце – знаме –
срце – шири, алово – брегови широко
срце – порта највисока –
цел светлини!На кантар студен –
надолу на гори
на брегови високи –
вода длабока
надолу земја длабока.Подигни очи –
надолу на далеку —
цел светлини!И реки длабоко –
надолу длабоко,
како и на далеку —долу секаде грее срцето златно!Одтаму кај што е –
да се стопиш –
да се стопиш
и на брегови –
да се стопиш
и на брегови стрмни.Од темни зори нагора навечер се над дума највисока –
надолу -од далечни зори на утрини
мае угоре -стија.


===== CHECKPOINT 027 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.А болката кога свети
изгори, душа мори!
Мрак да биде –
да свети, душа мори!
Мрак да биде -трендафилДелии и срца да свети.Камен тежок живот да биде
и во борбата.И ако млади сме по цел свет
за црно робјеВремиња тешки ни се
од темни изби мемливи.Од далечнините модри се дига сонце –
црн пламен,
а од пуста селска мака – пепел.На кантар студен со туч горка распосејав
скот тутун,
в гора зелена,
в гора зелена
в гора зелена.Од далечнините модри се веат
на утринта росните влаги.Тешката тешко засвети.
Тешката тешко засвети.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири, тешката, тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири!
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката и тешката, тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
на овој свет убав.
Тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката и тешката и тешка завири со грутка.
тешката тешко засвири.
Тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката и тешката – тешко, тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката и тешката тешко засвири.
наведеницата тешко засвири.
тешката и тешката, тешко засвири.
тешката тешко засвири.
тешката тешко засвири.
наниз таја мугра пресна.
наведенијата тешко засвири.Тешката тешко засвири.
за кого е тешко тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети.По долги, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки


===== CHECKPOINT 027 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани.Ископани, буѓосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани: ‘ргосани – обрачи ‘ргосани – ‘ргосани: ‘ргосани – ‘ргосани,
зоски ковани,
– ‘ргосани: ‘ргосани – обрачи ‘ргосани:
со обрачи ‘ргосани – ‘ргосани: ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – обрачи ‘ргосани:
без обрачи ‘ргосани: ‘ргосани: ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани


===== CHECKPOINT 027 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако ти кажав оти таја макаре ќе душа ме залиса
оти ќе ја роб,
и снага ќе ме залиса
за себе,
оти ќе ја роб,
за себе само р’ти ќе ја роб,
по народни дубрави и
по народни дубрави.
Сал не ме чека
за себе,
по народни дубрави оставам,
за себе само р’ти ќе ја роб,
с’лнцето златно!Ако по туѓи бели дворови го роб,
во борбата другарката
по народни дубрави
по народни дубрави
по народни дубрави ќе ја залијат.Ако по туѓи бели дворови го роб,
кажи ми право, кажи,
кажи ми, таја макаре —
в избите веди м’ска!
Ако не умрам,
кажи ми, кажи, Вело, пусто остана сичко —
в борба долго,
за кого лудо загинав!Но ако умрам,
одев во борба долго,
за кого лудо загинав?Кој ја тага сичко прониза,
изгори,
онија маки –
по народни дубрави
по народни дубрави?Изгори, и тија радост и клетва,
по народни дубрави!
зошто таја макаре ќе ја таеш,
наши очи,
по народни дубрави
по народни дубрави!Не ми се, Вело, жали и клети!
Зора, не ми е мака –
за кого лудо загинав!
Кажи, што пееше
за таја макаре,
и кој ја роси сабјата?
Мрак да е,
во борбата долго,
срце -дост,
срце – да би
изгори —
по народни дубрави!Но тија роси — тија роси — тија роси –
за татковина
за татковина
за татковина
на
за татковина
на татковина
на
за татковина.Ако ги криеш коските
по народни дубрави
по народни дубрави
по народни дубрави
по народни дубрави
по народни дубрави –
блазе, мори, пуста проклета,
по народни дубрави
по народни дубрави
по народни дубрави!Не ме жали, не ме жали;
ти не ме жали;


===== CHECKPOINT 027 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
дуќаните запустеа –
делии се запираа
дуќаните – сичкосаафилите
дуќаните – преполни дуќани – преполни дуќани.Ископајте длабок бунар
да не горат,
извадете ладна вода
да не горат,
да не болат.На кантар студентки да не болат.Немеа с’лнцето златните далги да пуштат
в силна светлина
на копачи – преполни дуќани.Кој ни ги
очумаве градовите,
дуќаните, тутунобите,
кондури с клинци,
с’лнцето златните далги –
пропаднав, мртов, зачмаен, мртов,
одев со грутка на срце
задека е
ноќа до векот тажно!Имав ги
покрај себе, таја мака маша
пукот,
по сокаците
пукот –
в коските,
по полињата
по полињата
с’лнцето златните
со мотиките
таглагосани
со рујно вино црвено!Од темни зори на утрини летни
с’лнцето златно!
Лист по лист кини
лист по лист ми в гради
лист
со зелена јад,
со корав поглед на очите
по кревките лисја
по кревките лисја
по троскот,
по тија пот на рацете
по кревките лисја,
по полињата лисјата лисјата ‘ргосани,
по полињата бочвите лисја
по кревките лисја
по полињата родни
по полињата мали
маглагосани
со рујно вино црвено!Кој ни ги скрши белите крилца
по полињата и гранките
по полињата
да го прагот,
човек со туч го прагот –
по кревките лисја родни
со рујно вино црвено!И кој направи, и кој направи
човек – човек – човек – роб!И кој направи, и кој направи човек роб!И кој направи човек – роб!А кој направи човек роб – роб!А кој направи роб – роб!Наквечер – наквечер!
Зора се стори човек – роб!
Та се житце – роб!Очи црни гробови


===== CHECKPOINT 027 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
со обрачи ‘ргосани –
по темни изби мемливи
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
по темни изби мемливи.По темни изби мемливи ‘ргосани – ‘ргосани,
по темни изби мемливи’!По темни изби мемливи ‘ргосани’!
кондури и темни избивни ‘ргосани!
по темни избивни ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани!По темни избиливи ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани –
по темни изби мемливи’!По темни избивни мемливи’!По темни избиви мемливи ‘ргосани!
по темни изби мемливи ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани!По темни изби мемливи ‘ргосани,распнаа мемливи ‘ргосани –
по темни избиви мемливи ‘ргосани.По темни изби мемливи ‘ргосани’!
по темни избиви мемливи ‘ргосани!
по темни избиви мемливи ‘ргосани!
по темни избивни ‘ргосани!
по темни избивни’!По темни избивни мемливи ‘ргосани –
по темни изби мемливи ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани!
по темни избивни ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани –
по темни изби мемливи ‘ргосани –
по темни изби мемливи ‘ргосани:
по темни избивни ‘ргосани:
по темни избиливи ‘ргосани!По темни изби мемливи ‘ргосани –
по темни избиливи ‘ргосани!
по темни избиливи ‘ргосани!
по темни избивни’!По темни избиви мемливи ‘ргосани!
по темни избиви мемливи ‘ргосани –
по темни избидни ‘ргосани!По темни избиливи ‘ргосани’!По темни избиви мемливи ‘ргосани!
по темни избивни ‘ргосани –
по темни избиви мемливи ‘


===== CHECKPOINT 027 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,
уста меса пуста проклета,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,неса пуста затворете
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,неса пуста затворете ги очите,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,уста меса голи,неса пуста затворете ги очите,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста пуста меса голи,уста меса голи,уста пуста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,
уста пуста меса голи,уста меса голи,
уста пуста меса голи,уста меса голи,уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,
уста меса голи,
уста пуста меса голи,
уста меса голи,
уста меса голи.
Мрак да везе, да везе!
Мрак да везе!


===== CHECKPOINT 027 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај вода снема сенки, сенки – кревките лисја студени, темни
ријат лисјата лисјата ж’скаат.Никој не кова, не прави
старите лисја стари, тенки, меки, меки…
Старите бочви – ж’скаат
старите лисјата.
Ж’ни
саат лисја тенки, меки – меки.Никој не кова, не прави
старите лисја постари…Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не кова, не прави
старите лисја стари, темни.Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, меки, тенки, добри…Никој не кова, не прави лисјата постари, далечни…Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не правистарите лисјата постари, темни, меки…Никој не кова, не прави лисјата постари…Никој не кова, никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…
Кој ни ги мери лисјата постари…
Камен – в срце не прави
старите лисја постари…Никој не прави гранките постари…Никој не прави лисјата постари…
Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, темни!Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, темни!
старите лисјата постари…
Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, преполни…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, добри, добри…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари, преполни…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…
Старите бочви – ж’скаат лисјата постари, темни…Никој не прави лисјата постари, темни…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…
Кој ни ги мие гранките постари…
зошто да си постари, дрвјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави гранките постари, туку сичко стари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата постари…Никој не прави лисјата


===== CHECKPOINT 027 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
да не каже оти боли.Ако боли,раци машки прекршете
изгори,
има болка голема,
има болка голема,
има болка длабока,
има болка голема,
има болка голема,
има болка голема,
има болка длабока,
има болка голема.Очи црни ископајте
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Ако куќа свети,
има болка голема.Ако куќа свети,
има болка голема,
има болка длабока,има болка голема,ако куќа свети,
има болка длабока,има болка голема,има болка голема.Има болка длабока,има болка голема,има болка голема,има болка голема.Шумоли – в срце срцето свети:
има болка голема,
има болка голема,
има болка голема.Угаснете и светлини,
има болка голема,има болка голема,има болка голема.А болката голема,
има болка голема,има болка голема.Има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема.Угаснете и светлини – свети,Угаснете и светлини!
има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка длабока,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема.А болката голема,ати е,
има болка голема,има болка длабока,болка голема,има болка голема,има болка голема.Угаснете и светлини!
Угаснете и светлини!
Има болка длабока,
има болка голема,
има болка голема,има болка голема,има болка длабока,има болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема, болка голема, болка голема,има болка голема,има болка голема,има болка голема


===== CHECKPOINT 027 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
по темни изби мемливи
со обрачи ‘ргосани,
на стари, буѓосани
со обрачи ‘ргосани – златни!
на стари, буѓосани
со обрачи ‘ргосани’
на стари, буѓосани
по темни изби мемливи.Немеа – преполни, буѓосани
со обрачи ‘ргосани – златни!
на стари, буѓосанимиња…со обрачи ‘ргосани!На стари, буѓосани,
со обрачи ‘ргосани – златни!На стари, буѓосани,
со обрачи ‘ргосани,
со обрачи ‘ргосани – златни!Како рујно вино црвено!На стари, буѓосани,
со обрачи ‘ргосани’ – златни!На стари времиња!
Во темни,
на стари времиња!По темни изби мемливи
ри
скршена,
на стари, буѓосани
со обрачи ‘ргосани’ – златни!Слегнечки веди м’скајат!
Жилите рујно бочвите сајбиите – ‘ргосани!
корења сајбиите остри?
Лист по лист кини
корења длабоко
а по лист кини
и со бес превртеницата ‘ргосани!Од темни зори на утрини летни
с’ –
магла се дига клетвата на живот клетвите – ‘ргосани!
Мрак да биде
ден, да стои
ден!И од темни зори на утрини летни

и на утрини летни
у викот на утрини
на утрини росните влаги,
и на утрини летни вечери
старите ничкум по полињата родни
и полињата родни
и полињата родни
и полињата родни
и полињата родни
и полињата родни
шта.Никој не кова, не прави
и прави
сидни
и не прави
и на долга низа маки големи!И кога сите лисја беснат
старите бочви годови дигаа
јунак до земја,
по полињата родни
сни,
на ж’лтата мака
зачмаени
старите бочви големи
и страдни
зачмаени
по бочвите л’лги и по селата мали –
по полињата родни гробја,


===== CHECKPOINT 027 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако го криеш, пусти да паѓаш,
ако ќе паѓаш,
зошто да го криеш –
за кого душа се гори
во борбата,
за кого душа се рзнее?
Зошто по тебе дрвјата гранките се плашат -зошто по тебе дрвјата се плашат?Ископајте длабок бунар
изгаснете ладна вода
извадете ладна вода
да не се мие;
Зоро слатка посестримо!
Копнат брег в крв се отвора,
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не болат.Зоро слатка посестримо!
Во огин пламеннато море црвенее – вода црвенее!Зоро слатка посестримо!
наутро златна!
Севда е, пуст остана!
Мртви и зелени лисја
плодови од живи
и пробудени јунаци
за тија росни утрини
скршена радост
на живот!Ех, таја мака пуста!
Мртви и зелени
по тија росни
по тија росни
скршена гранка маслинка!И по тија росни, по тија росни?
Таја мака пуста!
Мртви и зелени!
Мртви и зелени!
А по тија росни!
Копнат и зелени!Стани си и зелени!Течи си — роснини брег
а
да пуста!
Зоро слатка!
Зоро слатка посестримо!
Тија радост никога нема
та росни
копнат во темнината!Не пеј песната никога росни!
Сал не е пуста!
Не сме саде ние
туку росни
од века!Не сме саде ние
безбројни туку по срце снеговни!Течи –
Зоро слатка посестримо!
Таја роснини сме
и не сме саде ние
безбројни,
срце – и темни
у по срце љуба –
у темно замати не сме саде ние
нани!Тија росни сичко,
срце – и нам никога нема
љубов
мое срце,
не сме саде тука –
тој ни ги скрши белите крилца!Течи – и нам никога нема
на овој свет –
срце – туку на овој свет!Течи – па поминете – и нам низ срцето


===== CHECKPOINT 027 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе потечат
на Крали Марко сабјата,
од гробот на Крали Марко сабјата,
сичко стегнала –
чемлегна –
од гробот тепкале.
на Крали Марко сабјата,
легна –
бело, –
бело – и тија буки дигнаа
и тија буки дигнаа
и  сичко пропеат.Се над ним дрвјата
од гробот тепкаат.Од гробот тепкале –
и в таја мугра
запа,
легнале таги
и на тија буки дигнаа палати
од гроб тепкале.Но на векови –
од гробот тепкале
од гробот тепкале –
од гробот тепкале –
легнале.Од гробот тепкале –
самовилите
легнаа,
од гробот тепкале –
за црнореките раци.Кој умрел на војна?
Та се дигна,
а тажи непознат.Кој умрел на војна?
Кој умрел на војна?
Та незнаен – незнаен.
Кој умрел на војна?
Ж’лт – не се дига,
чемсрце – земјосал — ронизачмае,
и како смртта рани се тажи.А таде – в таја мугра –
зачмае, таде – гробишта лежеле –
така сичко –
зачмае у градите тија
по ковани.Ако ги криеш коските,
кај си – и тија, и тија сајбиите – таја стегнала.Како смртта вечна,
така борба долго трае.
А таде – и тија долги ширини рамни
шумоа не дигнаа
и се дигнаа
и в таја мугра.По тија пот се тагонаа
по тија долги ширини рамни.
А таја – капат ги дигнаа
в
и го прагот
и в таја мугра –
делии зората
и зората се дига
и темнината.Тешката тага – и тија пот се човечка дигнала
и тегнеја,
од гробот тепкале –
зачмае ли,
од гроб тепкале – тија радост е.На тија радост големи,
по тија пот се човечка дигнала
за


===== CHECKPOINT 027 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

ЧаршиИ по тија темни дубрави
и по темни дубрави
шумоли сенки сенки
и по темни дубрави
по темни дубрави
копнат и како бура
трат.Камен ли му беше
ти имаш, на тија темни дубрави
со темни дубрави
ри?
Тој ли тија темни дубрави
и по темни дубрави
и по темни дубрави
ри?Како ли ќе се криеја
пред тебе,
како ли ќе се криеја по темницата?Но, што ако ќе останеше тој да страдаш и да страдаш,
блазеш ли ќе се стопиш и ќе пусти дојдат ли самовилите?И кој си ти, на тија темни дубрави
и на темни дубрави
и на темни дубрави
и на темни дубрави
и на темни зори на ж’лта гостинка?
зошто ли ќе пусти дојдат ли самовилите што лежат по темни дубрави големи?И кога самовилите бијат млади јунаци
и се плашат од смртта
и смртта
за црноземните
и на вратот и белите крилца
и тунел до гроб по тунел,
и тунел дупат?Но тија темни дубрави големи?
зошто гинат
сни на темницата
и на очите човечка гранка што лежат по темнината?Копнат ли се земја и како бура пеат и како бура пеат?И кој ја шири темнината
и темнината?
Копнат ли се сите темни дубрави
и на темницата
и темнината?И како бура пеат
и како бура пеат?Како на вратот човечки пеат
така што на тија темни дубрави
и на очите сурови
и на очите темни избиваат
и од темно темен дубрави
и на очите матни
по темницата на очите блеснаа.Ако тажиш, и тија темни дубрави
и на очите темни дубрави
вца ги – шири крила на темницата
со обрачи, што се таговно таговно тија темни дубрави.Но тија темни дубрави
и на очите темни сурови гламњи
блазеат.
Копнат ли си и како бура пеат
и како огин палат.Но тија темни дубрави тија темни дубрави
и на очите темни дубрави


===== CHECKPOINT 027 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
за да не каже оти боли.
Мрак да биде – каракамен.И ако боли – каракамен – каракамен!Но ако боли – каракамен, и тијаш цел живот работи –
по патиштата чекорат
за тија долги ширини рамни –
за тија долги ширини рамни –
за тија долги ширини рамни!Ако боли, тија пот се таговни
по патиштата –
тука маките течат –
каде борбата се шири –
кадекадеш гине –
каде гроб е
ден –
каде л’штат
по полињата рамни –
шумоли скришно море –
каде в гори
каде ја бере, штамата
пуста –
пуста!Шумоли – в поле врбата никогадо и тија пот!Прикаски си останаа
за тија радост пуста проклета!
Има ги, мачат –
шумоли – в поле врбата
и темнината!Има ги, има – мачат
копачки и во темнината
за тија темни дубрави –
од далечнините модри
по полињата
и темнината
од далечнините
шумоли скришно таговни!И има – таја мака –
болка
за тија темни дубрави –
шумоли – во темницата
скани!Како смртта вечна
по патиштата, боже, ограбете
извори на
праведно поле!Слегне ли темнината
така што в таја мугра пресна
за црноземните робја –
за села и градови?Од далечнините модри
извори лежини –
срце – на срца наранети
за села и градови –
за села
за села гробја!В полноќ се над ним дрвјата
за татковина паднати.
И петли в село пеат
и зората се зори –
и темнината пие –
ден – слушаш.Како смртта вечна
така се човечка горка што стои пред неа –
така што
така се отвора полиња,
шумоли –
за на тија пот се човечка дими
за
нашиот живот,
шумоли –
за живот човечна
за голиот живот
за виа гради малечко што стои пред неа,
и страдна за живот човечна
за тија росните дубрави –
за


===== CHECKPOINT 027 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани!
Деца бегаат
по бочви –
по баботат
сни, по патишта чекорат
по целата земја:
кондури не скориваат
одгоре додолу –
оддолу додолу –
запо секаде -оддолу додолу -долу додолу -долу -долу додолу -долу -долу.Немаат ли бел ден:
по долги, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки, меки?Банки дигнаа палати, куќи високи, високи, високи:долу земја широки, високи: долу земја рамни, високи:долу земја рамни, високи:долу земја рамни, високи:долу земја рамни.Банки дигнаа палати, високи: долу земја високи:долу земја стрмни, високи:долу земја рамни: земја рамни, високи:долу земја рамни.Банки дигнаа палати, високи:долу високи:долу земја високи:долу земја рамни!
кондури не дигнаа палати, високи:долу земја високи:долу земја рамни!Банки дигнаа палати, високи:долу земја рамни!
кондури рамни!
Ископани, буѓосани!
а високи:долу -долу земја рамни!
безбројни!
со каракамен на гради!
кондури рамни!
со каракамен на гради!
рамни!
а високи:долу земја рамни!
а високи:долу -долу високи:долу земја рамни!
покрај сниските?
со каракамен на гради!Оддолу, земја рамни!
деца – рамни!
високи:долу!
свои!
низ та се, високи:долу високи: високи:долу високи:долу земја рамни!Наквечер, на високи робјадни!Како сички дигнаа палати, високи:долу земја рамни!Оддолу додолу земја рамни!
високи!И оддолу -долу додолу -долу -долу!Оддолу додолу -долу -долу!
дојди, земја рамни!Ако ги криеш,
сонце -долу -долу земја рамни!Но земјата нижи — високи!
оддолу додолу -долу -долу!Загоре -долу земја рамни!
оддолу -долу -долу -долу -долу!
а тука -долу -долу -долу!


===== CHECKPOINT 027 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
да гледајат и да не каже оти боли!
Со обрачи црни гробови лежеа
и се над ним,
за корка сува леб,
од гроб до гроб го дигаа
за татковина –
од гроб до гроб го дигаа
за села и градови –
за гроб,
за гроб на голиот живот,
за гроб на сичко носат
за гроб лежи војник непознат.И од гроб до гроб го дигаа
за татковина –
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб до гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб до гроб го дигаа
за корка сува леб,
за гроб го дигаа
за гробот на гилиот живот.И кога сите минеа
покрај него,
кога се над него го дигаа
за гроб до гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за голиот живот.И кога сите минеа
с тија
покрај нив дрвјата скришно плачеш,
тој како да си на ум имаш –
и тегнеш,
Белград си – Белград си – Белград си – Белград си – Белград си – Загреб си – Белград си – Белград си – Загреб си – Загреб си – Скопје си – Белград си – Белград си – Белград си – Белград си – Приштина си – Сараево си – Белград си – кон гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа јунак до гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го дигаа
за гробот го дигаа
за гроб го дигаа
за гроб го ди


===== CHECKPOINT 028 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Времиња тешки
леговни
леговни.А тој и нам низ срцето ни ги носиРаскопани, преполни со души наранети,
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи!По долги, меки ширини рамни!
со обрачи ‘ргосани, преполни со бестијални
по темни изби мемливи!Шумоли – ‘ргосани!
кондури друзи – заспали
но заспали
скршена гранка,
набабрена за мртви поља
по народни дубрави!Слегнеш ли?
Сал не везе!
Има ли живот човечна
по целата земја?Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа, го запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен.И кога сите минеа
покрај лаки
покрај сниските брегови
чемреезнаен одзив,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен.Немеа – туку петлите
и каракаменцаа
од сичко – преполни со стока.Наквечер сичко – накривен
и со темницата замаен
оден
наведнат, мртов,
одев со грутка на срце
наведнат.Никој не кова, не прави
и бега
и дома –
во друзи ковани,
и дома –
зачмаени,
с нашите раце мајсторски
штаки!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
старите бочви со вино црвено!Прикаски болни!
Деца се плашат – бегаат
старите бочви со вино!Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Банки дигнаа палати, високи:
кондури стрмни, високи:
оддолу кула висока:
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури с клинци ковани, високи:
надолу земја длабока!Банки дигнаа палати!
кондури с клинци ковани, високи:
оддолу земја длабока!Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,


===== CHECKPOINT 028 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
пот и пепел троскат за мртви поља,
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете,
раци машки прекршете.Угаснете и светлини,
нашиот чесен чесен занаетчија и чесен занаетчијашиот чесен занаетчија бев и бев:
за борч продадов,
за борч продадов дуќанот –
с нашите раце мајсторски
с нашите раце мајсторски
с нашите раце мајсторски
направете удари.Кој ги срина, кој јароса аргатата на нашава татковина?
Донеси, кој јароса чес,
нашиот чесен занаетчија бев и устабаша
за борч продадов дуќанот – и тија две гробја,
с нашите раце мајсторски бели
со рујно вино црвено.Пробудете се
уста прокудајте,
по патиштата стрмни,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Угаснете и светлини
да гледајат не давајте,
нашиот чесен занаетчија бев и устабаша
за борч продадов дуќанот – тија две гробја,
нашиот чесен занаетчија бев и устабаша
за борч продадов дуќанот – тија две гробја,
за борч продадов дуќанот
за борч продадов дуќанот – тија две гробја,
в избите веди м’скајат.Угаснете, горко им на с’лнцерите
црн
но зараснати
на копачи –
на трудот и на трудот
црн
да биде.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Угаснете и светлини,
угаснете да не каже оти боли.Угаснете и светлини!
Мрак да биде, и светлини да биде –
да биде –
тој свет, свет да биде – векот.Угаснете,
нашиот чесен занаетчија
извадете го
да гледајатво борба другарката борба гроб него,
црн -да биде посилна.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Угаснете го
нашиот чесен занаетчија
на трудот
црн –


===== CHECKPOINT 028 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Никој не кова, само прави палати,
извори,
нашиот живот се веат.И ноќе – баботат
со каракамен на гради.
Деца се плашат – бегаат
и бегаат
од л’штат.Банки дигнаа палати
и пијат тагата наша
за татковина паднати.Банки дигнаа палати,
банки дигнаа палати,
со каракамен на гради.Банки дигнаа палати,Банки дигнаа палати,нашиот живот се веат.И ноќе – баботат
со каракамен на гради.Банки дигнаа палати,у вијат.
кондури друзи коваат
на гради.
кондури друзи коваат
и пијат вино румено.Банки дигнаа палати
дигнаа палати,
со каракамен на гради.
кондури друзи коваат
од л’штат
но вино румено.Банки дигнаа палати,банки дигнаа палати
и пијат с’лзи,
с’лзи,
по патиштата стрмни,
с’лзи во гради!Банки дигнаа палати
дигнаа палати,
дигнаа палати,копнат пуста,
на трудот
на труд!Банки дигнаа палати,
на трудот роб!
кондури друзи коваат
и пијат вино румено.Банки дигнаа палати,
дигнаа палати,со каракамен на гради!
кондури друзи коваат
дигнаа палати,кондури друзи коваат.Банки дигнаа палати,самовилите,
занаетчи коваат
с’лзи
штамата,
пропаднаја,
пропаднаја,
пропаднаја,
занаетчикондури друзи коваат
бело Фиданче!Банки дигнаа палати,
на трудот
и ред редени.Банки дигнаа палати,
со каракамен на гради!
кондури друзи коваат
и пијат вино румено!Банки дигнаа палати!
кондури друзи коваат палати!
кондури друзи коваат,
за себе си дигнаа палати!Банки дигнаа палати!
кондури друзи коваат палати!
кондури друзи коваат
с’лзи дигнаа палати!
кондури друзи коваат
и


===== CHECKPOINT 028 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
у в темнината
у темно темен гробја, ограбете
у темно темен гробја –
у темно темен гробја –
у темно темен гробја!Угаснете, ограбете
у темно темен гробја!
Мрак да биде, ограбете
у темно темен гробја –
у темно темен гробја –
у темно темен гробја –
да светиш и се дига гробја –
у темно темен гробја -Угаснете, ограбете
у темно светло милно светлини!Угаснете, ограбете
у темно темен гробја –
у темно рујно темно, светло рујно, црвенее – мрак!Угаснете – болка гори
да светиш,
да светиш, да светиш,
да светиш,
да светиш, да светиш.Угаснете, ограбете
да светиш, тутун и рало да светиш.Угаснете – болка гори
да светиш,
да светиш, с’лнце радосно,
да светиш.Угаснете – мрак!
да светиш, да светиш и светиш, –
да светиш,
да светиш.Угаснете, румено, румено, темно, световна,
на мин. полноќ, наквечер –
да светиш,
ден да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш, да светиш
и на аргатите –
и на тија темни гробови!Угаснете, румено, румено, румено –
зоберете!
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш.Угаснете, румено, пуст да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш.Угаснете, румено, румено,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш.Угаснете, румено,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш,
да светиш.Угаснете, румено,
да светиш,
да


===== CHECKPOINT 028 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
да гледајат не давајте,
уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
да гледајат не давајте!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
да гледајат не давајте,
нашиот роб роб носи!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Уста пуста затворете
да гледајат не давајте!
Мрак да биде – каракамен!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
не давајте,
раци машки прекршете!Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Уста пуста затворете
да гледајат не давајте,Уста пуста затворете
да гледајат не давајте!
Мрак да биде – каракамен!Уста затворете
да гледајат не давајте!
Мрак да биде – каракамен!Уста пуста затворете
заста пуста затворете
да гледајат не давајте!
Мрак да биде – каракамен!Уста затворетеОчи црни
да гледајат не давајте!
Мрак да биде – каракамен!Уста затворетеза в гради…Уста затворетеза болка затворете порти
да не давајте!
Мрак да биде – каракамен.Уста затворетеза в гради – каракамен!Уста затворетеза в гради – очи засвири!
да биде – каракамен.Мрак да биде – каракамен.Уста затворетеза в гради – очи да гледа.Уста затворетеза в гради – очи да гледа!Уста затворетеза в гради – очи да гледа!Уста затворетеза в гради луто


===== CHECKPOINT 028 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
наведени.
Времиња тешки
по народни дубрави!
Старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!Старите бочви големи!
по бочвите темни!
Старите бочви високи!
со рујно вино црвено!Старите бочви високи!
со рујно вино црвено!Старите бочви високи!Старите бочви тенки!
со рујно вино црвено!Старите бочви големи!Старите бочви високи!Старите бочви големи!Старите бочви големи!Старите бочви големи!Старите бочви високи!Старите бочви високи!Старите бочви високи!Старите бочви високи!Старите бочви високи.Старите бочви високи!Старите бочви високи!Стари темни!
сни
со рујно вино црвено!Старите бочви темни!Старите бочви големи!Стари бочви високи!Стари бочви високи!
сни, високи.Старите бочви високи!Стари темни!
темни!
темни!Старите бочви високи.Стари темни!
темни.Старите бочви високи.Стари темни!
темни.Стари темни!
темни!
темни!
темни!
темни!Стари темни!
темни!
темни!Старите бочви високи!Стари бочви високи.црн, темно рујно ровка!Старите бочви темни!Старите бочви високи!Стари бочви високи!Стари темни!
темни!Старите бочви високи!Стари темни!
темни!
темни!Старите бочви високи!Стари бочви високи!Старите бочви високи!
темни!Старите бочви високи!Стари темни!
темни!
темни изби мемливи!Старите бочви високи!
темни сурови!Ста


===== CHECKPOINT 028 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи, ограбете
пот и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Мрак да биде – каракамен.Има и душа, –
скот,
скот, бочвитерка од човек
и човек – лулка.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Од гроб до гроб,
има болка на душата –
една по една душа да стои.По долги, меки ширини рамни!По долги, меки ширини рамни!Угаснете и светлини!
На Струга дуќан да имам
за виа селото горите да го ископам.По долги, меки ширини рамни!
куќа цел свет братски ми е, Вело, пуста роси.В полноќ се над селото пеат
в полноќ се над карпа в крв се мие
и темнината пие
и темнината пие
силно
светнал
ден!По долги, меки ширини рамни!Зора се мие
и темнината пие
силно
светнал
светнал
ден!Кантарот, пелин
ста прави лицата бледни
по целата земја!Извор вода извираше
и од векот вековит.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плодно поле род народи.На Струга дуќан да имам
плодно поле род народи
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плод од векот вековит
плод од пуста селска мака
за род народи.Невда е првата стапка
и првата ни стапка
на род народи.На Струга дуќан да имам
плод од младини –
нои првата ни стапкауда солена вода вода извираше
плод од векот вековит
на вековит живот нов.На Струга дуќан да имам
ам, да видам, само да видам
ам да видам
и на ќепенкот да умрам


===== CHECKPOINT 028 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
уставете, ограбете
срце лудо наранете, ограбете
уставете, ограбете
уставете ги, ограбете
уставете – каракамен, ограбете
уставете – заспајте –
уставете –
уставете!Угаснете – лудо наранете –
да биде срамно –
да биде тажно –
срцето лудо наранете!Угаснете – кошница најширока.
Мрак да биде – каракамен.Мрак да биде – скотски занает!Угаснете –
да биде – скотски занает!Угаснете – да биде –
на воздух
на воздух.Угаснете -да биде – мерак.Угаснете – тутун!
Мрак да биде – каракамен – каракамен!Угаснете – каракамен.Угаснете –
да биде: скотски занает!Угаснете – тутун!
Мрак да биде – каракамен – тутун!Угаснете – каракамен.Угаснете – капале – тутун!
да биде – тутун – тутун!Угаснете – тутун!
да биде – тутун – тутун!Угаснете – тутун!
за – тутун!Да биде – тутун – тутун!Мрак да биде – тутун – тутуноземјата да страда!Угаснете – тутун!
Мрак да биде – тутун – тутун!Угаснете – тутун!
да биде – тутун!Ех, тутун!
да биде – тутун!Ех, тутун!
да биде – тутун!Ако не тутун,
да биде – тутун!Времиња – тутун!
има – вино, тутун, тутун, тутун, тутун, тутун…Ех, тутун, тутун – тутун!Изводете, тутуноземјата да страда –
да свети –
да свети, да е – тутун!На трудот – пелин!
Со мотика – тутун!Да биде – житце – тутун!Да биде – тутунит!Оган – тутун!
И петли тутун
тутуни
да растат – да снема
таговно
да растат.По секаде – за да растат силно,
на воздух – тутун – тутун…Да пуштат
да бликнат благородни.На


===== CHECKPOINT 028 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Пробудете се морниу в очи:
Мрак да биде –
да светиш,
по тија радост пресни ќе светиш и над гори
ќе светиш.Два брега – двата стрмнини – вода, бунар
да светиш и мие крила
и над деновите зачудени.А од брег вода
извадете ладна вода
в младост –
да светиш и над реки да се стопиш.По тија радост
изгори, пак, живот човечна.Угаснете и светлини!
Зоро слатка посестримо!
Мрак да биде – каракамен.Сакамен, свет да биде – с’лнце трендафил –
да светиш, свет да се стопиш
во с’лнце –
и накривен да стоиш на дума чемерна –
срце – порта највисока –
за виа гради легна.Има на душата срца срцето – порта највисока –
тешко.По тија радост никога нема
нешто живо пак не влече,
има болка во гради луто далгите беснат,
од сичко носат
и алова точи свила.Слегне
кога има души наранети.По тија радост никога нема
има
има зошто душа
има,
има зошто душа кога нема
има!По тија радост никога нема
има зошто душа да се кати –
има зошто душа да се отвора,
има зошто душа да се отвора!Натаму – зошто паднав јадовина
за тија росни робја
и не донесов, таја мугра не ли беше –
камен?Кој ја заматија таја, таја мака несити,
изгори -изгори –
и снага крвава.А таја мака пуста проклета –
изгори –
в гората
а -срце -срце -зошто ги береше
забегаја
на тија буки дими –
шумоли скришно –
нашиов тутун!Од далечнините модри млади јаганца
од млади јунаци
и се дигаа -и снага крвава.Никој не кова
на трудот за живот кучешки маки
и не сакајќи сама се дига.Никој не кова, не прави
за себе само р’скај, ич не прави
и не прави
за други!Никој


===== CHECKPOINT 028 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани
појдоса,
појдоса,
појдоса,
појдоса,
зачмаени,
појдоса,
по патиштата
мае,
наскоро стани!Никој не умрел, не си:
зачмаени се, и таговно болни!Никој не умрел, не умрел, не умрел, не умрел, не загинал!Никој не умрел, нема
зачмаени се, не умрел, не умрел, не се скаменил, и не умрел.
Никој не умрел, не умрел, не се – проклета смрт!
Никој не умрел, не се – загинал,
во огин, во огин пламен –
ден!Никој не умрел, не умрел, не умрел, не умрел, не се, не се – проклета смрт!Никој не умрел, не се – проклета,
нашиот живот е – пако, скот – смртта е, скотски живот –
ден!Никој крај него, крај него немаше –
ден, а времето зачудено!Никој крај него немаше –
ден, и во огин го снема,
ден не се, немаше
ден – скот умрен, мртов – и севда безгласна,
безгласна, безгласна – сичко – ножовна смрт!И од смртта – на
така е – скот умрен!Никој крај него немаше –
ден.
А од смртта –
по смртта – скотски живот немаше –
ден!Никој крај него немаше – скотски живот, – пепел, пепел, земја,
в силна,
силно – смрт!Никој крај немаше – скотски живот, скотски живот, во него немаше – скотски живот!Никој крај него немаше – с’лнце трептинеше
и се дигаше
думаен, с’лнце трептираше –
и се дигаше
и се дигаше – с’лнцето златните времиња!Никој крај него немаше – с’лнце врбата,
нешто немаше – в градите носише –
сè сичко прониза,
шепоти во градите носи.Никој крај него немаше – с’лнце трептираше
и се дигаше
и се дигаше – с’лнцето се дигаше.


===== CHECKPOINT 028 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Пропадна, веќе си дојде тој, сичко проклета,
дојди си и ти
задека си и ти
ден –
задека си и ти аргатски ти — и ти си и ти аргатски клета!Немеа ти,

околу вратот ни стуткаа
полни
ди,
дигни,
дигни,
дигни,
дигни,
дигни,нижи,и на тија буки високи
ди м’скајат.Подигни, пуст дими свети!
дигни, пуст дими!
дигни, пуст дими
ди,
дигни,
дигни,
дигни,
дигни,
дигни,
дигни!И ако ги криеш коските твои
дигни очи, кажи и ти да го криеш –
дигни очи, што се дига,
околу вратот навезен
дигни очи,
околу вратот навезен!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири,
тешката тешко засвири!
Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
на дели млади јунаци
и силно го помни –
цел свет да остане!Има во срцето човечна душа голема
у – и во срцето човечна!Тешката тага кога радоста, тешката, мори –
тешката тешко засвири!Немеа сили да се угаснат
од жалба –
не ли се одмати брат ти
за с’лнцето снеговни!Тешката тага кога ги дига
и на тија очи не дава,
а клетвата кога раздвои
те лути рани тешки
и душа од солзи кога млади ја црвци
за тија радост никога гинат
на стари и добри
за виа гради!Севда е тешка, голема,
и тешка,
уште потешка од смртта
по патиштата и крвта кога ги влечела
на оро со
незадни и безгласна.Тешката тага кога си го дига,
тешката тага кога ги росни,
тешката тага кога ги црнее
по патиштата
од темни зори до вечерните брегови
за тија темни дубрави и гробја
по полињата,
за тија темни дубрави –
наведени.Тешката тага кога ги таговно ја таеш песните?


===== CHECKPOINT 028 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И петлителите од врбатаА се плашат!
И петлите пеат –
А петлите пеат – в песна пеат
и по една идеа –
од гроб до гроб –
и в крв се плашат!И в градите пеат
и на тија долги ширини
и на тија темни дубрави –
од гроб до гроб се плашат!Не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање!Нема ли, не ли ти реков на проштавање,
не ли ти реков на проштавање?
Та не ли ти реков на проштавање?
Ич не ми е, на проштавање!
не ли ти реков на проштавање –
не ли ти реков на проштавање?
Но почуј, Вело, што ќе направи
Белград ли?
Не ли ти реков на проштавање – ич, ич, ич, ич, ич, ич не ми се, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, што ќе ти кажам!
Има на проштавање, има, има – таговно, има – в очи има – што ќе ти кажам!Кажете, Вело, што ќе ти кажам!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен зори на проштавање!
Има на проштавање – таговно – што ќе ти кажам!
Има – в темнината
тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од гробот не смејте ги
од гроб до гроб!И има, има – в темнината пие
нешто живо
а темнината пие –
има – ти темјан!Тој што ни замати извори ќе свети –
има – на проштавање – таговно!И има – в темнината пие
таму болка, радост, има – куќа вечна –
силно тага!Никој крај него немаше –
имаше – не зелени
тој засветли, има – в темнината пие – гроб до гроб го влечеше
задека тука горе –
силно се на ум имаш –
имаше –
по секаде на проштавање има – ножови
и ја сичко прониза,
зачмае пиштат –
имаше – и веќе земјосал —
ше –
тој се на ум имаш –
тој не се ни замати –
тој веќе од гробот тепкаше
и се дигаше
и го дигаше


===== CHECKPOINT 028 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Извадете, ограбете
да гледајат – прилика! -пете!
Тој ја носи крвта налева сама по себе,
во борбата.Ископајте длабок бунар
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Има ги селата,
в селото веднаш писано.Има ги селата мали – заспали
шумоли скришно врева.А в бафчи трептиите
шумоли скришно врева.
Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
извадете ладна вода
да гледајат не давајте,Угаснете ладна!
Угаснете ладна!
Мртви и буѓосани!
Мртви и болни!
Мртви и добри,
срце наранете.
Мртви и бередови!
на стари, добри, добри мајстори!Ех, тија долги!
Пилците веднеа,
чемрее врвете,
со мотиките
црн
по тија,
за корка сува леб,
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Угаснете и меса голи!
Мртви и благородни,
Мртви и ралонете,
у в рало
за и јадови!Угаснете и светлини!
Мртви и темни!
Мртви и темни!
Мрак да биде – каракамен!Пробудете се морнида гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Угаснете и светлини!
Мртви и темни!
Донеси да биде!
на стари и темни!
на стари, добри, добри и големи!Угаснете го срцето,
црн -колку што е честит денот!
Угаснете му песна на живот кучешки!
Угаснете го, ограбете,
да свети!
Мртви и темни!
Мртви и темни!
Мртви и темни!
со обрачи –
да несел!Болка боли –
црн -трендафил, мрак –
светнал!
Деца се плашат –
болка тече од војна,
за кого лудо загинале.Наточи на вересија!
Салфион – мрак!
Лист по лист кини
да се


===== CHECKPOINT 028 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
устапани, буѓосани – сичкосани!Пробудете се морнипо патиштата стрмни,
устакнати.Лест в крв,
уста пуста затворете
да не каже оти тука е куќа весела!Кој умрел за татковина
изгори,
изгори, изгори,
изгори,
изгори!
А кој умрел за татковина
изгори!
изгори!
Копај го прагот раскапан!
изгори!
изгори – в гори зелени
да не каже оти тука загинал.Како смртта вечна
за кого ја орамегнала куќа добра?Ех, таја мугра преснага,
на друми излези –
и по селата
заминаа
на села!Ораме со глава замаен
по полињата со поле над карпа,
и по селата сичкоса
сел
сел.Ех, таја мугра,
за кого ја с песна
на таја мугра!Ех, таја мугра?
имала, коса,
со високи шимпир ги таја буѓоса коските!Ај, таја мака пуста проклета,
а тој и по тија пот се стори
итиснал,
со грутка на срце!Како смртта вечна што е
така борба долго трае!Не ме колни, не ме жали!
ти не ме жали!
Тој да ја крие, не ме жали;
ти не ме жали;
ти не ме кријам, не ме жали;
по себе не ми, не ме жали;
ти не ме жали;
во борбата другарката не прави;
во борбата другарката, во борбата другарката горка распосејав –
по тија две рани.
Изгори, – мерак, изгори!
во борбата гроб гинат
а тија две раци.
Деј гиди,
за татковина пуста,
изгори,
в борба долго трае!
И петли в раци ли тија борбата
и борбата долго трае…Канце – тија долги, меки
и тешки дојдова!Таму борба долго трае!Како смртта вечна што се таја поља дојдат
така борба долго трае.
Сал несити клавам,
не ме жали;
во борбата долго трае!
во борбата


===== CHECKPOINT 028 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Камен ли беше, с’лнце ли одеше –
појдов,
раци ли беше –
чемрее –
скотски
чемрее ли одеше –
чемрее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли береше -рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше – крескаше – но безгласна се лише –
рее ли одеше –
тој ли одеше –
рее ли одеше –
под врбата, -рее ли одеше –
рее ли одеше –
рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше – -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли пееше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли се листеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли го -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли ги -рее ли одеше -рее ли береше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли сипе -рее ли го викаа -рее лираа -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли ја сипеше -рее ли сипереше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли береше -рее ли се лираше -рее ли му се лизна -рее ли му се листеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли го викаа -рее ли одеше -рее ли сичко сипе -рее ли одеше -рее ли го викаа -рее ли ги -рее ли одеше -рее ли одеше -рее ли одеше -рее


===== CHECKPOINT 029 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
за себе, речи на душата – мерак, мерак, мерак, мерак – мерак!Ако ги криеш коските
од очите твои – мерак, мерак, мерак – мерак – мерак!Ако ги криеш коскитеоко е тешка работа!Ако ги криеш коските
за себе, речи на душата – мерак, мерак, мерак, мерак – мерак, мерак, мерак – мерак, мерак!Ако ги криеш коскитеод очите твои – мерак, мерак – мерак, мерак, мерак – мерак, мерак – мерак, мерак, мерак – мерак, мерак, мерак
извадете коските – мерак.Ако ги криеш коскитеод очите твои – мерак, мерак, мерак, мерак – мерак
извадете коските – мерак, мерак, мерак, мерак.Извадете коските – мерак, мерак!
Имаш ли, погледни ми право
за себе – мерак!Извадете коските
за себе капале – мерак!Извадете коските – мерак!
Имаш ли срце, душа, жар да цркне!Извадете коските – мерак!
Имаш ли срце, душа гори
за себе – мерак!Извадете коските – мерак!
Имаш ли срце, душа гори
за себе – мерак!Извадете коските – мерак!
имаш ли срце – мерак!Зора се зори – мерак!
имаш ли срце – мерак!Ако куќа е – мерак!
извадете коските – мерак!
имаш ли срце за љуба – мерак!Извадете коските – мерак!
Мрак да биде – мерак!
да биде – мерак!Времиња тешки дојдоваИ по кривите – мерак!
Имаш ли срце за рака
за себе – мерак!Изгори, – мерак!
имаш ли срце – мерак?Ако ги криеш коските
за себе – мерак, добра волја
за себе – мерак!Изгори, – мерак!
изгори – мерак!
изгори – мерак!
Сал да биде – мерак!Зора – мерак!
Наквечер дојди, наквечер – наквечер –
наквечер – наквечер – прва темница – првиот – првиот – в прва темница – првиот да го посетиш, да си ја криеш снагата, снагата, снагата, снагата
на снагата.Ако ги криеш коските


===== CHECKPOINT 029 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Никој не кова, не прави
на вековита смрт!
На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
и на ќепенкот да седам,
и на ќепенкот да седам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Од сички маки тешки
самови
не модри се
на с’лнцето златните далги,
од сички маки тешки
сичко тешки
запамаени
од жалба силна свиваа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до гроб го дигаа
јунак до јунак!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
а с’лнцето златните далги –
пробудете се
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
у в поле битолско
делијата ровка
у в поле битолско
на деда ли ќе бидне
останал –
пуста проклета!Одев со рало
но земјата
на дели
и зората се зори –
чемрее в поле врбата
на
по троскот
пелин
на копачи –
за села и градови
в
за села и градови –
и новаја мака
нашава солена пот!Деј гиди горо зелена!
А в поле битолско
чемрее в рало
рее
завлези во троскот,
на Крали Марко сабјата!
Деј гиди водо студена пот
и зората –
нашиот тутун
кога
на ќепенкот ми водо студена!Кој ни ги
осе дрвјата
извади
на троскот,
та ќе одвлечат
на вековита смрт!
И кој раздвои
и, и кој раздвои
и од ним брег –
човек од човек
за села,
и од човек за човек
и друзи
и
и
и пробудени сили
и


===== CHECKPOINT 029 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
наведнати
по целата земја!
наведнат гирка распосејав!
Деца се плашат – бегаат
по патиштата
од ден на ден се умира!Немеа братко, немеа, немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа!Очи црни
покрај сниските
по целата земја
над мојата татковина
наведнаа
наведени нижи
од лулка до гроб!Немеа
наведени, пољаки и темни сурови
по целата земја
набабрена.Очи црни
од ден на ден се умира!И по патишта ни јаки
со мотики
по полињата
и по селата,
штамата се зори –
по полињата, полињата,
по полињата, полињата,
од лозјето гроздовите гроздовите вади
и пијат
на утрини
навечер –
ден!И по полињата, гранките, полињата, гранките
и на дрвјата
сè по селата
од ден на ден се умира!И по полињата, полињата, гранките, гранките, полињата, полињата, полињата,
таму полињата и полињата –
та од пуста селска мака
леела
наведени.Та не сме саде ние
наведени,
наведени никоја ни стапка
на удари никоја би не чекала дур сме се наминале,
не сме саде тука –
безгласна, безгласна,
безгласна.Та не сме саде тука –
уште сме живи
старите
безбројни
безбројни
безбројни
безбројни
милиони
Грутки во срце снеголи
безбројни
безбројни
милиони – заспали
безбројни
милиони – заспали
наведени.И по полињата, полињата, гранките, полињата, гранките
штамата, полињата, полињата,
штамата
покрај полињата –
безбројни
шумоли
у в гради
безбројни авети,
банки
полни,
банки гробја.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!
на Крали Марко сабјата, на наломијето,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Од сичко носат кајмакот
маката


===== CHECKPOINT 029 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не пеј песната страдална
на дели млади јунаци –
горските бистри езерца
скршена гранка,
на стари, добри
погледни ми право в очи:
погледни ми право в очи:
ти ли, море ли, пуст остана!Ај, море ли, море ли беше, море ли дојде
дутин мајка ти
погледни ми право в очи:
ти ли тија две утрини ја над ним,
Величко, море јабанец
на оро со самовили!Знам, Вело, што ќе ти кажам!
Сал не ли ти кажав,
мое срце што ми црнее.
знам, Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, што ќе ти кажам!
Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, што ќе ти кажам!
Знам, Вело, што ќе ти кажам!
Камен тежок живот ми е
ти и во градите носи,
а по тежок одзив донесов,
што ќе ти кажам.
знам, Вело, што ќе ти кажам!
Знам, Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, што ќе ти кажам!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
срце селско — векот тажно!
тој ни остави, Вело, однесе сичко —
срце селско —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Тој ни остави од темно темен
веков за борба долго:
Наточи ми е — ровка,
под него,
одев со грутка на срце
и на борба гради.
В полноќ се над ним дрвјата
в силна светлина.
тој ни остави од мака,
очи на борба.
Тој ни остави од темно темен
веков за борба.
Тој ни остави од темно темен
веков за борба.
Тој ни остави од темно темен
веков за борба долго, но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Вчера си појдов, на војна го
одев,
одев со глава замаен
наведнат.
Деј гиди горо зелена,
тој ни остави од темно темен зори на војна световна!
Деј гиди водо студена!
Тој ни остави од темно темен
ве


===== CHECKPOINT 029 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ми се појдов дома зошто, не ми се зеле очите твои
на овој свет убав?
Не ми се појдов дома зошто ги пијам очите твои?
Камен ли му в гради не ме запре,
знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Везеш, Вело, пусто остана сичко —
не ли си и ти аргатка клета?
Ич не ме колни, Вело, пусто остана сичко,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
пустата мака,
ме споменуваш и ем си жалиш — Вело, пусто остана сичко —
не ли си и ти аргатка клета?
Деј гиди сичко —
не ли си и ти аргатка клета?
А таде ти, Вело, пусто остана сичко —
не ли си и ти аргатка клета?
Деј гиди водо студена!
Тутуни садиш,
раци копат и ти темнеш
околу тебе
околу вратот навезен!
Но почуј, Вело, пусто остана сичко —
одев на пуст остана сичко —
одев на тија буки високи —
по ќилим сенки широки,
по тија буки високи
по тија буки високи.Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш —
тој и ти аргатка клета!
Подигни очи – очи засвети
онија очи – очи засвети
онија очи засвети
онија очи – очи засвети
онија очи, што ќе ти кажам!Течи си — рони брегови —
тој си и ти аргатка клета!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој си и ти аргатка клета.
Тој си и ти, Вело,
онија си и ти аргатка клета!
Два брега – двата стрмнини.
А тој од брег на брег танок мост.
за кого ти реков, Вело, пусто остана сичко


===== CHECKPOINT 029 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
в силна светлина светеа.И кога сите минеа самовилите – самовилите изумреа, – самовилите – самовилите в село пропеа
на копачи – самовилите.А тука – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите!
И кога сите минеа самовилите – самовилите – самовилите, самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите!А тука – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите
така што самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите.
а тука – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите.
а тука – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилилите – самовилите.На кантар студен со туч го мерат небото:
Во огин пламен се мие
гора – самовилите пеат – самовилите пеат – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите.Око е ламња
шепот – самовилите
а на самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите!
Не видовме, не сме саде ние самовилите
и самовилите
ние го прагот
така што
така се зори – самовилите – самовилите
и самовилите – самовилите!Не видовме, не сме саде ние самовилите
и самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите!Наквечер дојди, наквечер – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите!
на деиновации, накривен полноќ – самовилите – самовилите – самовилите.
Реките на самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите.
На кантар студен со самовилилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите.Ноќе чумалите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите – самовилите


===== CHECKPOINT 029 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Се кати ноќта црна
по патиштата
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
нашава благородни.Како на вратот гердани
нашиот живот
така на плешки денови пие тагата наша
а на снагата ни!
Та бијат срца млади
и растат силно гради
и пијат утринта росни влаги -по патиштата на снагата никога нема
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
нашава
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
нашава.И кога темнината пие
силно пие тагата наша
нашава се стари и добри
наведени ни јаки
со страдна душа
на ж’та не сакајќи
нашава пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
нашава.Од темни зори на утринта се мие утринта росните влаги
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
силно.Од далечни зори на утринта се мие утринта росните влаги,
нашиот живот пие тагата наша
а болката наша
нашаваколку е богата!Од далечни зори на утринта се умира
и темнината пие тагата наша
а по полињата никога нема
а
така што нема дур не бликне на утринта росните влаги,
та од далечни утринта росните влаги.Од далечни зори на утринта се рутинта –
наведени никога нема
така што нема
безбројни, бесниживи, нема дур ги крие
на утринта росните влаги.Од далечни зори на утринта се зори на утринта се мие утринта росните влаги,
од далечни зори на утринта се танка у градите никога нема
ден,
на утринта росните влаги,
на утринта пот на утринта росните влаги,
низ таговно у троскот никога нема
в младост а в таги нема.Од далечни зори на утринта се танка крева утринта росните влаги,
од далечни утрини денови на утринта росни
и утринта росните влаги,
и утринта росни во утринта росните влаги.Раскопани, зелени


===== CHECKPOINT 029 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И ако човек се запираа
в гората
в гората
в гората капат лисјата.
в гората капат лисјата.
в гората капат лисјата.
в горарите пеат.И в таја гора пеат
в гората.И ако на небото лежат дрвјата
в гората капат лисјата.Од темницата пеат
в гората капат лисјата.
в гората капат лисјата.Ако на небото лежат дрвјата
в гората капат лисјата
в дрвјата –
в гората капат лисјата.Од гранките лисјата
та се веат
на гранките.
а гранките сичко стегнала.
А од гранките денови ли ќе в село ненел денот
и првата ни стапка
по секаде ќе е на небото.Старите бочви се на борбата.
старите сичко со темницата в срце пеат.
Старите сичко пеат.
Старите сичко пеат
сè по кривите далги.
Деца се плашат, бегаат
од работа
макот
аоко со темницата
од сичко носат кајмакот
и влечат со себе
за црноземните
сички.Не ли ти кажав, не ли ти реков на оро со мотиките?
Тутуни садиш, пусти дојдат сичко што си и ти аргатка по туѓи палати,
пуки високи.Тутуни садиш, тутуни нижеш,
моли скришно врева на душата
и сичко у монопол редиш.Тутуни садиш, тутуни нижеш, тутуни нижеш,
Величко што ќе ти кажам!
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
Величко,
Величко, моричко што ќе ти кажам!Ако со лице тепкаме
тутун таговно у монопол редиш
за борч продај,
ако со рака посини ничкум,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
кога ли ќе пусти дојдат
по тебе
по тебе,
набабрена,
за корка сува леб,
по тебе само да е
за тија радост!Ако со рака посини
со клетва,
со мотика на срце,
на Крали Марко сабјата,
за корка сува леб,
да нижеш,
кога ќе пропуштиме


===== CHECKPOINT 029 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Деца се плашат – бегаат,
банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
наведени,
наведени,
од ден на ден се умира
за црноземните робја,
наведени,
пољаците – бегаат.Никој не кова, не прави
старите бочви големи – бегаат
старите бочви големи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!Кој ни ги
наведениве острицата, кој ги
насами белите робја,
пред неа дрвјата,
една по една идеа,
шепотат севда без мерак,
од ден на ден се умира
и се умира.Та се клети, та натежнале
од ден на ден се умира
и пот се умира.Немеа
наведениве острицата преела се зори,
од ден на ден се умира
и се умира.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!На деца се грозје, вино црвено,
та се прави
на стари времиња…На деца се умира
и алова точи свила,
а на деца се веат
по нив
по лозјето гроздовите,
а можат да се потат,
на деца се танка крева
и влечат млади јасики.Од ден на ден се умира
и растат с’лнцето златно
нашиов тутун,
нашиов тутун,
нашиов тутун – тија не зелени!Нашиов тутун веќе не прави
и алат полно чекмеџе,
тамата не прави
со зелена цедова пот!Ораме со рало
нади м’ска!
нашава тутун нижеме
нашава солена пот,
нашава солена пот!Наквечер пиеја –
нашава тутун,
нашава солена пот!По утрини роди, по полињата родни
и по полињата родни
и полињата родни
од пуста селска пот
нашава солена пот!Наквечер в бафчи трендафилите
с дели
и алат полно чекмеџе гроздовите.На работа!
На работа!
На труд!Да прокопаме кон сниските
давни
и алат полно чекмеџе!На трудот!Да роди род


===== CHECKPOINT 029 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Кој умрел за татковина
каде е – да ли еднаш ќе пусти дојдат
по патиштата
по патиштата
и патиштата
в гората, на пуст народи
и на пуст народи?Како ли ќе одвлечат
по патиштата
и на живот нов?Изгори ли еднаш
срце –
цел свет да е
и првата мугра,
и првата мугра,
набабрена –
така ли ќе одвлечат
за села и градови?Како ли ќе одвлечат
и првата ќе роди
и првата ќе роди
и првата понова?
Копнат ли ќе најде
не видовме,
ако куќа не
на миндер седни
в младост на векот
и првата ни стапка
и првата ни стапка
останал живот
тој од векот вековит?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – векот зачуден – векот зачуден:
ден
ден – векот зачуден – векот зачуден – векот зачуден
и на ж’лтиот тутун
и плиска знаме?Како ли ќе одвлечат
и првата ќе се гради
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
у првиот ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
у првиот ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
у првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
у првиот ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
у првиот ни стапка
в првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
на првиот ни стапка!
Стани си утре порано
и првата ни стапка подоцна,
навечер, наквечер -квечер – в прва темница,
наквечер – в прва темница,
и првата ни стапка!Зоро слатка ни стапка!
Зоро слатка ни стапка!
срце – да ли еднаш,
по патиштата
и првата ни стапка
у првиот ни ден,
кога првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
и првата ни стапка
на првата


===== CHECKPOINT 029 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако си на аргатите
в коските си останаа,
в гора
в гора!
И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в гора
в гората капат лисјата –
в гора до векот вековит
в гора пиле песна пее!Ораме со рало
но земјата ни златна
и наливаа
и бремето ни златна!Ако смртта е
на кантар студен
в гора
в гора зелена!Изгори, –
ниски бистри езерца
в гора зелена!Ако куќа не направив
в гора пиле песна
в гора пиле да ја коваме
в гора зелена
в гора капат лисјата
в гора пиле песна пее.Ако куќа не направив
в гора
в гора зелена
в гора
в гора и векот ми се одвлечкоса
в гора
в гора најширока.Ако куќа не направив
в гора сува
в гора зелена
в гора –
в гората –
в гора најширока ќе остане –
в гора зелена.Ако млади јабанец
в гора длабока,
в гора длабока,
в гора богата,
в гората богата,
в гора богата.Ако куќа не донесов
в гора зелена
в гора –
в гора зелена
в гора богата,
в гора длабока.Ако жена не донесов
в гора зелена,
в гора длабока,
в гора богата?Ако млади јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јабанец јасинец јабанец јасичко ја Марко јабанец јабанец јасики јасички јавен јабонец јасичко јасички ја госичко јасичко јаро ж’ти гобанец јабанец јабанец јасички горка горка гоба горка горка горка еж горка горка горка без да се запре јасикот горка на с’лнцето дал на оро со зелена јад јарка горка горка бикот и јаба со л’штат јасичко јасичко јаганката


===== CHECKPOINT 029 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И кога сите минеа
покрај врбата стушена,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат –
копај –
каде е, каде радоста,
каде е куќа весела?И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
каде е,каде е куќа весела?Самовилите – лицата блеснаа –
по целата гора
и в таја гора таја гора
а в таја гора таја гора
и в раци лиснаа –
по целата гора
а татковина
и на
делии горо зелена!Таму горе на небото –
покрај врбата стушена
покрај врбата стушена –
чемнад гори
покрај врбата стушена –
над гори
покрај врбата стушена –
над гори
над полиња и над реки
и на
над гори
над полиња и над реки
ле притискани
а –
над реки
над реки –
над реки
шумолат
селските бистри езерца
и јадови.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од пуста селска мака –
од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
од потта цедат и пијат вода
навечер –
за црноземните имоти.Извор вода извираше
на дели млади јасики ковани,
старите јасики,
појдоса, таговно викаа -над векот
скоро сите јасики си останаа
доса.Извор вода извираше
плодно поле род народи.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од пуста селска мака –
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат.Од сичко носат кајмакот
маката нам дрвјата.
Лист по лист кини
Лист по лист кини
лист,
на бочва,
на ж’лто далгите
маска голиот ничкум,
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун – на бочвите сајбиите.Извор вода извираше
плодно поле род народи.На кантар студен со туч го сокот кој од горите лисја
с дели
со туч го мерат со рало
на ж’лтата пот.Камен тежок тутун


===== CHECKPOINT 029 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Како на вратот гердани зелени
наведени камења студени
наведени со бескондури с клинци
пелин денови
легнале сичко носат кајмакот
чмаката нам оставаат,
со корав поглед на очите матни
по темни изби мемливи
со корав поглед на очите матни
надени
по темницата скришно матна на ж’лтата мака – и на ж’лтиот тутун
на ж’лтата мака!Немеа – одбор јунаци
од темно темен зори
и на полноќ – самовилите
од темни зори се запираа
наведени со темни
наведеницата ничкум по полињата родни
и на ж’лтата потта цедат горка распосетупеа
наведенијето гроздовите бочви големи
и на ж’лтата мака – на ж’лтата мака
на ж’лтата пот!По долги, меки, меки ширини рамни
в агатски езерца
по ќилим сенки широки,
наведени со темни лисјата ж’лта гостинка високи
по целата рацина
по лозјето гроздовите бочви пресни,
по лозјето гроздовите бочви големи
по полињата лободи по лозјето гроздовите бочви рамни!Од темни зори на полноќ се запираа
од лозјето гроздовите гроздовите родни
и од ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на рацете ничкум пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на рацете ничкум по лозјето гроздовите ж’лта пот на рацете ничкум по полињата ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на рацете ничкум по полињата ж’лта пот на ж’лтата пот на рацете ничкум по полињата ж’лтата пот на рацете ничкум по полињата гроздовите ж’лтата пот на рацете ничкум по полињата ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’лтата пот на ж’


===== CHECKPOINT 029 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај ниви и покрај лаки,
покрај сниските брегови, покрај лаки и буки,покрај лаки
покрај сниските брегови,покрај сниските брегови,покрај лаки
покрај сниските брегови и сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи.Извор вода извираше
плодно поле наливаше – вода влечеше
плодно поле род народи.И од ним –
амбар селски пуст остана!Од сички маки тешки дојдова
в
в гора зелена!Одев со глава замаен
в гора зелена!И од ним –
да умрам!
И од ним –
да умрам!Раскопани, буѓосани
в гора зелена!Изгори, –
непроодев
навечер тага,
в гора зелена!Незнаен брат, мртов, мртов,
с
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Наквечер – наквечер дојди,
наквечер ја прагот раскапан
на прагот на куќа црна!
И накривен, накривен –
во одаја превртуј,
одев со грутка на срце
наведнат.Не ли ти реков на умриБелград –
Белград –
низ танок на срце снеговни!Не ме чекај, не ми се, не ме пекај
Белград!
Подигни очи –
наведри, не ме пекај
Белград!
снажи ми, -туку накривен –
одев со грутка на срце
и каракамен на гради:
одев со грутка на срце,
с’лнцето златните крилца
со кревките лисја остри.Ич не ме пекај
онија не ми се, не ме пекај
Белград!
Севда е ламња, пуст, пуст остана!Знам оти чеиз,
знам – зошто паднав ја?
Но тија две руби со тутун
по тебе –
в борба
под тија две
по една идеа
в борба.Знам, Вело, пусто остана сичко –
ме споменуваш,
ти ли тија две
и по тебе две
и по тебе две таговнои по тебе борбата
и борбата!Сами ковавме кондури
и нова бура
и зората –


===== CHECKPOINT 029 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Пропадна,
пуста проклета!
пропадна, оти ти не си и ти аргатка,
пуста проклета!
пропадна, оти ти не си и ти аргатка:
пропадна,
пуста проклета, оти ти не си и ти аргатка!Не ли ти кажав,
пуста проклета,
пуста проклета,
по ти не веди,
пуста проклета!
пуста проклета,
пуста проклета!
пуста проклета!
пуста проклета!
пропадна,
пуста проклета,
пуста проклета!Не ли ти реков,
пуста проклета,
пуста проклета,
пуста проклета.
пуста проклета!
пуста проклета!
пуста проклета!
пуста проклета,
пуста проклета,
пуста проклета!Времиња проклета!
пропадна проклета,
пуста проклета,
пуста проклета!
пропадна!
пуста проклета!
пуста проклета!
пуста проклета!
виста проклета!
уста проклета!
пропадна!
пропадна!
пуста проклета!
пуста проклета!
пуста проклета!
пропадна!
пропадна!
пуста проклета!
пуста проклета!
реска проклета!
пуста проклета!
проклета!
пропадна!
по ти не си и ти аргатка,
раци машки клети!водител
проклета!
пропадна!
пуста проклета!
пуста проклета!
пропадна!
пуста проклета!
пропадна!
пропадна!
пропадна!
чисто, златен – студен бунар!
пропадна!
пропадна!
пропадна!
пропадна,
пропадна!
пропадна,
пропадна!
пропадна!
пропадна!
пропадна!
пропадна!
пропадна!
пуста проклета!
пропадна!
пуста проклета!
пропадна!
пропадна!
пропадна!


===== CHECKPOINT 030 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

На генерација живот!
Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни –
така штоние сме по цел свет
заостанале!Да биде честит денот
у првиот,
ден –
ден!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно – златно!Се к’ти ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И вивналиов ден се зори – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
ден – море
ден!И петли в село пеат
и зората се зори –
ден!Ноќе чумале –
ден – в поле в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плодно поле род народи.Извор вода извираше
плодно поле род народи.плодно


===== CHECKPOINT 030 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Времиња тешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди,
по народни маки тешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди,
по народни маки тешки прокуди,
од далечнините никога сè потешки прокуди.Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди,одури потешки прокуди,и снага крвава прокуди.Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди.Раскопани, таговни
незнаен
наведени.По долги, меки ширини рамни,
погледни на долга низа од капки пот
и надеж,
од далечнините рамни
а на брег танок мост.По долги, меки ширини рамни,
од брег танок мост на брег танок мост,
на воздух танок мост.Времиња тешки прокуди,
уште потешки прокуди,цел светлини.
уште потешки прокуди,
од далечнините високи брегови,
уште потешки прокуди,одури потешки прокуди,од далечнините рамнини на брег танок мост.И по долги, меки ширини рамни!
од брег на брег танок мост.Не сум ја, не сум го,
со неа не сме го дораспнал,
с’лнцето ми е —
срцето што стои пред неа,
срцето што стои пред неа,
срцето што стои пред неа,
око без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, без дно да најде.Тече и влече со себе
и влече со себе
и влече со себе
и влече со себе
и влече со себе
и влече со себе си.По долги, меки ширини рамни, а по стрмнините рамни!По високи, стрмнини рамни!
од брег на брег танок мост,
од брег на брег танок мост.Од брег на брег танок мост,
од брег на брег танок мост.
и од брег танок мост.Прошетај долу в чаршија,
изгори на брег танок мост,
изгори на брег мост.Но ако знаеш на брегови танок мост,
изгори на брег танок мост.Ако си


===== CHECKPOINT 030 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Да биде честит денот
и првата ни стапка
за првиот ни век
а првиот ни век!
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка
и ж’лта гостинка
и ж’лта гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка
и ж’лтата гостинка горка на оро.
Старите бочвички капачички денови преполни, преполни со радост го болат ж’лтиот тутун – ж’лтиот тутун!По утрини росни ж’лтата гостинка у бафчи трептиите
зачмаени л’лтата гостинка у бафчи трендафилите
чмаеи ж’лтата гостинка у градите носи рујно вино!Се р’лса со вино!
та гостинка у градите носи утрини летни маки!
а в градите носи зелена јад,
а на рацете носи рујно вино румено, а на гради носи рујно вино црвено!Но почуј, на наломи излези засвири – на вересија!
на дели млади јасики ковани јасики ковани со вино!Не ми нижеш, не ми нижеш, ич не ме пекајш, ич не ме пекајш, не ми се, не ми нижеш, ич не ме пекајш, ич не ме пекајш, ич не ме пекајш, ич не ме пе


===== CHECKPOINT 030 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Пој, пусти да е, с’лнце да би!
Реките пеат –
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
по тија пот се човечка дими
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,набабрена за оризите млади
и зелени лободи.Пробудете се морниизвадете,
со мотика на рамо
со мотика на рамо,
уста пуста затворете
за корка сува леб,
со корка сува леб,
за корка сува леб,уста пуста затворете,уста затворете
да не каже оти боли.По долги, меки ширини рамни
в широки
уста пуста затворете
да не каже оти боли.По долги, меки ширини рамни
уста затворетеи затворете
за да не каже оти боли.Нагоре надолу горе -долу надолу кула висока
надолу земја длабока.Појдовнав
за корка сува леб,
појдонеси,
појдонеси,
да не каже оти боли.Надолу надолу -долу надолу надолу надолу земја длабока,
надолу земја длабока.Надолу надолу вивналиов мост.
Под мостот на мостот -долу надолу -долу вивналиов мост.
Под мостот – вивналиов мост.
Под мостот вода морава –
в кула висока
надолу земја длабока.Оддолу вивналиов мост вивналиов мост вода морава –
тече и влечеј
за корка сува леб,
од сичко носат кајмакот
за оризите млади јасики,
надолу надолу на небото рамни,
оддолу надолу на небото
и надолу надолу надолу -долу надолу надолу по селата мали – заспали
шумоли скришно надолу на далеку —
оддолу надолу вдолу вивналиов мост.Надолу вивналиов мост вода влечеше
надолу вивналиов мост.Пробудете се
уста пуста затворете,
уста пуста затворете
в силна,
надолу надолу надолу земја длабока.Надолу вивналиов мост вивналиов мост вивнали


===== CHECKPOINT 030 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Извлези во огин пламен!
Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода.
Со огин пламен в гради леат лободи.По патиштата широки, рамни!
Во огин пламен јад!Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода.По патиштата стрмни!
Со мотика на рамо меса голи,
у вивналиов бунар!По патиштата стрмни!
натожете ладна вода!По полињата рамни!
у вивналиов бунар!
да не горат
во огин пламен!По полињата рамни!
у вивналиов бунар!По полињата рамни!
да не горат, да не болат.Слегнеј ја снагата,
нашиот брег
извадете ладна вода!Слегнејте ладна вода!
Во огин пламен пламен јад!По полињата рамни!
да не горат!
во огин пламен јад!По полињата рамни!Два брега – двата стрмнини.
А од брег в брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.водите од мостот вода морава –
тече, танок мост!По мостот вода морава – морава – да стои!По мостот вода морава – морава – да стои
и да стои.Слегнеј ја снагата, да стои
и на мостот вода морава – да стои
и да стои.Слегнеј ја снагата, да стои
и да стои
и на мостот – каракамен мост.На мостот вода морава – да стои!Ако куќава, на мостот вода морава – да стои
в векот живот аргатски
ко е – с’лнцето златно!Ако жена не донесов
на мостот вода капа, на мостот вода морава – да стои
за корка сува леб,
а на мостот вода морава – да стои
в јасичко?Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
кажи ми право в очи:
ти ли беше што пееше
уште млади јунаци?И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори – мерак, изгори, изгори, изгори – пепел се стори!


===== CHECKPOINT 030 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На идеа…Од сичко носат лисја, лисја, лисјата – мотики – ж’скајат.На работа!
И ноќе се плашат
копачки – бегаат
копачки – бегаат
за татковина!На работа!
На пепел – пепел –
копачи свила, тутун – тутун – јасики!Дафион, тутун – рацини – тутун – тутун!На работа!
Деца!
Деца!
На труд!Да прокопаме меко
афион, тутун – тутун!На работа!Да прокопаме меко
даботат
да екне друзи корка сува леб,
да пропуштиме води
да пропуштиме води
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
слободноИ по кривите вади
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот за род богат!Да бликне живот млад!
На пепел троскот за род род млади!Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Во огин пламен јад!Да бликне живот млад!
Во огин пламен јад!Да бликне живот млад!
Со високи шимпир порти,
а од огин пламен јад!Да бликне живот млад!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
радост
за црноземните робја!Да престане, да снема
на воздух
та и крвта не ведне
на вековита.
Ж’лт – пепел!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
плодови да бликнат
плодови да бликнат
за оризите млади!И реки од крв се мие
и од јад!
Липа и солзи има
а можат да се измерат.И реки од ден на ден се над ним!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Од огин


===== CHECKPOINT 030 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

А тука –
каде е – зошто паднав ја?
каде е – зошто паднав ја?
каде е – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Севда е – зошто ме куршум прониза,
за кого лудо загинав?Исцедете, ограбете
да тргнеме и ние
за кого лудо загиневме?Исцедете, ограбете
за кого лудо загинав!Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
за кого лудо загинав?Поседете, ограбете, ограбете
со мотика на душата –
изгори,
уста пуста затворете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Очи црни ископајте
изгори и прекршете
на с’лнцето златните далги.Очи црни ископајте, ограбете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Подигни ја сабјата,
наведнете,
потчинете и набабрена на гради:
нагоре на векот
навечер се умира!
Мрак да биде – каракамен.Подигни ја сабјата –
нагоре на векот –
далеку од вас,
надолу на небото,
надолу на небото
каде вас, братко, паѓате –
зошто паднав ја?
за кого лудо загинав?Ако паднав ја?
на дели млади јасики,
за кого лудо загинав?Ако ме куршум прониза,
за кого лудо загинав ја?Ако ме куршум прониза,
камен, зошто ме земја притисна –
зошто ме куршум прониза,
камен – зошто ме куршум прониза,
за кого лудо загинав?Зошто ме куршум прониза, зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа
немеа
в самовилите –
од гроб до гроб!Делии глави ведне


===== CHECKPOINT 030 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,покрај сниските брегови, дрвјата пеат
и темнината пие тагата наша.Од далечнините модри се веат
на с’лзи, буки, ж’лзи – ж’лги и раци денови.Покрај сниските брегови,покрај сниските брегови тече вода – вода.И ноќе се танка крева
и темнината пие тагата наша
и темнината пие тагата наша
силно.Наведени од далечнините таги, таговно таговно
наведени од далечнините
камења.Од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Наведени од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Пробудете се морнина утринта росните влаги,
наведени во утринта росните влаги,
со по мугрите пресни.Наведени од далечнините модри се танка крева
и темнината пие тагата наша
за татковина паднати
на утринта росните влаги.Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!Извор вода налева –
на овој брег таги!
На кантар студен со туч горка распосејав –
по темницата ж’лтозлатна!
На кантар студен со туч горка распосејав –
по темни изби мемјето златно!На брег студен со туч горка распосејав –
в гора зелена!Од темни зори на утринта росните влаги се леат
на утринта влажните влаги,
наведени ничкум по полињата родни!По утринта росните влаги,
наведени ничкум по полињата родни
една по една идеа
и страдна
по нив дрвјата
со рујно зелена
по целата селска врева!На кантар студен со туч горка сува
ни летни!На кантар студен со туч горка распосејав
на гранките родни
по полињата родни
и на дрвјата
шумоли скришно
по полињата родни
по троскот нижи
по лозјето гроздовите родни.Ако ли на море ж’лтозлатножевно


===== CHECKPOINT 030 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата најширока не ни остана,
Тагата ни за мртви ни за мртви ни за живот!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата најширока за живот голема!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата голема!Тагата ни златна!Тагата ни златна!Тагата за живот голема!Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!
Тагата ни златна!Тагата ни златна!
Тагата ни златни!Тагата ни златна!Тагата голема!Тагата ни златна!
Тагата за живот голема!Тагата ни златна!
Тагата за живот голема,
а не пак за живот голема.Тагата за


===== CHECKPOINT 030 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Старите бочвиишта за копачи црвци влечат влечат со себе млади јасики.На стари бочвиишта чекорат по темни зори
чмаени госикините лисја
пелингладни
за оризите млади бочвии јасики.Старите бочвиишта за копачи црвци влечат со себе млади јасики.Старите бочвиишта за копачи црвци влечат со себе млади јасики.Старите бочвиишта за копачи црвци влечат со себе млади јасики.На стари бочвиишта за копачи црвци влечат со себе млади јасики.Старите бочвиишта за копачи – ронат брег та натежнале.По долги, меки ширини рамни
магла се запираа
магла со мотиките тенки.Во темни зори на стари бочвиишта се запираа
делии на долга низа од бочвиишта мајсторски идеараа:На миндер седни на госики да копачи мотика.Вратата се зори – мрак!
по темни изби мемливи
од далечнините камења
од потта цедат го сокот,
нагоре – на брег танок мост широки.Нагоре – на брег танок мост на брег танок мост.Надолу – на брег танок мост.Надолу – на брег танок мост.Надолу – на брег танок мост.Надолу – на брег на брег танок мост.долу – на брег танок мост.долу мост.долу – на брег танок мост.далеку – на брег танок мост.таму – на брег танок мост.долу – мост.таму – на брег танок мост.долу – на брег танок мост.Таму – на брег танок мост.На брег танок мост.влези мост.влези на брег танок мост.Тој мост.влези воливаше –
мост.На брегови вода.На брег – мост.Таму – на брег танок мост.долу мост.далеку – в брег танок мост.Тече и сичко сичко – в поле над вода се запираше
и ги најде гранките.Таму в влечеше – танок мост.сонце мост.Таму сичко – в поле со ѕид.На брег танок мост.долу мост.Вчера сичко – танок мост.далеку в поле со карпа.Под мостот вода влечеше – вода се миеше – вода


===== CHECKPOINT 030 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Во борбата другарко!
На војна световна!
На борба!
На борба!Да се шири борбата!
Да светиш, скот умри!
Да светиш, скот умри!
Да светиш, скот умри!
На борба!Да светиш.
На борба!Да светиш!
И борба!
Та борба гроб!
Во борбата.Очи црни ископајте
да светиш,
да светиш.Очи црни ископајте
болка!
Очи црни ископајте
да светиш.Очи црни ископајте
да светиш.Очи црни ископајте
да светиш.Ако светиш,
ако светиш, речи на борбата.Очи црни ископајте
да светиш.Очи црни ископајтеочи црни ископајте!Очи црни ископајте, -Очи црни ископајте.Очи црни ископајте,
да светиш.Очи црни ископајте, -Очи црни ископајте,
очи црни ископајте!Очи црни ископајте и
потат светилите!
Очи црни ископајте и пусти
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете!Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Очи црни ископајте,
да свети.Очи црни ископајте!
Мрак да биде – каракамен.Очи црни ископајте
да свети.
Има болка на душата
болка на душата
болка длабока во срце
срца.Очи црни ископајте и светлини!
болка – болка гори, душа мори!
Мрак да е – каракамен.А болката кога свети –
тешко.По долги, меки ширини ширини рамни!По долги, меки ширини рамни.
дождолни рамни
магла се танка крева.По долги, меки ширини рамни!
по долги, меки ширини рамни!По долги ширини рамни
рамни!Копнат да бистри
да се зеле.Од темни зори на утрини рамни,
на утрини рамни
в сума росни,
на утрини рамни,
на рамни,
од темни зори на утрини рамни.По долги, меки


===== CHECKPOINT 030 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
погледни право в очи:
каде е куќа весела?
каде е куќа весела?каде е куќа весела?зора – куќа весела?зора – куќа весела!Од далечнините модри е куќа весела.
каде е куќа весела?каде е куќа весела?мое срце ми црнее.мое срце ми црнее.Од далечнините модри е куќа весела.Скотски е, итар живот ми е
а по тежок одзив пусти
покрај сниските удари и мекици
за црноземните крилца
по народни думи свети!Од далечнините модри сме сништа,
по долги, меки, меки
погледни ми право в очи:да биде куќа весела.Ако млади си годиниво, каде е куќа весела?За кого бијат срца млади
на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој раздвои
човек со ѕид?
Мрак да е, да би живеел
со ѕид?Ако млади си години
погледни право в очи:Та не ли беше куќа весела?
Та не ли ти кажав,
не ли ти кажав,
не ли ти реков што пееше?
Сал не ми се кажав,
не ли ти реков,
не ли си тија, пуста остана?
ти ли ти реков на брегови животот
и на брегови
и на брегови?Ич не ме чекај, не ме пекај
далеку негде сувата рака твоја –
далеку негде сувата рака
има, на брегови животот
туку, во темнината
има!Ич не ме пекај
туку во одаја!
ти не ме пекај
туку милно, во одаја не ме пекај
туку кај што стии се кријам,
туку кај што стии ја роб,
в гората,
ѓу мојата мака –
блазе ме чемерна,
по тебе, Вело,
камен на душата –
има, и ти да се кријам со пепел,
и дома не ќе се вратам,
и дома не ќе се вратам,
тој да се вратам,
има – дома не ќе се вратам,
има – дома не ќе ги пијам очите твои
в ќе јасно ќе јасно грејне –
има – радост голема, Вело, нема – Вело, в темнината гори
во борба гроб


===== CHECKPOINT 030 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
в младост горка распосејав –
по дружна
по утрини летни
тој гладно пие тагата наша
навечер тага на утрини желади.Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
зачкот и смртта донеси –
околу вратот навезен донеси вечер подоцна,
навечер тага донеси -ај, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – скот умри – живот кучешки!ај, пуст да би
останал живот кучешки – скот умри –
скотски!За себе само ргај си
за себе маки тргај си -нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен.Нема ли живот, нема ли
ден да е,
љубов е – скотски живот аргатски?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е – на аргатите,
ден да е, скотски живот аргатски – скотски
ден – скотски
ден ли да е – скотски живот?Нема ли срце, нема ли
ден да е
ден – скотски, маки не ги отвора очите,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко
зачмаени длабоко –
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
срце – длабини длабоко – длабини длабоко
срцето длабоко –
цел свет да стои
и времето зачудено
и на долга низа од таги и бреме горка на живот клет
и пробудени сили
и души големи.Нема ли бел ден, нема ли
ден да е – вден да стои
ден – скотски живот тажно
ден –
ден да стои
ден на дума чемерна?Нема ли бел ден, нема ли
ден, нема ли
ден да е – с’лнце, нема ли
ден да е – с’лнце –
ден да стои
и времето зачудено?Нема ли бел ден,


===== CHECKPOINT 030 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Од далечнините модри се веат лисјата на дрвјата –
од далечнините модри се леат благородни.Од далечнините модри се леат благородни, по селата мали – заспали
маглари –
шумоли скришно врева.Од далечнините модри се леат благородни, по селата мали – заспали
по полињата мали
и зелени.Чаршиите изумреа,
пропадна, но голема
останаа сичко –
пропадна, сичко –
пропадна.Никој не направи,
пропадна, оти нема чаршии – кошница пазари –
самовилите стари.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
по лозјето гроздовите родни
од пуста селска мака –
од сичко – кошница пазари
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
ни, преполни со стока.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Наквечер дојди, наквечер – в прва темница,
со каракамен на гради:
на миндер седни на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
ма сечат с ножови –
по троскотат севда без мерак,
кога седам на ќепенци!По тија радост ни јаки
в силна светлина светеа,
чмае у троскот,
од сичко носат кајмакот
на копачи!А в бафчи трендафилите
слушаш, на наломи излези
ш ги – со темницата
по троскотат севда без мерак!Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
по темни,
банки дигнаа палати,
по темни изби мемливи
со рујно вино црвено!Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од далечнините модри се леат нови прокуди,
надолу земја длабока.Од далечнините модри се леат благородни,
од далечнините модри се


===== CHECKPOINT 030 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки од реки од редени маази
и селски имоти.Се рути карпа.Се рути карпа.И петли в село в крв се мие карпа.Напати карпа – мрак.И како на вратот гердани се веат гранките.Два брега – двата стрмнини.А од брег на брег танок мост.И од брег танок мост.Танок мост – мост.И од брег танок мост.Под мостот вода извираше реки од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од вековит.Од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот вековит.И од векот.И од векот вековит.И од векот.И од векот.И од векот.И од векот.И од векот.И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!Времињат..И од векот!И од векот!И од векот!Донеси си — векот! И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот! – векот!И од вековит…И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!Та тој се меси ‘сит, и од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од вековит!На вековит!И од векот!И од векот!Нонетот!И од векот!И од векот!И од вековит!И од векот!и од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од векот!И од


===== CHECKPOINT 031 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

НаквечерВ полноќ се над ним дрвјата
зачмаени.
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
од сичко носат кајмакот
самовилите
в силна светлина.Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
така на плешки денови
ниски
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е


===== CHECKPOINT 031 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

„И реки од карпа!
Под мостот вода се мие.
И од брегови камења се мие!
И од брег танок мост – брег вода се мие!И од брег камења се мие.И од брег танок мост – брег вода се мие.Од брег танок мост – брег брег вода се мие.Тече од брег вода се мие.Тече од брег танок мост – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.
Течи – брег вода влече.Течи – брег брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.
Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег влече.Течи – брег влече.Течи – брег влече.Течи – брег влече.Течи – брег влече.Течи – брег влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег ширен брег.Течи – брег влече.Течи – брег танок мост влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег вода влече.Течи – брег влече.Течи – брег животот е убав.Течи – брег течи.Течи – брегче и вода влече.Течи – брег течи.Течи – брег танок брег има.
Течи – брег танок мост.Течи – брег течи.Течи – брег течи.Течи – брег ширен брегТечи.Течи – брег плиска мака.Течи – брег плиска тага!
Течи – брег танок брег течи.Течи – брег ширен брег Течи.Течи – брег Течи.Течи – брег ширен брег тегне


===== CHECKPOINT 031 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Та не сме саде ние
ние сме саде тука –
ние сме по цел свет
и сме по цел свет
без дно
без дно
без дно
без дно
без дно
без дно
без дно
без дно
без днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез дно – ширимебез дно
без дно
без днобез дно а клетва –
без днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез дно
без днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез дно него
а днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез днобез дно прокопајтебез дно –
без дно дими
без дно
санија и во темнината
извади,
наниз таговно днобез дно
без дно
агол да најде
без дно.без дно
без дно живо пак да најде
без дно
а на брегови да најде
без дно.


===== CHECKPOINT 031 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Во огин пламен јад!
Во огин пламен јад!И петли в село пеат
и зората се зори –
ден!И петли в село пеат
и зората се зори –
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
ногај долу в гори
да тргнеме и ние
страдалници од век!Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
каде е куќа весела?Тагата за
за виа гради аргатски, селски, селски!Тагата за
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,за корка сува леб,за тутун – за потта и снагата.На кантар студен со туч,
дојди си вечер подоцна,
на утрини летни,
на утрини росни,ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Тагата за
за корка сува леб,
за корка сува леб,
за корка сува леб,за корка сува леб, за леб,,
за корка сува леб,за потта,за троскат,
за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб, за
за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,за корка сува леб,


===== CHECKPOINT 031 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

А болката кога свети, кога свети –
а болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Не ме колни, не ме жали!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!По тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти!По тежок одзив пусти
по народни думи свети!По тежок одзив пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми еа по тежок одзив пусти!По тежок одзив пусти
до никоја доба пусти
по народни думи свети!По тежок живот пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти!Камен тежок живот ми еа по тежок одзив пусти
по народни думи свети!По тежок
тежок одзив пусти
тежок живот пусти
по народни думи свети!По тежок одзив пусти
тежок живот пусти, по тежок живот пусти
тежок ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Покрај тежок морали
тежок живот ми е
а по тежок живот пусти
тежок.Од пусти
до по тежок одзив пусти, по тежок живот пусти,
а по тежок пусти
до тежок одзив пусти
пусти
по народни думи свети!Камен тежок живот ми е
а по тежок живот пусти
по тежок пусти
у тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
и тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по тежок
по тежок одзив пусти!По тежок одзив пусти да го беречам, с’лнце трепти!Изгори, – мрак да ја мерат мојата душа
и плиска радост никога нема
а потешки
по народни думи свети!Изгори, – пепел троскот,
по троскот пусти да се стопам
и души бере меден!По тежок ден пусти


===== CHECKPOINT 031 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На овој свет убав живот!
На деда Богомил!
На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам, да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Се рути карпа – мрак!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил!
Да прокопаме меко
полињата родни
на
на с клинци,
на деда Богомил!
Да престане, да снема
на работа
на троскат,
на труд,
на труд!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
за голиот живот
на човек
станал –
скот.Та се на борбата гроб!
Лист по лист кини
лист –
по лист милно, таговно реди
и потта се зори –
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
роди се човек – скот умри,
изгори си –
на стари,
за себе само ргај си –
за себе маки тргај си -нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот голема,
љубов за живот човечна
у виа


===== CHECKPOINT 031 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Извор вода извираше
А од далеку —
тешко зазориште.Под врбата земја
пукот стуткан
под тија буки високи
и ж’лта гостинка камења.По тија буки високи
в силна светлина светеа
в силна светлина светеше.Од сички маки таговно течеа
делии се запираа
делии бремето се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од далеку ги дигаше
водите –
сичко зазори зората –
целиот брат си викаа:„Минете, браќа, врвете,
мојата смрт е – карасмрт!”А тој од далеку извираше
дума врз дума чемерна: -„Минете, браќа, врвете, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
така се сите раѓате
и така си умирате!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
и
околу вратот наведна и
наведнат
одев на тија буки високи
за црноземните робја.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Кој ја сипе кој ја си


===== CHECKPOINT 031 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Извадете ладна вода капаче ладна вода, ограбете лути рани и модринки.натопете лути рани на рацете и на рацете.На стари, добри, добри мајстори благородни, благородни, дојдоваимска род богат,
на миндер седни на војна.Ех, тија долги ширини рамни!
Тија росни влаги, маслинка росни!
Копнат, како бура пеат песните.
Копнат и како бура пеат.Како на вратот гердани се веат
на с’лнцето златните далги,
на ж’лнцето златните далги.Не ме колни, не ме жали!
Кажете, браќа, кажете,
не ме жали!
Ќе умрам за татковина сабјата, за
нашиот живот,
за татковина паднати!Знам, тија долги ширини рамни!
Но од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
магла се мие
и темнината пие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Не ме жали!
Кажете, браќа, кажете, оти ѓердан веќе не ми ниже!
Кажете, браќа, кажете, оти ѓердан веќе не ниже!
Со мотика на рамо ме земја притисна,
око е, таја пот го земја притисна.Ако паднам ќе ја исечам.
Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и темнината пие
и темнината пие
силно
светнал!Не ме колни, не ме жали!
Кажете, браќа, кажете,
мојата смрт е – карасмрт!”Ако паднам жив,
кажи,
кажи, да ја исечам.Ако е куќа весела,
раци ме к’ти ноќта црна!
Кажете, браќа, кажете,
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!Ако куќа, изгори, изгори,
мојата смрт е – карасмрт!”Ако жена не донесов
ѓул-трендафил, добра млада љуба –
кажете и тија две
в младост!Ако не умрам за татковина
верна –
мене ме ништо не дига,
куќа цел живот ме тага,
туку ме ништо не дига,
кажи, па што ќе душа кажам!Ако куќа не донесов
с


===== CHECKPOINT 031 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Но ако куќа не направив
рака е – да умрам!Ако куќа не направив
рака чеиз,
рака чеиз и чеиз и чеиз, в срце тага и душа
уште кучешки срце,
рака чеиз и срце лудо наранети
рака е – куќа весела!Изгори, – мерак,
в гроб ниже
в
нанижи без дно!Изгори, – мерак, изгори,
с’лнцето златно!В полноќ се над ним дрвјата
в силна светлина!И в таја гора зелена
од жалба силна свиваа –
и по тија буки високи
шумоли скришно
од жалба силна свиваа –
така се над ним дрвјата
и на гранките гроздовите.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
извадете ладна вода
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Зоро златно и румено!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече и влече со себе
и влече со себе
за таговно ширенкамен.Тече и влече со себе
од векот вековит
и нова и сè понова,
и сè понова,
на воздух!Тече и влече со себе
и нова и сè понова.Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.И по кривите вади
од пот
на утринта росните влаги,
шумоли скришно врева.Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.


===== CHECKPOINT 031 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Како штов брат ми в село в море,
тој ни замати извори бистри езерца.
А од брег танок мост, море ми светеше
та бистри езерца
и езерца
ријат.Камен тежок ден!Кој ни замати извори бистри езерца
извадете,
наведени ни заливи ни за сниските брегови?И кој ни замати извори бистри езерца?
зошто на море танок мост, море ми замати извори бистри
плодови?Наквечер ќе потечат реки од реки
и бремето златните брегови,
а на брегови животот ќе збере.И кој раздвои, и кој раздвои
од сичко носат кајмакот
и каракамен на долга низа од брегови?
И кој раздвои
човек со мост, и кој раздвои
човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек од човек?Та човек од човек
и кој направи човек од човек
и кој направи човек со ѕид?Та човек од човек
да страда
и тегне
од пот на човек
и кој дига врева.Та човек од човек
зачмаени
и пијат вино румено.Та човек од човек танок мост – и тија денови живеел.
Та човек од човек
зачмаени,
зачмаени,
по патиштата
зачмаени
милиони се дига
за села и градови.А тука маките, таги и таги – таги и таги – таги – таја радост никога нема
и по кривите вади
и пијат тага
за корка сува леб,
и потта и снагата ни.Ноќе чума ли еднаш ќе пропуштиме –
патиштата, патиштата
пред мостот мост –
пред мостот –
над мостот вода морава –
патиштата.Ноќе чума ли еднаш, и петлите
пред мостот вода морава –
ќе л’сне мост.Лежи од војна световна,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Лежи од војна световна!Извор вода извираше
плод од мостот –
амбаров мост.И од векот вековит живеел.
амбар – векот живеел.Та се од векот вековит
и сè до векот живеел.Времиња ли му течеле
по


===== CHECKPOINT 031 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Има, има, има, има…В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
има од ним –
вишното небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небе врз него лиско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небеско небе врз него лиско што по селата на мојата татковина, по полињата, по селата, по полињата, по полињата, по селата, по селата, по градовите, по градовите, по градовите, по полињата, по селата, по селата, по полињата, по градовите, по селата –
покрај патишта – гробја – гробја.Но од смртта, од смртта се сите мртви – од гробја, по сниските небеско небесишта -од гроб до гробја.Та човек од човек од човек од човек од човек та се бега – од гробја, гроб до гробја, гробја, мачат се – гробја.На кантар земја загинал – гробја дубрале – гробја.Та човек од човек јанел – гробја роси непознат.А од човек умрел – од човек јанел – загинал.А од смртта се сите мртви се


===== CHECKPOINT 031 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Времиња тешки дојдова!
Лист по лист кини
лист по лист кини
лист по лист мистри, притискај,
нижи милно, без мерак, без мерак милно, без да се потпам, без да ја криеш.Времиња тешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова!Времиња тешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки прокуди, без мерак, без мерак.Времиња тешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова
уште потешки дојдова.Наквечер дојди, наквечер,
наквечер, наквечер – в прва темница,
кога ќе дојдат дома
на миндер седни накривен
со миндер седни накривен
намен на гради:
на дели, накривен
на,
најтој м’скај, на миндер седни накривен
наоколу,
на миндер седни накривен
наден –
навечер тага,
навлези во троскат меѓу миндер седни накривен
со каракамен на гради:
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
нагоре со каракамен на гради:
нагоре на гради:
нагоре со острицата:
нагоре со мотика на гради:
нагоре надолу со каракамен на гради:
влези на земја:
надолу со каракамен на гради:
од градите:
шепотат седна со а долу на гради:
и на долга низа од капки пот се танка,
у в срце:и на гради:
таму со рака го влече.Како на вратот гердани, така на вратот длаби
нагоре на гради:
нагоре на рамо:
од градите носи лисјето што стои пред неа,
од под него:
нагоре на градите носи:
нагоре на плешки – на гради:
од под градите:
надолу на гради:


===== CHECKPOINT 031 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Тешката тага е тешко засвири, тешко клети, тешко засвири!Тешката тешко засвири!
тешката тага кога не давајте, тешко клети!Тешката тешко засвири!
Тешката тага кога не дава, тешко клети!Тешката тага кога не давајте, тешко клети!Не ги песната страдална, тешко клети!
Тешката тага кога не давајте!
Тешката тага кога не давајте, тешко клети!Тешката тешко клети!Севда е тешка, голема, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешка, тешко клети!Тешката тага кога не давајте!
Севда е тешка, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири – тешко засвири!Севда е тешка, тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко с’лнце трепти!Севда е тешка, тешка, тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири!
Севда е тешка, тешко засвири!
потешка, тешко засвири – тешко клети!Не тага кога!
Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири – тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко клети!Севда е тешка, тешко засвири!Севда е тешка, тешка, тешко клети!


===== CHECKPOINT 031 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Но почуј, и ти, паметуваш на човек – и ти ли ќе паѓаш и се к’ти ноќта –
над гробот ќе потечат
по патиштата
по патиштата ни!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има, има – в темнинатанешто живо пак да свети:има болка на душата твоја
има души наранети.Како на вратот да стои
така на душата вечна –
има души наранети.Но почуј, и ти пеј песната страдална –
под тија долги ширини рамни!
Прикаски таја песна пее.
Копнат од очите матни
и како огин палат.Ех, таја страдална што душа горат.По тија, што л’штат
и како огин палат.
Копнат и како огин палат!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
на овој свет како и тија.
Од далечнините модри се леат
на утринта росни росни влаги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По тија росни утрини пресни
од утрини росни дојдова,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По тија росни влаги по полињата мали се таговни
шумоли
шумоли скришно таговно зелена!Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.Течи ми водо студена!
Течи си — росни
по песна!
Течи си — росни
Течи!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Течи – и нам низ срцето
нели и


===== CHECKPOINT 031 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

По утрини росни, по мугрите пресни,
со корав поглед на сниските брегови на брег,
на брегови,
магла се над ним дрвјата
покрај брегов брег,
шепот и на брегови танок мост.И на брегови животот сипе кој ни ги скрши белите крилца
чмае у троскот зараснат!
Лист по лист кини
лист по лист превртуј,
лист по лист мижи низа од капки пот
по лист милно
лист по лист милно, таговно милно
по крепи, таговно, без да ме залиса
по тебе,
по крепи тешки прокуди,
по крепи тешки
по народни думишта,
по крепи тешки
по народни думи свети!Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на брег танок мост?
И кој направи, и кој направи
човек на векот
човек на векот:
човек со ѕид милно?И кој направи
човек на векот
човек со ѕид милно?Кој направи
човек на векот
човек со ѕид милно гради гради
човек со ѕид милно гради срце?Та не ли ти кажав,
кажи ми, кажи, памет да ми е
по тебе, море шини си —
ти ли си и ти аргатка клета?Ако тагата златна
в рака
ѓул-трендафил и тија две
по една по една
по една,
кажи ми златна,
кај неа се на борбата искри кај
чемрена и војна никога немаше
кај да ја коваме,
кажи ми право в очи:
мојата смрт е, и тија радост никога пееше
и тија две
и не ли тија две
и не ли си и тија, и тија две
и бегајја.И кој направи
човек од човек да е, и тија две
бла,
блазе,
блазе, и тија две
блазе
блазе, тешко засвети.Луњи ли таја, по туѓи палати
зана,
со ковани бели дворови
појдои на срца наранети
старите нижи
правевме сичко стегна.Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики, мотики
с мотики
ди, таја ничкум по


===== CHECKPOINT 032 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

А тој и ти не си ни,
не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
пуста ќе остане…Знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Не ми се, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…
Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Тој и ти не везеш,
вишното што ни стапка ќе ти кажам!
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
Величко,
Величко, мори,
срце – порта највисока,
нашиот чесен занает!Ако ги криеш коските,
сонцето грее –
има зошто душа да се пекај.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
има зошто душа да се пекај
и на тија темни дубрави –
има зошто душа да е!И ако ги криеш коските
зошто ги таеш песните?
зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата
и на гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата лисјата?
зошто по тебе дрвјата гранките
и на гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата лисјата?
зошто по тебе дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата лисјата?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Шумоли – в поле битолско
зора руди,
шумоли скришно врева.Шумоли – в поле битолско
гора
под врбата незнаен гроб,
шумоли скришно,
шумоли скришно,
шумо


===== CHECKPOINT 032 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
мерка му налева —
срце селско!Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?Кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
по кревките лисја ж’лтозлатни
по кревките лисја ж’лтозлатни
по кревките лисја на рацете
по лозјето гроздовите.На работа!
Та незнаен брат никоја доба остана
а в чаршија
таен брат ни,
тој од векот вековит го с’лнцето снего по мугрите,
тој од векот вековит
в младост го с’лнцето златните далги,
на ж’лтозлатните времиња!Та се житце не румени, не румени,
нашиов ден – нашава мака
нашава солена пот!На работа!
Та незнаен брат ни –
тој од векот живеел
на овој свет.Та незнаен брат му в гради легна
на ж’лта гостинкарите
за голиот живот аргатски –
станал сичко –
мајстор
на дружните удари –
скотски голиот живот!А таде – в срце тага налева
за црноземните робја,
нашиот живот
на човек
на лулка!Та незнаен брат од векот живеел
и


===== CHECKPOINT 032 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав,
не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај,
не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Ич не ми се, Вело, жали и клети!
Ич не ме пекај
во борба, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Камен тежок живот ми е
а, Вело, жали и клети!
Камен тежок живот ми е
а голема, голема,
со страдна душа посина!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
со страдна душа чекална,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
со високи шимпир порти,
не ми се, Вело, жали и клети!
Наточи на вересија!
во борбата другарката
с дели млади јасики,
со млади јасики,
свои млади јасики.И ако не донесов со себе добра млада љуба –
не ме клети!
во борбата другарката
сна
под рака
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
с дели млади јасики.Ако не донесов
в борба со војна
верна, добра млада љуба –
не ме клети!
во борбата другарката
с дели млади јасики.Ако дома не донесов
верна, добра млада љуба –
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
в младост горка распосејав –
по полињата рамни,
в поле на живот голема
у темно за мртви поља
по троскот,
в гора богата.Ако жена не донесов
верна млада љуба –
не ме жали;
с’лнце сјае, с’лнце трепти!
и по полињата рамни!
в поле над реки
за корка сува леб,
в гора зелена
под тија буки.Ако млади јасики
верна
верна
верна –
верна, добра млада љуба –
верна,
по полињата рамни,
в гора зелена –
верна!Ако млади јасики млади јасики млади јасики дигнаа на војна


===== CHECKPOINT 032 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.А тука – в прва темница –
каде е куќа весела?Наквечер, наквечер,
ден, наквечер – в прва темница
каде е куќа весела?Наквечер, наквечер,
каде е куќа весела?
каде е, штамата
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Старите бочви – преполни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Прикаски болни, буѓосани
Грутки во срце снеговни!По темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!


===== CHECKPOINT 032 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови, селски маки
за села и градови
за села.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
нашава солена пот!Та се житце не румени,
та од пуста селска мака
и не румени,
на ж’лта гостинка ровка не румени,
а в таја мугра пресна
на ж’лта.Та се житце не румени,
на ж’лтата пот се житце не румени,
та од пуста селска мака
нашава солена пот!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Зошто ме залиса
стија,
зошто ме залиса
по тебе,
не ли ти реков на проштавање?Не ли ти кажав,
мојата мака – ти реков на проштавање?
Не ли ти реков на проштавање?
Зошто по тебе не донесов,
не ли ти реков на проштавање?
Зошто по тебе не донесов,
не ли ти реков на проштавање?
И ако ме залиса
верна, ич не ме жалиш,
мојата мака – карасмрт – ти реков на проштавање!Но ако ги криеш коските,
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе не се сите


===== CHECKPOINT 032 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан,оти ме залиса,оти ме залиса
оти сум жив а закопан,оти ме залиса,отија робја,оти ме залиса
оти сум жив а закопан!
Ти не ме залиса
оти ме залиса,оти сум жив а закопан,оти ме залиса
оти ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан!Ако срам ме залиса
оти ме залиса,оти ме залиса,отија робја,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан!Ако срам ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса!Ако срам ме залиса,оти ме залиса
оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса!
Ти не ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса!Ако срам ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан,оти ме залиса!Ако срам ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,оти ме залиса,отија робја,оти ме залиса!Ако срам ме залиса,оти сум жив а закопан!Ако срам ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан!Ако срам ме залиса,оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан.
ако срам ме залиса,оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан!Ако срам ме залиса,оти сум жив а закопан,оти ме залиса
оти сум жив а закопан!Ако ме залиса,оти сум жив а закопан,оти ме залиса,оти сум жив а закопан!Ако ме залиса,оти ме залиса
оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан!Ако ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан,оти сум жив а закопан!Ако ме залиса,оти ме залиса!
за кого лудо загинав?Ако ме залиса,оти ме залиса,оти сум жив а закопан,


===== CHECKPOINT 032 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
по патиштата пресни,
од ден на ден се умира
на утринта росните дојдова не сакајќи туѓи маки
на ж’лта гостинка у градите носи.Исцедете, ограбете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете!На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
И по тија пот се мие
и по селата мали – заспали
и по селата мали
за оризите млади
загинат
и по селата мали
за оризите млади
и зелени лободи.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
до никоја доба на вечери зимни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
за оризите млади срца
и по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
за оризите млади
заголи.По тија пот на утрини летнини пресни
на утрини летни
тој гладно пие тагата наша
и по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
за оризите млади
загинат.По тија пот се по селата мали
и по селата мали
за оризите млади по селата мали
за оризите млади,
и по селата мали
за стариците стари, добри мајстори
и по селата мали
за стари и по патишта
за оризите млади.По тија пот се по селата мали
и по селата мали
и по селата мали
за оризите млади, добри мајстори.Но од утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта гостинка у градите носи,
и потта гостинка у градите


===== CHECKPOINT 032 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Се кати ноќта црна!
Реките од живи
за кого ли?
Старите бочви –
Старите бочви –
старите бочви –
по бочвите сајбиите
по бочвите сајбиите!Старите бочви –
старите бочви -Старите бочви -Старите бочви -Старите бочви -Старите бочви -Старите бочви -Старите бочви –
заСтарите бочви –
со мотики
со мотики
со мотики
со мотики
појдијапачки
со мотики
со мотики
ноголи
појда бијат
и алатките со бочви големи.Старите бочви –
со мотики
со мотики тешки
ријат ги сокот, сокот, сокот, сокот –
од надвожните бочви –
по ќилим сенки студени!Старите бочви –
од гроб до гроб!Старите бочви –
со мотиките темни
ријат ги црвци смрдливи.И ноќе – слушаш! – баботат
сни
копнат – златни времиња!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Старите бочви –
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Од темни зори на утрини летни
копнат
ријат ги црвци смрдливи.Старите бочви –
со мотики дигнаа палати
по троскот,
шумолат бочвите сајбиите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат


===== CHECKPOINT 032 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските твои
извадете,
со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов свет убав!Зора на душата –
извадете ладна вода
извадете,
извадете ладна посестримо!
извадете ладна вода
извадете ладна вода
извадете ладна вода
набабрена за мртви!Зоро златно и румено!
Зоро златно!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече и сè стари и сè постари.Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
Кој направи, и кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има – в


===== CHECKPOINT 032 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Подигни очи, донеси длабок бунар!
нижи си — рони брегови!
нижи си – рони брегови!Зоро златно, пуст остана!
Зоро слатка посестримо!
со рујно вино црвено
колку рујно, румено!Зоро слатка посестримо!
Кочи си — рони брегови!
наутро радост!Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
извадете лути рани
да не горат, да не болат.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
под да се стопиш
под тија буки високи!Два брега – двата стрмнини.
Под тија буки стрмнини.
Под тија буки долови
стрмнини.
Под тија буки стрмнини рамни!
Под тија буки рамни!
Под тија буки високи!Два брега – двата стрмнини.
Под тија буки рамни!
Под тија буки стрмнини.
Под тија буки рамни!Два стрмнини.
Под тија буки стрмнини.
Под тија буки високи!Под тија буки рамни!Од брег на брег танок мост.Под тија буки рамнини рамни!Под тија буки рамни!ниски и високи.На воздух буки високи.Под тија буки рамни!
рамни
рамни!
рамни!Извор вода морава –
плодови рамни!ките рамни!
рамни!
рамни!
ниски села мали.
рамни!Извор вода морава –
тече.Извор вода морава –
плодови.Извор вода морава –
плодови.вода морава –
плодови. водо студена вода морава –
плодови. вода морава –
плодови. вода морава – влечечтрендафил редени. вода морава – морава – морава – морава – морава – морава – морава. вода морава – морава –


===== CHECKPOINT 032 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Извор вода тече – вода влече — вода влече.Извор вода извираше
плодно поле наливаше – вода влечеше
плодно поле род народи.Ноќе чума чума чумата
по лозјето
под врбата род народи.
плод од живи
зачмаени
дума се танкаше
плод од лозјето гроздовите.Ноќе чума екнеше
по лозјето гроздовите.По сокаците чекореа
високи по селата,
в гората викаа
ви –
плодови.И ноќе се рути карпа – карпа – карпа – карпа на карпа.И од ним се веат
на студена пот.По секаде в село чекореа
од лаки.И од тука до вивнат брег наливаше
плод од таговни
и пробудени сили мајсторски
зачмаени.На кантар студен со туч го мерат –
меркалите –
дуќаните
шта довлези во трошна одаја,
на миндерки,
надерки, преполни со стока.Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат сичко, со мотики,
магла го мерат –
штамата,
надермаката
со корка сува леб,
по лозјето гроздовите родни
шта,
шумолат бочви со вино,
надермаката мака – поттамата мака –
надермаката мака –
зачмаката мака –
маката мака – и ред други маки –
некаде си – и тија се човечка дими
за, и тија две
и сè без работа.На работа!
На труд!Да прокопаме меко, румено,
слободно
полињата родни
нашиот труд
за корка сува леб,
на трудот
за оризите млади
забите млади
за црноземните лободи.На труд!Да роди род богат!
На пепел троскат, пелин!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
плодови да бликнат.На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата.Од жалба
на копачи
не стануе меден
нашиот живот!


===== CHECKPOINT 032 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Како е куќа весела?
Та се стори, што ќе ти кажам?
На кантар студен со туч го мерат небото
нашава солена потта цедат,
нашава мака –
нашава мака –
нашава мака – златни времиња!Од темни зори на утрини летни
покрај гладно темен
тој ден го мерат небото
нашава мака – земја буди,
сè живо заѕидан,
нешто милно!Ноќеска утрининка, наминав
нашава мака –
нашава мака –
појдовнав
нашава мака –
околу петлите
с делии надеж со дума чемерна –
над карпа в село
пуста проклета –
над карпа в крв се мие
и се мие
и првата мугра,
нашиов тутун,
нашава мака –
нашава мака –
мајстор бев –
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката, тешко засвири!
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Севда е тешка, прокуда!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
И од темно темен зори на утрини летни
тој ден –
тој ден – кога изгреваш на далеку —
тој ден нискотски!
Ноќеска морава -појдоса, тија пот морава!
Дојди, наквечер,
ај, наквечер,
наквечер – в прва темница,
нижи си —
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
на миндер седни накривен
околу вратот навезен!Ако ги криеш коските
оковани, кажи, кажи,
камен – на наломи излези
зач продадов дуќанот!Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
зачмаени,
сништа за стари времиња!Но ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе,
ти ли ќе јасно грејне –


===== CHECKPOINT 032 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Како е можноИ кога смртта е посилна од смртта, паметуваш
и на ум имаш -колку е почуј, а таговно – да се запре на оро!Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа,
пропадна, сичко прокопса
занает златен.И од векот вековит живеел
и пиштат.Немеа – туку петлите
в селото веднаш пиштат –
пропадна, сичко прокопса
чемрее – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и мотики
и мотики
и мотики –
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Чаршиите запустеа,
дигнавме бели градови
на црно,
со високи шимпир порти,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
кондури
кондури
земјата, затвори
кондури
јунак, затвори
каде е,
како ли, боже, чумата
и во темнината
и во темнината?Кој ни запусте, затвори
каде е, затвори
каде е, каде радоста голема
задекаден?Кој ни запусте, затвори
каде е, затвори
каде е, затвори
каде е, затвори
каде е,
каде е, затвори
каде е
каде –
каде е, каде е –
каде е,
каде е -каде вас, зошто падна
каде е,
каде е, каде е, каде е –
каде е, каде радоста –
каде е, каде вас се,
каде вас вересија!Та не ги затвори,
така што ги срина, затвори
со високи шимпир порти!
зошто ги затвори!
Кој ги затвори, затвори
очумаве градовите –
каде е, каде вас ведне
каде вас.А тука – в бафчи трендафилите
за села во темнината:
А од жалба силна светлина наквечер
така што в бафчи
така што седам на брегови
и на пуст тутун!Камен на оро со темницата
чемрее –
така се веат
за црно далгите?И кога наминав
покрај ниви, в горите
в
в селоточемрее –
пуста проклета –
пуста


===== CHECKPOINT 032 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Подигни очи – очи засвети
Сал несити клавам,
одев со грутка на срце
наведнат,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради:
изгори – очи засвети
одев со грутка на срце
за црноземните робја,
и на ж’лтиот тутун
одев со грутка на срце
наведнат.Подигни очи – очи засвети
одев со грутка на срце
за црноземните робја,и на ж’лтиот тутун
одев со грутка на срце
и на срце
одев со грутка на срце
наведнат.Луњи ли беше што пееше
Белград?
Деј гиди водо студена!
Сал не ги роси
наведнати
наведнатии не сакајќи сама в гради луто далги.Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
Белград ли го роб.
наведнат ли ти реков на проштавање?
И ти кажав на проштавање?
И ти реков на проштавање?
Не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
и дома – дома – дома не ќе се вратам,
и дома не ќе ги пијам очите твои
и дома не ќе ги пијам очите твои –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
ве


===== CHECKPOINT 032 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Но ако жена не донесов
не ли?
на стари, добри мајстори!И ако жена не донесов
погледни ми,
не ли, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
водите на живот човечна
уште почуј, Вело, жар да е
за тија темни
и на борбата
и на живот клетви и на маки големи!Но ако млади си години
со високи шимпир порти,
со високи шимпир порти
пред тебе,
кажи ми, кажи, Вело, кажи, Вело, жар да е.Но ако млади си години
тој да е живот кучешки!За кого лудо загинав?
Та незнаш ли?Кој умрел за татковина
и за човечки правдини?
каде е, каде е, каде радоста
и каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
в несити клавам,
и има,
штамата
има, штамата
и потта несити клавам,
појдов јади,
како да е, боже,
в полезна,
од гроб јадови јаган прониза,
за кого лудо загинав.Но ако млади си години,
ако млади си години
и неш,
на стари, добри мајстори
имами.Ако млади си години,
тука
има, има, има, има, има, има
има, има, има…
имаш, има
имаш,
имаш, има, има!И ако млади си години
имаш
тој да ја родат
по друмишта,
има, има, има, има, има!И ако млади си години
имаш, кажи, има – има – радост понеси
нешто, тешко,
има зошто душа да се клети!Но ако млади си години
имаш, добра млада љуба –
има зошто да е – работа!Чаршиите изумреа, та натежнале,
сништа не дига,
имаш, маки
имаш, радост има –
има – радост голема
има –
има зошто душа да се кати!Изгори, – мерак, изгори,
има – радост голема
за црноземните робја,
со румено срце,
има – радост голема
набабрена за живот човечна
за голиот живот
на


===== CHECKPOINT 033 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
в коските твои
в борба искри кај вратот
тука борбата цвили,
блазе, речи на душата
има болка а болката капат лисјата.
Мрак да е, да би
в борба гроб ти душа не зема!Ако ги криеш коските твои
в коските твоја
блазе, речи на душата
има болка на душата твоја
има болка во очите твои.Но болката твоја
уште е голема,
уште потешка проклета.
уште потешка проклета,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но ако ги криеш коските твои
в борба
не тага на душата твоја
уште потешки дојдова!Но ако ги криеш коските твои
тука борба долго трае.
Не ме колни, не ме жали;
во борбата другарката
по патиштата борбата другарката
за татковина
с дели.
Но ако ги криеш коските твои во одаја
има души наранети.И ако ги криеш коските твои,
од далечнините модри се веат.
Но ако ги криеш коските твоја
во борба долго трае.Не ме жали;
во борба долго трае,
одев со глава замаен
и каракамен.Ако ги криеш коските твои,
не ме жали;
мое срце што душа не зема!
во борбата долго трае.
Но ако ги криеш коските твои –
има болка во срце што душа не зема!Ако ги криеш коските твои, кажи ми, кажи, кажи,
има болка во душата твоја.Ако ги криеш коските твои –
има болка во очите твои.Ако ги криеш коските твои, кажи ми, Вело, кажи, кажи, Вело, речи на душата твоја –
има болка во градите и градите, душа во гради.Ако ги криеш коските твои
очули –
има болка во градите, душа во гради.Но ако ги криеш коските твои, кажи ми –
има болка во гради и градите.Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки проклети
уште потешки проклети.Времиња тешки дојдова
уште потешки проклета –
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј


===== CHECKPOINT 033 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
гладни
гладни
голи
гладни
гладни
гладни
голи
гладни
гладни
гладни
гладни
по целата земја.Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето што стои
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,


===== CHECKPOINT 033 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.


===== CHECKPOINT 033 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.Никој крај него немаше –
та од векот
тој го тага сипе кој ни ги
ше очите
од потта цедат.И од ним – самовилите
и самовилите
од потта цедат го сокот,
од потта цедат го сокот,
од потта цедат го сокот,
од потта цедат го сокот,Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат,
од потта цедат – златни
од потта цедат,
од потта цедат го сокот, носат кајмакот
маката нам оставаат.Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат,
од потта цедат го сокот,
маката нам оставаат,
нашавашиот чесен занает –
нашиот занает!Кој ни ги
очумаве градовите,
кондури друмишта,
нашиов свет
зачмаени ние сме понова,
наша земја
нашава солена пот!Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од потта цедат го пијат –
кога носат кајмакот
кога пијат вино румено!Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат,нашиов свет,
од потта цедат го сокот,
од потта цедат кајмаката нам оставаат!Нашиов свет како нас нижи
нашава пот севда без мерак,
нашиов свет како нас многу нижи
и не прави,
од сичко носат кајмакот
и кајмакот
маката нам оставаат!Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!
Ликот, без мерак, без мерак,
нашиов свет како нас многу нижи
наса,
нашиов свет како нас многу ни е, и нам многу по тежок одзив роб!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
нашиов свет како нас многу ни е,
тој ни отвора,
наши


===== CHECKPOINT 033 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
А тука –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е -каде е -каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е -каде е -каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е -каде е -каде е –
каде е -каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е -каде е –
каде е – –
каде е –
каде е -каде е –
каде е – –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е – -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е -каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е –
каде е – –
каде е –
каде е –
каде е –


===== CHECKPOINT 033 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Подигни очи!
изгори, и над гори
роди, и над гори
роди.Зоро слатка посестримо!
Подигни очи – очи засвети
роди
роди, погледни ми право в очи:
изгори, и над гори
роди
роди
роди очи, и над гори
роди, и над гори
роди.Има, има – мачат се, патиштата
и темнината
и темнината
од далечнините
и темнината,
од далечнините
покрај гради луто далгите на галабиите
засветнале
водите течат – ронат брег
и темнината пиејат.Лежи од далечнините
в младост и младост,
од далечнините
од далечнините
покрај гради
загордост
врак.Од далечнините
да пропуштиш,
од далечнините
од далечнините
да пропуштиш,
од далечнините
да си на ум имаш –
роди се,
од далечнините синџир дубрави
и темнината,
од далечнините
извори на
на стари и сè постари.Не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
И реки ли ти кажав на проштавање?
водите течат – ронат брег
ден!
Сал не ме чекај,
Белград е, пуст остана
онија пуст остана!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал
силно
светнал
дума врз него,
изгори –
чемрее војник непознат.Лежи од војна световна,
у темно заѕидан,
лежи —


===== CHECKPOINT 033 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Очи црни ископајте
срце лудо наранете!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Ако болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
в гроб никога нема
в гроб никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
за тија радост голема,
љубов најширока.По тија радост никога нема
в гроб никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
а с


===== CHECKPOINT 033 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети…Болка боли – болка гори
и души наранети.
А болката кога свети –
тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.И кога свети –
мерка му нема, а душа мори –
има души наранети.Ех, таја мака пуста проклета –
има души наранети.И кога свети – роб биди
и души наранети
и души наранети.Но кога свети – роб биди
роди се човек – с’лнцето златните далги –
изгори се човек – с’лнцето златните далги –
околу вратот навезен.Болка боли – болка гори
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
и снага крвава цвили,
срце – пепел.Шумоли – в гори зелени
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!По тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!И има – в темнината
и темнината има
а
има души наранети.Не пеј песната страдална –
на оро има
а с’лнце радосно има –
има души наранети.По тија росни думи свети –
од далечнините модри се леат
и пијат вино крваво!Од далечнините модри се леат
и пијат вино румено.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли – гробја.Ех, тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Ех, таја радост никога нема
а гроб ти душа мори!Не ме колни, не ме жали, не ме жали!
Не ми ни


===== CHECKPOINT 033 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Кој ни ги скрши белите крилца,
да ли еднаш, патиштата од векот –
а од векот вековит
и нова и сè понова,
понова,
нашава солена пот!Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на плешки,
таму ли ги земја?
И кој ни замати извори ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек со ѕид?Та човек од човек
да страда
и бега
од лулка до гроб!И кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
и тегне
и бега
од лулка до гроб!А од човек
и тегне
и бега
и бега
од лулка до гроб!Од лулка до гроб го дига
и бега
задека е жив.Луњи ли дојде тој, затвори
и бега
пред смртта се дига
и бега
и бега
од лулка до гроб!Но од гробот те влече со себе
и бега
од гробот,
задека бега
од гробот те влече со себе
задека си – и бега
задека е жив.Но од смртта тегне
од гробот тегне
и бега
не тага а с’лнце трепти!Не ли ти кажав,
Белград ли беше, ли си ти аргатка
и тегне,
срце лудо – и бега
срце – и бега
и бега
и бега
од лулка до гроб!Но тија долги ширини рамни!
и таговно реди
и тегне
и бегај си – и бегај,
нижи ми право во темнината:
на дели млади јунаци
и бегај
и бегај си – и бегај.Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
Белград ли беше?
Ич не ме чекај,
Белград ли ти кажав, Белград ли беше?
Ич не ме чекај, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати
и не ме пекај
Белград!Знам, Вело, што ќе ти кажам!
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Ногамен со грутка во срце
и не сакајќи сама се дига


===== CHECKPOINT 033 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки од живи
и пробудени сили
една по една идеа –
и нова и сè понова.Исцедете, ограбете
пот и копачи –
потсерете,
потсерете,
на трудот
да не каже оти боли.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли, болка гори
болка тече – пепел тече.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
камен во одаја,
верна во одаја најширока,
верна во одаја,
куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
со високи шимпир порти, добра млада љуба –
не ме к’лни


===== CHECKPOINT 033 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Деца се плашат – бегаат
распнааБанки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Банки дигнаа палати високи:
надолу земја длабока.Банки дигнаа палати високи:оддолу земја длабока.Банки дигнаа палати високи:Тами високи:
надолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Подигнаа палати високи:
надолу земја длабока.Банки дигнаа палати високи:И петли високи:
надолу земја длабока.Кој ни ги скрши белите крилца?
кондури земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Банки дигнаа палати високи:Тами високи.И петли високи:А1 далеку.
колку е длабока.Подигнаа палати високи:
надолу земја длабока.И петлите високи.А оддолу земја длабока.А та натежнале го дигнаа првиот од двата високи:
надолу земја длабока.А оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Тами високи:И петли високи.А оддолу земја длабока.И оддолу земја длабока.А оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Тами високи:Тами високи:А оддолу земја длабока.оддолу земја длабока.Тами високи:Ископајте длабок бунар
да ни.А оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.А оддолу земја длабока.А оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.А оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.А оддолу земја длабока.Тами високи:А оддолу земја длабока.Надолу земја длабока.Тами високи:
оддолу земја длабока.Надолу земја длабока.Тами високи:
надолу земја длабока.И оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Оддолу земја длабока.Тами високи:Ископајте длабок бунар
да ни кажете ни патиштата,
не сме ние,
не сме ние.
нагоре земја длабока.А тука е земја длабока.Ископајте длабок бунар
да тргнеме.
со високи:


===== CHECKPOINT 033 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Одделивај ги коските твои
копај,
нанижи,
на стари и добри
со мотики
за стари и добри
совети.Ако ги криеш коските твои
на стари и добри
погледни ми, кажи,
изгори, изгори ги
пред да се стопиш
на стари и добри денови.Ако ги криеш коските твои
на стари и добри времиња
на стари и добри, пеј песната страдална –
в гроб лежи војник непознат.Ако ги криеш коските твои
на стари и добри денови
на стари
погледни ми, кажи,
наутро радост понеси
на старица
по народни думи.Ако ги криеш коските твои
на стари и добри, биди и добрини брегови
на стари и добри мајстори.Нема ли живот, нема ли
љубов за стари времиња?
Нема ли срце, нема ли
срце – во гради аргатски?Нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за татковина
за татковина
за род, тутун, тутун, тутун, тутун, вино, житце?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце да е
ден, да стои
ден – с’лнце да е на аргатите –
ден – с’лнце да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
над деновите,
над деновите
ден да е
ден – с’лнце да стои
и времето зачудено:над полиња да стои
и времето зачудено:над полиња да стои
високо –
над полиња да стои
на воздух,
над гори
над полиња да стои
и времето зачудено:над полиња ширен широко,
и времето зачудено:над полињата да стои
над полиња да стои
и на ж’лтата незнаен гроб,
над карпа да стои
над дума чемерна:над карпа да стои
за татковина паднати
и времето зачудено:над карпа в гради луто далгите да одвлечат
и плиска знаме алово,
над карпа кула налива.И накривен
наден, на ширен
наз


===== CHECKPOINT 033 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ареон веќе земјосал — росинка.
Ареон веќе ја немаше,
силно го немаше,
на стари, пуст остана сичко:
на стари, добри мајстори!И ноќе – кога се роси
пот –
мерка му се најде
зачмае –
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но тука ништо не направи –
не ли му ги пепеа очите?
кондури дружните удари – работа му немаше –
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.А од темни зори на утрини летни
тој ни ги срина очите
на ж’лцето
и ж’лцето – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!И од утрини летни
тој ни остави радост длабока во очите
на ж’лтиот тутун
аирнат не сакајќи –
наведнат
наведнат
на ж’лтата пот на рацете ни!Кој ни ги скрши белите крилца
аведски?
Та незнаш ли?И кој ги скрши белите крилца –
пред ним се начмае утрини
и ж’лтата пот на рацете ни!И кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
И кој ја роси
таја слана што покоси
и ж’лцето пшениците
и ж’лцерелите?И кој направи
та ли, и кој направи
и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
и потта и крвта ни тече?Та човек од човек
и работник
да страда
и тегне
и бега
од л’лтата мака
на ж’лтата пот на рацете ни!Како што е напишано:
Та човек од човек
за да тага е
задека се дига
за,
од л’лтата мака пот на душата
на робјето далгите му
за корка сува леб,
од л’лтата мака – на ж’лтиот тутун
в коските и пот на рацете ни!Но ако од л’лтата потта душа,
изгори –
погледни на л’штат очите
и на рацете ни!Како и да е, танок свет да е!Но


===== CHECKPOINT 033 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живини
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
по целата земја!Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора.Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја сла


===== CHECKPOINT 033 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Таговно го танка креваш,
и ем ем се к’ти прави — роб биди
скот!Ти реков на проштавање
и на проштавање!
Не ми се, не ме жали!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
Величко, мори,
има зошто душа да е!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Зора се човечка,
сонцето грее – ти темнеш.
Зоро златно – ми се зеленеше
пиле песнава.
Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Зоро слатка посестримо!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Подигни очи – очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Луњи ли беше
во, тутуни нижеш,
срце селско –
срце селско
над полиња,
под тија буки високи
в сума гробишта?
А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
старите бочви –
појдоса,
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зоро слатка –
на оро со самовили!
Зоро слатка!
Зоро слатка!
на оро со самовили!
Зоро слатка!
Ти изгреваш, Вело, што ќе ти кажам!
Зоро слатка!
И има – в гради стесни
и души
и за борба


===== CHECKPOINT 034 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пу


===== CHECKPOINT 034 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

А тука – в поле врбата
в гроб лежи војник непознат.А в поле врбата стушена,
в гроб лежи непознат.По долги, меки ширини рамни
в сума гробишта лежеа
делии по селата
штаски, селски, селски.А в поле врбата стушена –
в гроб лежи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Кој ни ги скрши белите крилца
од жалба на жалба
од гроб до гроб го ископа
наден.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
И кој раздвои, и кој направи
човек на човека роб!Таја гора
под тија буки високи
и снага силна светлина светеа.А в гори зелени
покрај врбата стушена
в сума гробишта лежеа
делии по селата
и в поле врбата незнаен гроб.По долги, меки ширини рамни
магла се таја долги.
а в поле врбата стушена –
по ќилим сенки широки.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии в поле врбата стушена –
деливаа.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии в поле врбата стушена –
делии в поле врбата стушена.И кога сите минеа
покрај врбата стушена,
делии в поле врбата стушена –
делии в поле врбата стушена –
делии в поле врбата стушена.Од гроб до гроб лежеа
делии се запираа
делии в поле врбата стушена.А в поле врбата стушена –
од гроб до гроб лежеа
делии в поле врбата незнаен гроб лежеа.А в поле врбата стушена –
од гроб до гроб лежеа
делии в поле врбата незнаен гроб лежеа
делии в поле врбата стушена.И кога сите минеа
делии в поле врбата стушена –
делии в поле врбата стушена –
делии в поле врбата стушена –
деливаа.Пусто остана полето,
од гроб до гроб го дигаа
јунак до гроб го дигаа
на с’лнцето златните далги.


===== CHECKPOINT 034 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети!Лежи од војна световна,
во борбата другарката
ста ќе остане…
Тој ни остави од темно темен
веков за борба искри кај вас –
тој ни остави од темно темен
веков за борба.
Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.А тука – в темнината
има болка на душата
има души наранети.А болката кога свети –
има души наранети.И кога свети –
има души наранети.А болката кога свети –
има души наранети.И кога свети –
има души наранети.И кога свети –
има души наранети.
има души наранети.И има – радост гори
има души наранети.И има – радост голема
има души наранети.И има – радост голема
има души наранети.А болката кога свети –
има души наранети.И има – радост голема
има души наранети.Натаму – в срце има –
има души наранети.А


===== CHECKPOINT 034 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Кантарот носи лисјето златно!
на дели млади јунаци
корења
и пробудени сили на живот
на копачи
и пробудени сили на живот нов!На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
на ќепенците да седам,
на ќепенците да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се кријам,
одев со глава замаен
и каракамен на гради:
на ќепенкот да умрам!Се кријам со грутка на срце
и каракамен на гради:
на ќепенкот да умрам!Се кријам со грутка на срце
и каракамен на гради:
во гради луто далгите да умрам!Ако со рака посигнам
рака е – да умрам!Се кријам со грутка на срце
и каракамен на гради:
И ако умрам
камен со рака посигнам
и дома –
појдо ќе умрам!Ако умрам дома
оти сум жив а закопан,
камен со грутка на гради:И ако умрам дома
оти сум жив а закопан,
камен со рака посигнам
и ако умрам дома
оти сум жив а закопан!Ако умрам,
изгори,куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи


===== CHECKPOINT 034 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако човек од човек што
тој што ни ги скрши белите крилца
тој ни остави од темно темен
тој ни остави од темно темен
в силна, и, когатој од човек на човек
тој од човек го роб,
тој ни остави од темно темен
тој ни остави од темно темен
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но за борба.
И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
така се плашат –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги


===== CHECKPOINT 034 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки бијат.
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
со мотики ковани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот


===== CHECKPOINT 034 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам!
На Струга дуќан да имам!
Ресторан, да видам да седам, да видам да видам, да видам, само да видам!И ако со рака посигнам
да видам,
не ќе се вратам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На Струга дуќан да имам
и да видам, само да видам, само да видам!Се к’ти ноќта црна!
Се к’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие.Како на вратот гердани
ниски камења
ниски камења студени
ниски камења студени
по полињата родни
в ден – в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале
на ж’лта гостинка
на ж’лта гостинка
ста незнаен гроб!По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го прагот наша
зачмае,
и накривен
со каракамен на гради:
Лист по лист нижи
лист по лист превртуј,
лист по лист превртуј,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаен гроб, безгласна а така јасна порака –
со на гради:
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет


===== CHECKPOINT 034 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
в срце ми црнее.Ако млади си години
по друмишта,


===== CHECKPOINT 034 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам:
На Струга дуќан да имам:
Донеси да видам бел ден,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.На работа!
Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!Како ли ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 034 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата!Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки,
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
тука што лежат по тебе
за тија


===== CHECKPOINT 034 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Жилите да пуштат
в
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!На ќепенкот да умрам, само да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
ниски камења студени!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
по темни изби мемливи
ниски камења студени!Како на вратот гердани
ниски камења студени
ниски камења студени!По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и на плешки денови
и на ж’лтозлатни
и на плешки денови
лежи сичко носат
со корав поглед на очите матни
прикаскани
по кревките лисја
по троскот и крвта ни
нанижи.На ж’лтиот тежок живот
на пепел, пелин!
Во огин пламен јад!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
студени
не зелени
трат!И на вратот гердани
од солзи жешки
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи
на ж’лтата крв
на ж’лтата земја
на живот горка на живот!Од темни зори на утрини
до никоја доба на вечери зимни
ден
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!
на ж’лтата пот на рацете ни!
Ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!
Ж’лтиот тутун
на копачи -на трудот
на копачи
на копачи
на копа


===== CHECKPOINT 034 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
по полињата родни
и пробудени силикопачки
и страдни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне.Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана.Сонце светло ми светеше
гора ми


===== CHECKPOINT 034 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Станал пелин — стеен – пелин — пелин!
Реките од пелин – ж’лти прави
со корав, гроздовите пеат
и пијат тагата наша –
скот.Станал пелин — пелин!
В полноќ се над ним дрвјата
в силна светлина
и набабрена.А в бафчи трепти
да зората се зори –
над ним дрвјата
покрај сниските брегови
од жалба силна светлина светеа.На Струга дуќан да имам
во рацете
гора на пелин!
Зоро слатка посестримо!
Донеси ми водо студена
извадете, на наломи
извадете
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете –
да гледајат не давајте,
мене не давајте!На Струга дуќан да имам
за горите
за борч продадов –
во огин пламен да умрам!Кој ни ги
очумаве градовите?
Наквечер наквечер –
да тргнеме и ние
црн,
на трудот
црн
народ!
Се р’ти ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
светнал пелин
ден
ден
ден
ден!На работа
црн
ден
ден
ден
ден!
На работа
на трошна – в чаршија
на трудот
ден
ден
ден –
на трудот
ден –
ден – в прва темница
тој гладно лежи војник непознат.И в бафчи трепти
ден
ден
ден
ден
ден
ден
ден – на трудот
ден –
ден – в прва темница –
ден
ден – в прва темница
ден –
ден – вден – в прва темница
ден – в прва темница годне –
ден
ден – в прва темница годни
ден –
ден – в прва темница
ден
до првата темница
ден – в прва темница годен – в прва темница
влези во трошна одаја
кога го в село в крв го вивнал
силно
ден –
ден – в прва темница
навечер – в прва темница го море – море в крв го тагосал
за корав
ден –
ден – в прва темница голиот
навечер – в прва темница
у темно – в


===== CHECKPOINT 034 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И ако ги криеш коските
за црноземните имоти туѓи?
Зошто по тебе дрвјата студени?
Зошто по тебе дрвјата пеат?И по тебе дрвјата гранките
и на дрвјата гранките лисјата гранките гранките гранките
и на гранките гранките лисјата лисјата лисјата лисјата лисјата.
Копнат и како бура пеат
и на гранките лисјата лисјата
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
извадете ладна вода донесипете лути рани
натопете лути рани
за црноземните робја,пот и на гранките да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро златно!
По долги, меки ширини рамни!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно и силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
Под тија двата стрмнини.
Под тија двата стрмнини.
Под тија двата стрмнини.
Под тија двата стрмнини.
Под тија двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи си — и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
ти да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
у темно зарас


===== CHECKPOINT 034 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

По сокаците чекорат
кондури с клинци корав поглед на светлини корав поглед на очите:
кондури в прва темница
по работа чекорат
по троскот
по троскот на троскот,
по троскот јад,
по троскот,
по троскот
по троскот,
по троскот,
по троскот,
по троскот,
по троскот!И кога се на ќепенци!
каде е, на брегови животот
и темнината
каде е куќа весела?Та незнаш ли?Таму горе на небото зора црвенее –
зора руди, земја буди,
лее вода влече
и темнината пие
и темнината пие
силно
светнал
ден!И од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.Раскопани, по полињата рамни,
магла се танка крева
и по полињата мали голи
магла севда безгласна.Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
и потта и крвта и снагата ни.Од темни зори на утринта росни
на утринта росни,
наведени ничкум по полињата родни
магла се танка крева
и алова точи свила,
наведени ничкум по полињата родни
и по полињата родни
и по полињата родни
и по полињата родни
и по полињата родни
и полињата с клинци ковани со селски
и с’лзи,
шумоли скришно танка крева
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!И од темни зори на утринта росни
до ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад!На работа
на трудот
на


===== CHECKPOINT 035 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’


===== CHECKPOINT 035 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Та незнаш ли?
Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Но почуј, на наломи излези
лист
лист
око со грутка на срце чека
и на ж’лтата пот на рацете ни!Но почуј, на наломи излези
око е –
мерка,
скотски морави шири крила
и шири крила
и шири крила широки,
од л’лтата мака –
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака –
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
Величко,
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел


===== CHECKPOINT 035 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Но почуј, на стари времиња тага, тага, радост, тага, тешко, тешко, тешко, тешко, тешко клети!
Но од смртта е посилна
по патиштата,
од гроб до гроб –
по патиштата чекорат
силно
у темно!Немеа – с клинци ковани,
в сума гробишта лежеа
на делии во троскот
на карпа висока
надолу земја длабока.Наведени со рало
но земјата ни златна
на делии од жалба силна светлина светеа
на с’лнцето златните времиња…На кантар студен со туч го мерат
нагоре на небото
надолу земја длабока.И кога сите минеа
покрај врбата стушена
а на утрини летни
покрај врбата стушена,
нагоре кула силна –
по сокаците темни
в силна,
по темницата длабока,
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
надолу земја длабока.И од гроб до гроб го дигнаа
надолу –
надолу земја длабока.Од гроб до гроб го дигнаа
од сичко носат
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
покрај врбата стушена –
делии се запираа
надолу на земја длабока,
од гроб до гроб го дигаа
надолу до јунак – на оро.Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
на


===== CHECKPOINT 035 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 035 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до


===== CHECKPOINT 035 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
таму зора црвенее -таму зора црвенее -мое срце ми црнее.Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
таму зора црвенее -мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од л


===== CHECKPOINT 035 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
копачки
голи
гладни
гладни
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора
и шири ширно широко,
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
пло


===== CHECKPOINT 035 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
пред тебе,
мојата душа твоја затворете ја,
не ме к’лни, не ме жали;
мојата душа твоја затворете ја,
во борбата другарката
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат.Но почуј, наквечер,
наутро радост понеси
на вековит
по патиштата стрмни,
од сичко намина
в
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
тој од гроб тепкаше
и се запираше
незнаен
со каракамен на гради.Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни


===== CHECKPOINT 035 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
гладни
гладни
гладни
заголи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
ниски
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род


===== CHECKPOINT 035 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој направи, и кој направи
човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд


===== CHECKPOINT 035 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Како го танкаш, таговно у монопол редиш,
за корка сува леб,
по тебе, кажи, мори,
околу вратот навезен!Ич не ме колни, ич не ме жали!
Ако ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, кажи,
ти ли сум жив а закопан!Но тија, пуста затворете
по тебе,
срце лудо наранете!Зора се зори – петлите
у темно зазори зората –
чемрее в село
и се зори –
по тија темни дубрави –
по тија темни дубрави –
по темни изби мемливи
по тија темни дубрави –
по тија темни дубрави -извори на души наранети.Не ли ти кажав,
ми ги очи,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме жали;
Сал не ме жали;
изгори, не ме жали;
изгори, не ми нижи низа клетви!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат.
Тој што ни, Вело, однесе ни остави,
изгори во одаја
задека ме ништо не дига,
онија и не ме к’лни:
изгори,
онија највисока,
не ли еднаш ја с’лнцета смрт!А в коси стегна
под тија буки високи
в силна светлина светеа.Не ме колни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце сјае, с’лнце трепти!Камен тежок живот ми е
и дома маките
а не ме жали!Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Севда е тешка, прокуда!
Севда е тешка, голема
уште потешка прокуда!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат.
А в гори зелени
в сума гробишта
в силна светлина светеа
в
в
в силна светлина светеа.Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни дубрави
по народни дубрави –
по народни дубрави
в
в
в
по народни дубрави –
в сума


===== CHECKPOINT 035 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако куќа не направив
навечер тага на душата
навечер тага на душата
по тија маки, по тежок одзив
по тргај ја снагата твоја –
по патиштата ковани,
по патиштата стрмни,
по патиштата стрмни,
од далечнините рамни,
у првиот до последниот кој стои
не ќепенкот милно и тешко, а закопан и како смртта вечна.Но ако куќа не направив
верна,
по патиштата стрмни,
в младост ме влече
во борба,
по патиштата борбата другарката
с дели млади јунаци
за татковина паднати.Ако куќа не направив
навечер тага на душа тага по утринта росните влаги,
на утринта росните влаги,
изгори во борба гробјата
на
блазе,
не ме жали;
во борбата другарката
с дели млади јунаци
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Ако куќа не направив
навечер тага ме пекај
верна,
снага,
изгори во борба гробја –
под тија радост ме пекај
в
по тија радост донеси –
под тија радост љуба –
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Ако жена не донесов
за виа гради малечко
со високи шимпир порти, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади јунаци
в младост горка распосејав
по полињата,
в поле над млади јунаци
в младост ме влечеа –
по полињата
в поле над млади јунаци
за татковина
за татковина паднати.В поле над млади јунаци
в селото таја гора зелена
под тија буки високи
в силна светлина светеа.Ако млади јунаци јунаци тешки,
не ме жали;
во борбата другарката
по полињата гранките млади јунаци
с’лнце сјае,
в поле над млади јунаци
в селото веднаш над млади јадови
и по полињата рамни,
шумоли скришно под врбата незнаен гроб лежи војник непознат.И в таја гора зелена
в гора зелена
под тија буки високи
в силна светлина светеа.И в таја гора зелена светлина светеа
по тија буки високи
в силна светлина светеа.И на ти


===== CHECKPOINT 035 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој раздвои, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата и патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш


===== CHECKPOINT 035 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
голи
за села и градови – гробја.Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотиките
пот и мотиките
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
трат!И реки ронат брег
на копачи
и страдни
шта за
за села и градови –
за села и градови –
за градови – заспали
гладни
шумоли
за села и градови – гробја!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
во огин пламен јад!
Во огин пламен јад!И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно


===== CHECKPOINT 035 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Не ми се, не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома – дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа


===== CHECKPOINT 036 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Таде го зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.И кога стии писнаа
незнаен, зачмаен,
нашиот чесен занает!
Деј гиди голиот живот
одев,
скотски горка распосејав –
нашиот занает!И кога седев со грутка на срце
одев со грутка на срце
зачмаени,Одев со грутка на срце
и каракамен на гради.И кога седев со грутка на срце
одев со грутка на срце
појдов,
срце селско
нашиот занает!Одев со грутка на срце
и каракамен на гради!И кога сите минеа
незнаенца се запираа
на делии се запираа
незнаенците од лулка до гроб,
шепотатни
и се запираа
нашиот занает!Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…


===== CHECKPOINT 036 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно


===== CHECKPOINT 036 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
ам


===== CHECKPOINT 036 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 036 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 036 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати високи:
надолу земја длабока,од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли


===== CHECKPOINT 036 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
без да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во


===== CHECKPOINT 036 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Не ми се по тебе, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
и дома – дома не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата


===== CHECKPOINT 036 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата гранките
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Луњи ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба


===== CHECKPOINT 036 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

По утрини росни,
по темни дубрави пресни,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата


===== CHECKPOINT 036 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
снага во усти несити клавам,
и дома несити клавам,
и дома несити клавам,
и дома не ќе се вратам,
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
Величко,
Величко, мори,
Величко,
во Белград си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –


===== CHECKPOINT 036 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата
и на гранките лисјата гранките лисјата лисјата
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата лисјата?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.


===== CHECKPOINT 036 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
на вековита смрт!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскот, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме са


===== CHECKPOINT 036 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”Ич не ме залиса, ич не ме залиса!
туку ми се зеле очите твои
за борч продадов бели крилца –
в тија темни дубрави –
в тија темни дубрави –
погледни ми право в очи:
има зошто душа да е!Ич не ме залиса, ич не ме залиса –
туку ми се на ум имаш –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Ич не сакајќи,
туку сакајќи –
в гората капат лисјата.
нагоре гердани,
надолу земја широки.Ич не дига,
вишното небе врз гори
в дрвјата
в сума гробишта лежеа –
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Не ми се, не ме жали!
во борбата другарката
с дели
за татковина паднати
за татковина паднати.Не ми се, не ме жали!
Камен ли беше денот
и ноќта црна:
тој ден, наквечер,
тој в поле над гори
в сума гробишта лежеа
за татковина паднати.Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не дига,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.


===== CHECKPOINT 036 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
верна, добра млада љуба –
има зошто душа да е!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
блазе, –
по друмишта, по


===== CHECKPOINT 037 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 037 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка


===== CHECKPOINT 037 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 037 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 037 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
надер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.По сокаците чекорат
кон


===== CHECKPOINT 037 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете


===== CHECKPOINT 037 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 037 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко,
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
ам


===== CHECKPOINT 037 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море ја


===== CHECKPOINT 037 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи вино крваво!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно


===== CHECKPOINT 037 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун


===== CHECKPOINT 037 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце


===== CHECKPOINT 037 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ораме со глава замаен
наведнат –
наведнат!Ораме со глава замаен
наведнат!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
наведнат
наведнат –
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Во огин пламен јад!И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
Да бликне живот млад!
На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!И по кривите вади
да пропуштиме води
и по полињата родни
за оризите млади
и зелени лободи.Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвле


===== CHECKPOINT 037 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
копачки
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 037 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
има души наранети.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако куќа не направив
верна
верна,
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако жена не донесов
верна
верна
верна, добра млада љуба –
не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се


===== CHECKPOINT 038 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од


===== CHECKPOINT 038 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 038 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете


===== CHECKPOINT 038 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги –


===== CHECKPOINT 038 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 038 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти реков,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 038 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов дуќанот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 038 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата гранките
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата
и на гранките лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но


===== CHECKPOINT 038 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Но ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер – в прва темница,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!


===== CHECKPOINT 038 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 038 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прика


===== CHECKPOINT 038 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко,
слободно
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.


===== CHECKPOINT 038 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам златна!
И в чаршија
да видам, само на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!


===== CHECKPOINT 038 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –


===== CHECKPOINT 038 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:


===== CHECKPOINT 039 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 039 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 039 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 039 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 039 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 039 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 039 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 039 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 039 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели


===== CHECKPOINT 039 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 039 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 039 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!


===== CHECKPOINT 039 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба


===== CHECKPOINT 039 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е


===== CHECKPOINT 039 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 040 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 040 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 040 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –


===== CHECKPOINT 040 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни

копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’


===== CHECKPOINT 040 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.


===== CHECKPOINT 040 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 040 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата
и на гранките лисјата лисјата


===== CHECKPOINT 040 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 040 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 040 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 040 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 040 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 040 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 040 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 040 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 041 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 041 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,


===== CHECKPOINT 041 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки ди


===== CHECKPOINT 041 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки ди


===== CHECKPOINT 041 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Извор вода извираше
и реки се запираа
на с’лнцето златните далги,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од


===== CHECKPOINT 041 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 041 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун – житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гла


===== CHECKPOINT 041 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!


===== CHECKPOINT 041 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се,


===== CHECKPOINT 041 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 041 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопа


===== CHECKPOINT 041 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 041 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Старите бочви со вино црвено!
Старите бочви со вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика


===== CHECKPOINT 041 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 041 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И кога сите минеа


===== CHECKPOINT 042 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе


===== CHECKPOINT 042 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 042 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, жит


===== CHECKPOINT 042 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –


===== CHECKPOINT 042 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Зоро златно и румено!
Жилите светлини!
Жилите светлини!
Жилите светлини!
Жилите светлини!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите светлини!
Жилите светлини!
Жилите светлини!Да бликне живот млад!
Жилите светлини!
Жилите светлини!
Жилите светлини!
Жилите светлини!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!И петли в село пеат
да бликнат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие.И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силносветнал
ден!И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силносветнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси –


===== CHECKPOINT 042 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Ка


===== CHECKPOINT 042 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек од човек
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи


===== CHECKPOINT 042 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш —
прошетај долу в чаршија,
минеш —
Величко,
прошетај долу в чаршија,
ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
за стари и постари јунаци
за стари и стари.Ако ги криеш коските
тука што лежат по тебе
за стари, добри мајстори
за стари и стари јунаци,
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –


===== CHECKPOINT 042 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Извор вода извираше
А од векот вековит
и нова и сè понова,
набабрена за живот голема!Од утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко,


===== CHECKPOINT 042 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 042 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
пло


===== CHECKPOINT 042 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на плешки?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни,


===== CHECKPOINT 042 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

„Луњи во Белград – мрак!
Зора се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеати зората се зори – петли в село пеати зората се зори – петли в село пеати зората се зори – петли в село пеати зората се зори – петли в село пеати зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петли в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и зората се зори – петлите в село пеат
и


===== CHECKPOINT 042 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 042 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен


===== CHECKPOINT 043 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Ка


===== CHECKPOINT 043 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
проше


===== CHECKPOINT 043 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
проше


===== CHECKPOINT 043 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја


===== CHECKPOINT 043 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун,


===== CHECKPOINT 043 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
проше


===== CHECKPOINT 043 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Пробудете се морни морникопачки и копачи –
по патиштата стрмни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –


===== CHECKPOINT 043 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја


===== CHECKPOINT 043 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај


===== CHECKPOINT 043 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 043 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани – работа
и дома?Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци


===== CHECKPOINT 043 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја


===== CHECKPOINT 043 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Но ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата


===== CHECKPOINT 043 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ај да видам, Вело, жали,
во огин пламен јад!
Ж’лт – нагрдени сили
со ковани остри л’ска знаме остри л’скајат.Не ме колни, не ме жали!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези


===== CHECKPOINT 043 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
проше


===== CHECKPOINT 044 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките лисјата
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан


===== CHECKPOINT 044 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, жит


===== CHECKPOINT 044 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе


===== CHECKPOINT 044 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Те


===== CHECKPOINT 044 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите


===== CHECKPOINT 044 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро слатка посестримо!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски


===== CHECKPOINT 044 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш


===== CHECKPOINT 044 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
Да бликне живот млад!
Да престане, да снема
во огин пламен јад!
Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот голема!Да престане, да снема
тагата голема!
љубов е посилна од сите раци!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака


===== CHECKPOINT 044 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,


===== CHECKPOINT 044 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот


===== CHECKPOINT 044 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти


===== CHECKPOINT 044 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не


===== CHECKPOINT 044 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
незнаен брат,
одев со грутка на срце
и со клетва на срце
и каракамен на гради.Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата лисјата
и на гранките лисјата лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!


===== CHECKPOINT 044 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој


===== CHECKPOINT 044 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе


===== CHECKPOINT 045 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 045 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 045 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој


===== CHECKPOINT 045 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој


===== CHECKPOINT 045 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 045 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 045 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 045 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 045 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 045 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 045 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопа


===== CHECKPOINT 045 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 045 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни


===== CHECKPOINT 045 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 045 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 046 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 046 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 046 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 046 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 046 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Но ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата


===== CHECKPOINT 046 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле


===== CHECKPOINT 046 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 046 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 046 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе


===== CHECKPOINT 046 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 046 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 046 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 046 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На


===== CHECKPOINT 046 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!


===== CHECKPOINT 046 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Камен тежок живот!
Ќепенците течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
на трудот
црн
народ!Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во срце снеговни!Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со


===== CHECKPOINT 047 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 047 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 047 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 047 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 047 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 047 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 047 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 047 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Но ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки


===== CHECKPOINT 047 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 047 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој


===== CHECKPOINT 047 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 047 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Пробудете се морни
копачки и копачи – в срце тага наша
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце златно –
по секаде на светот
ќе згине срамно гнетот –
ќе л’сне живот нов!И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!


===== CHECKPOINT 047 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 047 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 047 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 048 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 048 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 048 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 048 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 048 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 048 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 048 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 048 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 048 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 048 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 048 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но


===== CHECKPOINT 048 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 048 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 048 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 048 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Има ли живот, има ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска


===== CHECKPOINT 049 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 049 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 049 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 049 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 049 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 049 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 049 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопа


===== CHECKPOINT 049 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 049 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 049 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 049 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 049 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 049 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 049 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 049 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 050 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 050 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 050 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 050 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 050 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 050 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 050 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 050 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 050 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 050 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 050 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 050 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 050 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 050 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е


===== CHECKPOINT 050 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 051 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 051 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 051 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 051 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 051 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 051 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 051 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 051 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 051 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 051 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 051 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 051 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 051 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 051 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 051 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 052 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 052 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 052 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 052 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 052 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 052 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 052 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 052 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 052 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 052 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 052 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 052 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 052 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 052 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 052 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 053 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 053 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 053 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 053 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 053 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 053 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 053 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 053 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 053 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 053 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 053 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 053 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 053 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 053 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 053 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 054 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 054 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 054 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 054 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 054 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 054 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 054 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 054 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 054 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 054 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 054 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 054 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 054 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 054 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 054 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 055 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 055 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 055 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 055 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 055 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 055 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 055 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 055 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 055 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 055 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 055 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри


===== CHECKPOINT 055 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 055 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 055 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе


===== CHECKPOINT 055 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 056 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 056 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 056 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 056 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 056 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 056 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 056 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 056 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 056 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 056 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 056 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина свете


===== CHECKPOINT 056 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 056 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 056 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 056 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 057 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 057 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 057 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 057 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 057 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 057 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 057 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 057 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!


===== CHECKPOINT 057 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 057 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 057 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопа


===== CHECKPOINT 057 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 057 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 057 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 057 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 058 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 058 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 058 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 058 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 058 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 058 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 058 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 058 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 058 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 058 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 058 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 058 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 058 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 058 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 058 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 059 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 059 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 059 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 059 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 059 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 059 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 059 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 059 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 059 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 059 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 059 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 059 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 059 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 059 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 059 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 060 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 060 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 060 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 060 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 060 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 060 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 060 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 060 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 060 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 060 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 060 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 060 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 060 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 060 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 060 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 061 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 061 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 061 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 061 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 061 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 061 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 061 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 061 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е


===== CHECKPOINT 061 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 061 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 061 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 061 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 061 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 061 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 061 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 062 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 062 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 062 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 062 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 062 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 062 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 062 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 062 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 062 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 062 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 062 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 062 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 062 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 062 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 062 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 063 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 063 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 063 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 063 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 063 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 063 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 063 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 063 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 063 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 063 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 063 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 063 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 063 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 063 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 063 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 064 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 064 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 064 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 064 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 064 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 064 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 064 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 064 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 064 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 064 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 064 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 064 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 064 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 064 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 064 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 065 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 065 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 065 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 065 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 065 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 065 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 065 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 065 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 065 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 065 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 065 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 065 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 065 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 065 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 065 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 066 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 066 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 066 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 066 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 066 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 066 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 066 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 066 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 066 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 066 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 066 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 066 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 066 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 066 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 066 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 067 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 067 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 067 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 067 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 067 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 067 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 067 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 067 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 067 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 067 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 067 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 067 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 067 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 067 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 067 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 068 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 068 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 068 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 068 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 068 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 068 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 068 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 068 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 068 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 068 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 068 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 068 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 068 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 068 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 068 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 069 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 069 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 069 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 069 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 069 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 069 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 069 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 069 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 069 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 069 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 069 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 069 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 069 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 069 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 069 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 070 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 070 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 070 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 070 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 070 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 070 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 070 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 070 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 070 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 070 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 070 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 070 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 070 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 070 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 070 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 071 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 071 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 071 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 071 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 071 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 071 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 071 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 071 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 071 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 071 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 071 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 071 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 071 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 071 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 071 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 072 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 072 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 072 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 072 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 072 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 072 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 072 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 072 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 072 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 072 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 072 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 072 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 072 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 072 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 072 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 073 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 073 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 073 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 073 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 073 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 073 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 073 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 073 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 073 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 073 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 073 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 073 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 073 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 073 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 073 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 074 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 074 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 074 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 074 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 074 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 074 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 074 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 074 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 074 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 074 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 074 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 074 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 074 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 074 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 074 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 075 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 075 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 075 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 075 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 075 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 075 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 075 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 075 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 075 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 075 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 075 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 075 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 075 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 075 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 075 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 076 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 076 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 076 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 076 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 076 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 076 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 076 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 076 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 076 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 076 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 076 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 076 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 076 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 076 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 076 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 077 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 077 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 077 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 077 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 077 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 077 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 077 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 077 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 077 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 077 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 077 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 077 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 077 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 077 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 077 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 078 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 078 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 078 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 078 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 078 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 078 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 078 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 078 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 078 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 078 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 078 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 078 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 078 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 078 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 078 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 079 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 079 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 079 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 079 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 079 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 079 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 079 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 079 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 079 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 079 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 079 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 079 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 079 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 079 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 079 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 080 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 080 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 080 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 080 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 080 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 080 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 080 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 080 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 080 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 080 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 080 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 080 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 080 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 080 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 080 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 081 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 081 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 081 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 081 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 081 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 081 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 081 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 081 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 081 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 081 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 081 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 081 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 081 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 081 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 081 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 082 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 082 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 082 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 082 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 082 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 082 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 082 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 082 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 082 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 082 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 082 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 082 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 082 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 082 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на


===== CHECKPOINT 082 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 083 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 083 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 083 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 083 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 083 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 083 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 083 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 083 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 083 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 083 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 083 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 083 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 083 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 083 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 083 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 084 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 084 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 084 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 084 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 084 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 084 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 084 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 084 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 084 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 084 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 084 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 084 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 084 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 084 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 084 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 085 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 085 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 085 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 085 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 085 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 085 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 085 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 085 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 085 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 085 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 085 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 085 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 085 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 085 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 085 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 086 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 086 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 086 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 086 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 086 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 086 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 086 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 086 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 086 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 086 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 086 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 086 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 086 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 086 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 086 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 087 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 087 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 087 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 087 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 087 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 087 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 087 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 087 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 087 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 087 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопа


===== CHECKPOINT 087 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 087 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 087 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 087 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 087 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 088 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 088 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 088 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 088 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 088 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 088 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 088 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 088 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 088 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 088 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 088 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а


===== CHECKPOINT 088 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 088 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 088 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 088 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 089 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 089 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 089 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 089 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 089 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 089 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 089 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 089 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 089 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 089 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 089 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 089 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 089 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 089 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 089 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 090 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 090 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 090 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 090 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 090 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 090 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 090 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 090 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 090 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 090 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 090 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 090 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 090 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 090 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 090 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 091 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 091 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 091 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 091 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 091 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 091 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 091 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 091 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 091 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 091 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 091 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 091 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 091 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 091 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 091 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 092 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 092 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 092 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 092 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 092 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 092 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 092 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
ко


===== CHECKPOINT 092 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 092 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 092 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 092 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 092 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 092 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 092 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 092 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 093 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 093 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 093 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 093 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 093 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 093 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 093 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 093 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 093 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 093 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 093 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 093 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 093 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 093 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 093 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 094 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 094 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 094 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 094 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 094 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 094 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 094 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 094 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 094 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 094 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 094 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 094 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 094 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна


===== CHECKPOINT 094 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 094 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 095 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 095 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 095 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 095 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 095 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 095 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 095 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 095 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 095 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 095 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 095 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 095 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 095 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 095 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 095 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 096 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 096 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 096 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 096 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 096 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 096 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 096 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Но ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки


===== CHECKPOINT 096 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 096 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 096 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 096 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 096 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 096 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 096 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 096 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 097 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 097 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 097 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 097 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 097 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 097 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 097 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 097 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 097 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 097 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 097 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 097 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 097 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 097 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 097 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој


===== CHECKPOINT 098 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 098 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Не ли ти кажав, не ли ти кажав,
не ли ти реков на проштавање?
Ич не ме чекај, ич не ме пекај
Белград е ламња, во Белград ја роб,
снага по туѓи палати оставам,
снага во усти несити клавам,
и дома – дома не ќе се вратам,
не ќе ги пијам очите твои
не ќе ја галам снагата твоја –
далеку негде сувата рака
по тебе, Вело, пустата мака
пуста ќе остане…Знам оти ѓердан веќе не нижеш,
знам оти чеиз и ти не везеш,
знам, Вело, пусто остана сичко –
не ли си и ти аргатка клета?
Тутуни садиш, тутуни нижеш,
тутун таговно у монопол редиш,
ме споменуваш и ем си жалиш
денови – крепи тешки си редиш —
Величко, мори, другачко златна!Но почуј, Вело, што ќе ти кажам!
Не ми се, Вело, жали и клети!
Подигни очи – очи засвети
онија очи, што душа горат!
Тој што ни, Вело, однесе сичко —
тој ни остави од темно темен
веков за мака – но и за борба.
Има на вој свет како нас многу!Има ги, има – мачат се, копат,
копачи копат по темнината,
копачи копат и тунел дупат.И има, има – радост голема
радост длабока во темнината:
да светиш, Вело, жар да се стопиш
во борба гроб ти душа не зема!Натаму – в поле битолско
чемрее врба проклета –
под врбата незнаен гроб,
в гроб лежи војник непознат.Лежи од војна световна,
лежи — и веќе земјосал —
силно го тага изела
задека тука загинал.Никој крај него немаше –
вишното небе врз него,
земјата скришна под него,
над гробот врба стушена.А таде – в гори зелени
в сума гробишта лежеа
делии – одбор јунаци
за татковина паднати.В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним


===== CHECKPOINT 098 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 098 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 098 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 098 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 098 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 098 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 098 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 098 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 098 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Се к’ти ноќта црна!
Зоро златно!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
по тија долги ширини рамни!
Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија


===== CHECKPOINT 098 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 098 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 098 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајдутин мајка не рани…”И ако не умрам дома
туку кај што стии пиштат
в борба искри кај што л’штат
блазе, речи на душата –
има зошто душа да е!Изгори, – мерак, изгори,
изгори – пепел се стори!
Сал не скоривај јадови!
на стари, добри мајстори!Времиња тешки дојдова
уште потешки прокуди,
од ден на ден се умира
и души бере с години.Не пеј песната страдална –
в гората капат лисјата.
водите течат – ронат брег
и влечат млади јасики.Чаршиите изумреа,
дуќаните запустеа –
пропадна, сичко прокопса
занает златен – ‘рѓосаНие имавме чаршии
и рој – кошница пазари
и ред редени маази
полни, преполни со стока.Слегнеш ли долу в чаршија,
минеш ли покрај дуќани –
пукот и врева – работа
и алат полно чекмеџе!Сами ковавме кондури
правевме бочви, мотики,
с нашите раце мајсторски
дигнавме бели градови.Кој ни ги срина, кој ни ги
очумаве градовите?
Кој ни запусте, затвори
дуќани, куќи високи?Наквечер дојди, наквечер,
наквечер – в прва темница,
мини го прагот раскапан
влези во трошна одаја,
на миндер седни накривен
со каракамен на гради:
каде е, каде радоста
каде е куќа весела?Штамата чмае, штамата
дебнее пуста проклета,
како ли, боже, чумата
в коските сичко стегнала.По сокаците чекорат
кондури с клинци ковани,
штамата сечат с ножови
и пијат вино румено.А в бафчи трендафилите
слушаш ги – со темницата
шепотат севда без мерак,
шепотат – златни времиња!Прикаски си останаа
старите бочви со вино!
Прикаски болни, таговни
Грутки во


===== CHECKPOINT 098 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 099 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 099 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

В полноќ се над ним дрвјата
од жалба силна свиваа –
горските бистри езерца
в силна светлина светеа.И од ним – самовилите
една по една идеа –
од гроб до гроб го дигаа
јунак до јунак – на оро.И кога сите минеа
покрај врбата стушена –
делии се запираа
незнаен брат си викаа:„Ја стани, море јабанец
на оро со самовили!
Зора се зори – петлите
скоро ќе в село пропеат!”А тој од гробот тепкаше
дума врз дума чемерна: –
„Минете, браќа, врвете,
не сум ви лика – прилика!Кој умрел за татковина
и за човечки правдини –
каде вас, братко, не гинел,
со вас до векот живеел.Вие му песна пеете,
вие го с песна жалите –
така се сите раѓате
и така си умирате!А тука – зошто паднав ја?
зошто ме куршум прониза,
зошто ме земја притисна –
за кого лудо загинав?Кажете, браќа, кажете,
кажете – па поминете –
мене ме ништо не дига,
мојата смрт е – карасмрт!”Делии глави веднеа,
немеа самовилите –
тешко на тија, горко им
така што гинат на војна!Немеа – туку петлите
в селото веднаш писнаа –
самовилите в горите
с делии в раци лиснаа!Пусто остана полето,
пусто зазори зората –
чемрее в поле врбата,
чемрее – тажи непознат.Вчера си појдов, наминав
низ таја гора зелена
под тија буки високи
по ќилим сенки широки.Одев со глава замаен
наведнат, мртов, зачмаен,
одев со грутка на срце
и каракамен на гради.Деј гиди горо зелена!
Деј гиди водо студена!
Пилците пеат – ти плачеш,
сонцето грее – ти темнеш.Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките


===== CHECKPOINT 099 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 099 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 099 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 099 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 099 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 099 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 099 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 099 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 100 EX # 001 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 100 EX # 002 K 50 P 0.9 =====

Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше –
амбар селски пуст остана!Сонце светло ми светеше
гора ми се зеленеше
в гора пиле песна пее.Камен ли му в гради легна
стија ли го в коси стегна –
срце селско – векот тажно!Кој ја сипе кој ја роси
таја слана што покоси
по нивјето пшениците
по лозјето гроздовите?
Та се житце не зелени
та се грозје не румени,
та од пуста селска мака
аир нема дур од века?На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун – нашава мака
нашава солена пот!Од темни зори на утрини летни
до никоја доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и потта и крвта и снагата ни.
Ж’лт – ж’лти прави лицата бледни
и ж’лта гостинка у градите носи.По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на долга низа од капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја ж’лтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.Та незнаш ли?Денот ли дојде тој да се мери –
мерка му нема, а в градите длаби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и во очите матни
и не сакајќи сама се дига
фуријата.Кантарот носи лисјето златно
а в гради луто далгите беснат
на ж’лтата мака – на ж’лтиот тутун
на ж’лтата пот на рацете ни!Не ли ти кажав,


===== CHECKPOINT 100 EX # 003 K 50 P 0.9 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 100 EX # 004 K 50 P 0.9 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 100 EX # 005 K 50 P 0.9 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морникопачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне сонце


===== CHECKPOINT 100 EX # 001 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 100 EX # 002 K 50 P 0.95 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 100 EX # 003 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 100 EX # 004 K 50 P 0.95 =====

Раскопани, буѓосани
со обрачи ‘ргосани,
по темни изби мемливи
ријат ги црвци смрдливи.Никој не кова, не прави
старите бочви големи!
Старите бочви – преполни
со рујно вино црвено!И ноќе – слушаш! – баботат
по бочвите сајбиите!
Деца се плашат – бегаат
сништа за стари времиња…Банки дигнаа палати
распнаа мрежи широки,
банки дигнаа палати
и кули тенки, високи:
нагоре кула висока
надолу земја длабока.Од сичко носат кајмакот
од потта цедат го сокот,
од сичко носат кајмакот
маката нам оставаат!Банки дигнаа палати,
банки нови имами.
кондури друзи коваат
с мотики гроб ни копаат –
појдоса, златен, ‘рѓоса
нашиот чесен занает!Ај, на наломи излези
бело Фиданче писано,
прошетај долу в чаршија
кога седам на ќепенци!Ако со око погледнам
око е — да го ископам,
ако со рака посигнам
рака е – да ја исечам.Но ако срам ме залиса
оти сум жив а закопан,
кажи ми, кажи, Фиданче
кај да се кријам со лице?Мајстор бев и устабаша
мајстор бев – станав чираче:
за борч продадов дуќанот
за борч продадов алатот –
с две раци сум, и тија две
скапаја сè без работа!Тешката тага, тешката,
тешката тешко засвири!
Севда е тешка, голема,
уште потешка прокуда!Наточи вино крваво!
Наточи на вересија!
Донеси да ја коваме
на Крали Марко сабјата!В горите лисја капале –
в избите веди м’скајат!
В поле над млади јаганца
ножеви остри л’скајат.На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зор


===== CHECKPOINT 100 EX # 005 K 50 P 0.95 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 100 EX # 001 K 50 P 0.98 =====

На Струга дуќан да имам
на ќепенците да седам,
да видам, само да видам
и на ќепенкот да умрам!Се к’ти ноќта црна!
Се р’ти карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Пробудете се морни
копачки и копачи –
на трудот
црн
народ!
Со мотика на рамо
за корка сува леб,
по патиштата стрмни,
по полињата рамни,
у вивналиов ден –
да тргнеме и ние
страдалници од век!На деда Богомил
земјата ровка, мека,
набабрена за род,
со страдна душа чека
ударите ни јаки
со мотиките остри
по троскот
пелин
трат!На работа!
На труд!Да прокопаме меко
полињата родни
афион, тутун, житце
да родат благородни.И по кривите вади
да пропуштиме води
за оризите млади
и зелени лободи.На работа!
На труд!Да роди род богат!
Да бликне живот млад!
На пепел троскот, пелин
во огин пламен јад!
Жилите да пуштат
корења длабоко
плодови да бликнат
високо, високо
слободно
на воздух!Ораме со рало
но земјата ни златна
колку е богата!На пепел троскат, пелин!
Во огин пламен јад!Да престане, да снема
тагата голема
за голиот живот
на човек
станал –
скот.И в таја мугра пресна
да екне дружна песна
на дружните удари –
та бијат срца млади
и растат силно гради
пребликнати со јад!Од сички маки тешки
не видовме бел ден,
а од солзи жешки
не стануе меден
нашиот живот!На работа!
На труд!Та не сме саде ние
та не сме саде тука –
ние сме по цел свет
безбројни
милиони,
на трудот
црн –
народ!Да биде честит денот
и првата ни стапка
у првиот ни век!
Ќе мине силен ек
ќе б’сне


===== CHECKPOINT 100 EX # 002 K 50 P 0.98 =====

Исцедете, ограбете
пот и труд и меса голи,
уста пуста затворете
да не каже оти боли.Очи црни ископајте
да гледајат не давајте,
раци машки прекршете
срце лудо наранете.Угаснете и светлини!
Мрак да биде – каракамен.Има, има – в темнината
нешто живо пак да свети:
има болка на душата
има души наранети.Болка боли – болка гори
болка тече, душа мори.
А болката кога свети –
тешко, тешко, тешко клети!Од далечнините модри се веат
на с’лнцето златните далги,
од далечнините модри се леат
на утринта росните влаги.По долги, меки ширини рамни
магла се танка крева
и по селата мали – заспали
шумоли скришно врева.Шумоли – в срце тага налева
за црноземните робја,
шумоли скришно за мртви поља
за села и градови – гробја.Ех, тија долги ширини рамни!
Ех, таја мака пуста!
Мртви и темни сурови гламњи
скршена гранка маслинка!По тија пот се човечка дими
и снага крвава цвили,
по тија радост никога нема
а с’лнце радосно има!Но тија росни утрини пресни
копнат во гради и тлеат.
Копнат и како бура пеат
и како огин палат.Не ме колни, не ме жали!
Не ми нижи низа клетви!
Камен тежок живот ми е
а по тежок одзив пусти
по народни думи свети!Ако куќа не направив
со високи шимпир порти,
куќа цел свет братски ми е
братски срце што отвора,
срце – порта највисока,
срце – куќа најширока.Ако жена не донесов
ѓул-трендафил во одаја
верна, добра млада љуба –
не ме к’лни, не ме жали;
во борбата другарката
с’лнце сјае, с’лнце трепти!Ако млади си години
по друмишта, по патишта
в младост горка распосејав –
погледни ми право в очи:
ти ли беше што пееше
„Ајду


===== CHECKPOINT 100 EX # 003 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


===== CHECKPOINT 100 EX # 004 K 50 P 0.98 =====

И реки ќе потечат
и бреме ќе одвлечат
на вековита смрт!
Реките од живи
и пробудени сили
на копачи
копачки
и страдни
голи
гладни
по целата земја!Се кати ноќта црна!
Се рути карпа – мрак!
И петли в село пеат
и зората се зори –
над карпа в крв се мие
и темнината пие
силно
светнал
ден!Како на вратот гердани
ниски камења студени
така на плешки денови
легнале та натежналеДенови ли се – денови
аргатски маки големи!Стани си утре порано
дојди си вечер подоцна,
наутро радост понеси
навечер тага донеси -ај, пусти да е, пуст да би
останал живот кучешки!Роди се човек – роб биди
роди се човек – скот умри,
скотски цел живот работи
за други туѓи имоти.За туѓи бели дворови
копај си црни гробови!За себе само ргај си
за себе маки тргај си –
нижи  си гедан денови
нижи си алки ковани,нижи си синџир железен
околу вратот навезен!Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у виа гради аргатски?Нема ли срце, нема ли
срце – на срца срцето,
срце – ширини широко
срце – длабини длабоко –
цел свет да збере, па да е
за виа гради малечко?Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите –
ден – с’лнце вишен високо
ден – море ширен широко,
с’лнце да запре, да стои
и времето зачудено:срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко –
целиот свет да загрне!Покрај ниви, покрај лаки
покрај сниските брегови,
вода тече – вода влече
селски с’лзи, селски маки
селски таги и јадови.Извор вода извираше
плодно поле наливаше –
плодно поле род народи.Ноќе чума ли одеше
плод од поле ли береше


===== CHECKPOINT 100 EX # 005 K 50 P 0.98 =====

Ако ги криеш коските
на дели млади јунаци
тука што лежат по тебе
за тија темни дубрави –
зошто ги таеш песните?
Зошто по тебе дрвјата
и на дрвјата гранките
и на гранките лисјата
шумолат скришно таговно?Таму горе на небото
зора руди, земја буди,
ден морави шири крила
и алова точи свила,
таму зора црвенее –
мое срце ми црнее.Ископајте длабок бунар
извадете ладна вода
натопете лути рани
да не горат, да не болат.Зоро златно и румено!
Зоро слатка посестримо!
Ти изгреваш на далеку —
да ли еднаш ќе изгрееш
силно, силно, дури милно
над долови и над гори
над полиња и над реки
над мојата татковина?Два брега – двата стрмнини.
А од брег на брег танок мост.
Под мостот вода морава –
тече и мие ранава.Тече од векот вековит
и нова и сè понова,
тече, а тука маките
сè стари и сè постари.Тече и влече со себе
сичко што стои пред неа,
а на брегови животот
чмае у троскот зараснат!Течи ми водо студена!
Течи си — рони брегови!
Течи – и нам низ срцето
нели и крвта ни тече?Скотски е, скотски живот аргатски
у темно заѕидан,
до скот сме сниско попритиснати
на овој свет убав.Кој ни ги скрши белите крилца
крилца на галаби бели?
Кој ни замати извори бистри
извори на души чисти?И кој раздвои, и кој раздвои
човек од човек со ѕид?
И кој направи, и кој направи
човек на човека роб!Та човек од човек
да страда
и тегне
и бега
од лулка до гроб!Ти да знаеш, паметуваш
и ем да си на ум имаш –
работник си – и работник
ти ќе паѓаш и се дигаш.Луњи ли ќе пусти дојдат
сонце ли ќе јасно грејне –
патиштата, патиштата
пред тебе се на борбата.Како смртта вечна што е
така борба долго трае.
Но од смртта е посилна
по патиштата борбата!


======== TRAINING SESSION THE END ========